Επίπεδα οκτώ
Μετά βαΐων και κλάδων, παρουσία ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων και περισπούδαστων επιτετραμμένων, η Άννα Διαμαντοπούλου φρόντισε να δικαιολογήσει τον τίτλο του υπουργείου της («Παιδείας, Δια βίου Εκπαίδευσης και Θρησκευμάτων») παρουσιάζοντας σε ειδική ημερίδα (στις 25/2) το περιβόητο Προσχέδιο για τη συγκρότηση «Εθνικού Πλαισίου Προσόντων». Πρόκειται για ένα σύστημα το οποίο αξιολογεί τη μάθηση οιουδήποτε ενδιαφερομένου, και την κατατάσσει σε μια οκτάβαθμη κλίμακα. Για να λέμε βέβαια του στραβού το δίκιο, κανείς δεν ενδιαφέρεται να αξιολογηθεί, πέρα από τους ανέργους, τους οποίους πιέζει επιτακτικά η ανάγκη για εργασία, και τους ψευτοδιανοούμενους, τους οποίους πιέζει επιτακτικά η ανάγκη για αυτοπροβολή. Πρόκειται όμως για δύο μεγάλες ομάδες ανθρώπων.
Οι οκτώ βαθμίδες θα μπορούσαν πολύ συμβατικά να περιγραφούν ως εξής:
Βαθμίδα 1, 2, 3: πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Βαθμίδα 4, 5: μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Βαθμίδα 6, 7, 8: ανώτατη εκπαίδευση.
Η διάκριση των βαθμιδών είναι, καταφανώς, πολύ σχετική, δίνοντας πρόσφορο έδαφος για μαλλιοτραβήγματα. Πιο ξεκάθαρες είναι οι περιγραφές του επιπέδου «6» (πανεπιστημιακές σπουδές), «7» (μεταπτυχιακό) και «8» (διδακτορικό)· ωστόσο κι εκεί τα πράγματα σηκώνουν συζήτηση. Το σύστημα είναι δεδομένα «γενικευτικό», καθότι, λ.χ., δεν υπάρχει βαθμίδα «0,75» για κάποιον που εγκατέλειψε το σχολείο στην Τετάρτη Δημοτικού, ούτε υπάρχει βαθμίδα «9» για εκείνους που παρακολουθούν τα περίφημα μετα-διδακτορικά (post doc).
Ανάμεσα στους παρόντες στην ημερίδα, ο πρόεδρος της ΠΟΣΔΕΠ, Σταυρακάκης Ν., ο πρόεδρος της ΟΣΕΠ ΤΕΙ, Τσάκνης Ι., και ο (αναβαθμισμένος μετά την πρόσκληση που έλαβε) εκπρόσωπος των κολεγιαρχών, Καρκανιάς Κ., φρόντισαν να γενικεύσουν το χάος με την ακόλουθη μέθοδο:
► Τα ΑΕΙ θεωρούν δεδομένη για τα ίδια την 6η βαθμίδα, ενώ ασφαλώς δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να αναβιβάζονται αυτομάτως στην 7η βαθμίδα όσα από αυτά προσφέρουν 5ετείς ή 6ετείς σπουδές. Εκτιμούν ότι τα ΤΕΙ πρέπει να τοποθετηθούν χαμηλότερα, και συγκεκριμένα στην 5η βαθμίδα, ενώ κατατάσσουν τα ψευτοκολέγια μετά βίας στην 4η.
► Τα ΤΕΙ, υπενθυμίζοντας τις δύο ..«ανωτατοποιήσεις» τις οποίες έχουν υποστεί, θέτουν εαυτά στην 6η βαθμίδα, μαζί με τα ΑΕΙ, αλλά συμφωνούν για την τοποθέτηση των κολεγίων στην 4η βαθμίδα.
► Τα κολέγια, υπερασπιζόμενα κι αυτά τους πελάτες τους, διαφώνησαν με όλους. Εκφράζονται δύο τάσεις. Εκείνη του εκπροσώπου των κολεγιαρχών, ο οποίος δήλωσε ότι τα κολέγια (πανεπιστήμια-παραρτήματα) πρέπει να μείνουν εκτός πιστοποίησης, καθότι λαμβάνουν πιστοποίηση από τα μητρικά τους ιδρύματα (!). Τα βαθμολογούν, δηλαδή, οι ..γονείς τους! Εξίσου συναρπαστική ήταν και η θέση που διατυπώθηκε από άλλους ιδιοκτήτες κολεγίων που συνεργάζονται με βρετανικά πανεπιστήμια: επισημαίνουν ότι οι απόφοιτοί τους λαμβάνουν, μαζί με τα πτυχία τους, βεβαιώσεις κατάταξης στις βαθμίδες «6» ή ακόμη και «7» του αντίστοιχου Βρετανικού Πλαισίου Προσόντων, άρα δεν βλέπουν το λόγο γιατί να επιτρέψουν μια χαμηλή αξιολόγησή τους από ελληνικής πλευράς..
Κι αν από τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δεν έχουμε αυξημένες αξιώσεις, ωστόσο είναι απαράδεκτο οι εκπρόσωποι των δημόσιων τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων να δίνουν μάχη για την ονομαστική ανα-βαθμισή τους, αντί να στρέψουν τη συζήτηση στο πραγματικό πρόβλημα, την οικονομική εγκατάλειψη και τη θεσμική απαξίωση, από την πλευρά τής πολιτείας, του συνόλου των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας.
Τέλος πάντων, το ζήτημα με την 8βαθμη κλίμακα δεν τελειώνει εκεί (η ίδια ή ουρανοδρόμος κλίμακα του Ιωάννη του Σιναΐτη μοιάζει απλούστερη, αν και διαθέτει 30 σκαλοπάτια). Διότι, δεν είναι μόνο τα Δημοτικά, τα Γυμνάσια, τα Λύκεια, τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ, άντε και τα ψευτοκολέγια, που εμπλέκονται στο ζήτημα. Σύμφωνα με την υπουργό Δια Βίου Εκπαίδευσης, το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων κατατάσσει στα προσόντα όλα τα πιστοποιημένα πτυχία, τα διπλώματα και τους τίτλους σπουδών που προέρχονται «τόσο από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα όσο και από μαθησιακές δραστηριότητες που εντάσσονται στη μη τυπική και άτυπη μάθηση».
Πριμοδοτούνται, με δυο λόγια, τα πάσης φύσεως καταρτίσεις και σεμινάρια, οι δεντροφυτεύσεις, οι δραστηριότητες στα πλαίσια μιας ΜΗ.Κ.Ο., αρκεί «η άτυπη αυτή μάθηση» να πιστοποιείται με κάποιον «επίσημο» τρόπο. Εδώ ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για «παζάρια» ανάμεσα σε εκείνους που πιστοποιούν την τυπική και άτυπη μάθηση, και σ’ εκείνους που, υποτίθεται, την προσφέρουν. Πεδίο δόξης (και οικονομικής επένδυσης) λαμπρό για τους διοργανωτές διαλέξεων και τους συντονιστές ιδιωτικών σεμιναρίων.
Κι όμως, ναι, το πράγμα μπορεί να γίνει ακόμη πιο πολύπλοκο. Το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, όπως διευκρινίζει η Διαμαντοπούλου, επακριβώς δεν κατατάσσει τίτλους, πτυχία και εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά «προσόντα». Για να εξηγήσει τη σκέψη της, η υπουργός κατέθεσε την ακόλουθη παραβολή: «Ο Μπιλ Γκέιτς δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις σπουδές του γιατί στο μεταξύ δημιούργησε τη Microsoft. Ο συμβατικός τρόπος θεώρησης στην Ελλάδα θα τον κατέτασσε σε ένα χαμηλό επίπεδο προσόντων (επίπεδο 3). Αν όμως το κέντρο βάρους στραφεί στο τι ο Μπιλ Γκέιτς γνωρίζει ουσιαστικά, στο τι μπορεί στην πραγματικότητα να κάνει, τότε είναι σίγουρο ότι το επίπεδο επαγγελματικών προσόντων του είναι πολύ υψηλότερο από αυτό στο οποίο θα τον κατατάσσαμε με βάση τα τυπικά του προσόντα».
Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι κανένας Μπιλ Γκέιτς δεν έχει τον παραμικρό καημό να πιστοποιήσει ότι ανήκει, λ.χ., στην βαθμίδα «5» και όχι στη βαθμίδα «4». Τι άραγε μας διδάσκει το παράδειγμα; Ότι όσοι διαθέτουν επιχειρήσεις τύπου Microsoft, έχουν τα προσόντα; Με ποιο μεταφυσικό τρόπο το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων θα καταδύεται στις ψυχές των ανθρώπων για να κρίνει αν έχουν τα προσόντα ή αν είναι ανίκανοι;
Η ημερίδα της 25ης Φεβρουαρίου κήρυξε την έναρξη της διαβούλευσης (πώς και δεν είναι ηλεκτρονική;) με στόχο την οριστική διαμόρφωση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων το 2011 και την «εναρμόνισή» του με τα Πλαίσια Προσόντων των λοιπών κρατών-μελών της ΕΕ. Ας μην παραλείψουμε να μνημονεύσουμε ότι την ημερίδα μας τίμησαν με την παρουσία τους ευρωπαίοι εκπρόσωποι συγκεκριμένα από την Ιρλανδία και τη Μάλτα, οι οποίοι είχαν να μάς παρουσιάσουν τα ήδη διαμορφωμένα Πλαίσια Προσόντων από τις χώρες τους· υπό διαπραγμάτευση βέβαια παραμένει το ερώτημα αν οι δείκτες παιδείας των δύο αυτών χωρών, πόσο μάλλον οι δείκτες τής οικονομικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης, είναι άξιοι μίμησης..
Σε κάθε περίπτωση, αν όλα πάνε καλά και ο πλανήτης δεν καταστραφεί το έτος 2012, τότε το σύστημά μας θα είναι έτοιμο να συνδεθεί με το παν-Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, κάτι που, όπως φαίνεται, είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα. Στα αστεία της υπόθεσης καταμετρούμε την υποχρέωση της Διαμαντοπούλου, μετά από έναν μήνα, να δώσει αναφορά στους «εταίρους» μας για την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα στον τομέα αυτό. Δεν μάς έφτανε η υπόλοιπη επιτήρηση..
Πολύ όμορφά, λοιπόν, και διακριτικά, οι ευθύνες του κράτους για την ανεργία, μετατίθενται στους ίδιους τους άνεργους: όσο περισσότερα πιστοποιητικά αξιωθούν να συλλέξουν, τόσο περισσότερες (θεωρητικές) ελπίδες θα μπορούν να τρέφουν για μια θέση εργασίας. Διαφορετικά θα είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι για την κατάστασή τους. Από την άλλη πλευρά τού ποταμού, οι παραγωγοί διπλωμάτων και οι μάνατζερ της γνώσης έχουν πλέον την τιμητική τους. Χαράς ευαγγέλια για εκείνους που θα μπορούν να προσφέρουν (με το αζημίωτο) στο κοινό τους (στους πελάτες τους) γνώση πιστοποιημένη. Κερδισμένοι, πάνω απ’ όλους, οι εργοδότες, οι οποίοι πλέον «θα μπορούν να συγκρίνουν προσόντα από διαφορετικές μαθησιακές διαδρομές και θα διευκολύνονται στην επιλογή προσωπικού», όπως παρατηρεί κατά λέξιν η υπουργός Δια Βίου Εκπαίδευσης, η οποία τελικά αποκαλύπτει τα τελικά αίτια των ρυθμίσεων που προτείνει.
Ας βοηθήσουμε όλοι ώστε η Διαμαντοπούλου να παρουσιάσει μηδενική πρόοδο στις εργασίες της τον μήνα που έρχεται. Θα διστάσουν οι Ευρωπαίοι μέντορές της να της καταλογίσουν ότι «δεν έχει τα προσόντα»;