Σε μια μεγάλη περιδίνηση βρίσκεται ο πλανήτης, με νέα δεινά για τους λαούς. Η ανθρωπότητα βρίσκεται στον αστερισμό του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, της σταθερής επιδείνωσης των σινο-αμερικανικών σχέσεων, με αφορμή και την Ταϊβάν και των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ακόμη και αυτής της ξηρασίας σε Ευρώπη, Ασία, ΗΠΑ.
Σε μία από τις ισχυρότερες οικονομικά και γεωπολιτικά δυνάμεις του κόσμου, την ΕΕ, οι λαοί «προετοιμάζονται» για ένα «βαρύ χειμώνα», με κρύα σπίτια και σχολεία, με «οικονομία» στο φαγητό, με δυσκολία ακόμα και για να μετακινηθούν από και προς τη δουλειά τους, με ανεξόφλητους λογαριασμούς ρεύματος, σε αντίθεση με τις διακηρύξεις των αστικών κυβερνήσεων και επιτελείων ότι η ΕΕ θα εξασφάλιζε την ευημερία των λαών.
Το βασικό σενάριο για την Ευρωζώνη και την ΕΕ είναι η μεγάλη ύφεση, σαν αποτέλεσμα της μείωσης του ενεργειακού προϊόντος που εισάγεται από την Ρωσία και της αύξησης των τιμών του. Η «Gazprom» του Πούτιν, σε απάντηση των κυρώσεων της Δύσης, προβαίνει σε αλλεπάλληλες διακοπές στον αγωγό «Nord Stream», με πρόσχημα «εργασίες επισκευής», μειώνει τις παρεχόμενες ποσότητες, στραγγαλίζει οικονομικά την ΕΕ και ιδιαίτερα την Γερμανία, προβλέπει αύξηση της τιμής του αερίου κατά 60%.
Η ενεργειακή κρίση οδηγεί σε μεγάλες μειώσεις του ΑΕΠ, σε πληθωρισμούς-ρεκόρ (8,8% για τη Γερμανία, ρεκόρ από το χειμώνα 1973-74, 13,3% για τη Βρετανία, ρεκόρ από το 1980), σε αυξήσεις των επιτοκίων, σε μειώσεις στην απασχόληση, σε φούντωμα της ανεργίας, σε μια πρωτοφανή ακρίβεια και σε χαράτσια χωρίς τέλος για τους λαούς.
Οι κυβερνήσεις προβαίνουν σε αλλεπάλληλες αυξήσεις των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, «φυλακίζουν» τα λαϊκά νοικοκυριά στην ενεργειακή φτώχεια, βάζουν δελτίο στο ρεύμα και στη θέρμανση, φθάνουν στο σημείο της εκ περιτροπής διακοπών ρεύματος, ενώ απορρίπτουν μετά βδελυγμίας και την ελάχιστη φορολόγηση των «υπερκερδών» των μονοπωλίων, επειδή αυτό θα αποτελούσε «παρέμβαση στις δυνάμεις της αγοράς».
Αντίθετα επιδοτούν τα ενεργειακά μονοπώλια με τεράστια προκλητικά ποσά «πακέτα διάσωσης» (ύψους 15 δισ. ευρώ π.χ. για το ενεργειακό μονοπώλιο «Uniper», το μεγαλύτερο εισαγωγέα φυσικού αερίου στη Γερμανία) και φόρτωμα της «λυπητερής» στις πλάτες του λαού.
Η Γερμανική οικονομία έχει καμφθεί και ο καγκελάριος Σολτς με επισκέψεις σε Νορβηγία και Καναδά επιζητεί αγωνιωδώς να βρει πηγές ενέργειας που θα υποκαταστήσουν την Ρωσία. Η ΕΕ εισάγει περίπου το 20% του φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας της Γερμανίας, καθώς το μερίδιο του νορβηγικού φυσικού αερίου έχει φτάσει το 30%, ενώ η Ρωσία παραδίδει περίπου το 1/5 του όγκου που έχει συμφωνήσει μέσω του αγωγού «Nord Stream 1».
Όμως «άνθρακες ο θησαυρός». Η Νορβηγία, η οποία βασίζεται στην υδροηλεκτρική ενέργεια για περίπου το 90% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, έχει αναφέρει ότι τα ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα των δεξαμενών της μπορεί τελικά να την υποχρεώσουν να περιορίσει τις εξαγωγές ενέργειας, ενώ το καναδικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) φαίνεται πως είναι πολύ ακριβό για την Γερμανία. Έτσι ο Πρόεδρος της ΡΑΕ Κλάους Μίλερ, αμφισβήτησε εάν τελικά η χώρα θα καταφέρει έως την 1η Νοέμβρη να αποθηκεύσει επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου που έχουν σχεδιαστεί να ανέλθουν στο 95%. Κάλεσε δε τους Γερμανούς να κάνουν οικονομία…
Για τον ίδιο λόγο ο Μακρόν επισκέπτεται την Αλγερία, ενώ αυξάνει την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς, δίνοντας νέες επιδοτήσεις στα γαλλικά μονοπώλια.
Στη Βρετανία, που οι πολίτες της βιώνουν τη μεγαλύτερη μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, η ηγεσία του βρετανικού συστήματος Υγείας (NHS), με επιστολή της προς την κυβέρνηση, προειδοποιεί ότι «η ενεργειακή φτώχεια φέρνει στον ορίζοντα τον κίνδυνο «ανθρωπιστικής κρίσης», καθώς «ολοένα και περισσότεροι Βρετανοί κινδυνεύουν να είναι αναγκασμένοι να επιλέξουν ανάμεσα στη θέρμανση του σπιτιού τους ή τη διατροφή τους αυτόν τον χειμώνα» και ότι «στο ήδη εξουθενωμένο δημόσιο σύστημα Υγείας -από την πολιτική που το άφησε αθωράκιστο μέσα στην πανδημία- η αύξηση της φτώχειας, της έλλειψης θέρμανσης και κατάλληλης διατροφής θα οδηγήσει σε άνοδο των ασθενειών και της θνησιμότητας».
Σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις, προσθετικές σε όλα αυτά, προκαλούν ακόμη και τα προβλήματα από την ξηρασία, αφού η μείωση της στάθμης πολλών ποταμών της Ευρώπης, του Ρήνου, του Δούναβη, του Πάδου, του Τάμεση, εμποδίζει τα πλοία να κινηθούν για τη μεταφορά καυσίμων, θέτουν δραστικούς περιορισμούς στη χρήση νερού, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους μεταφοράς καθώς επίσης και σε κτηνοτροφικά, γαλακτοκομικά, αγροτικά προϊόντα.
Ανάλογα μέτρα λαμβάνονται σε Ισπανία, Ιταλία και σε άλλες χώρες της ΕΕ, ενώ το ίδιο σκοτεινός είναι ο διεθνής ορίζοντας με τις προβλέψεις για ύφεση, για αύξηση του πληθωρισμού και απολύσεων στις ΗΠΑ, ενώ περικοπές στο ρεύμα γίνονται και προγραμματίζονται και στην Κίνα. Ο ΟΠΕΚ (όπου συμμετέχει και η Ρωσία), με την οποία έχει μια «στέρεη» σχέση, όπως δήλωσε ο νέος γενικός γραμματέας του Χάιταμ αλ Γκάις, σχεδιάζει να προχωρήσει το 2023 ακόμα και σε μείωση της παραγωγής πετρελαίου, την ώρα που ΗΠΑ και ΕΕ πιέζουν για παραπέρα αύξησή της.
Αξιοποιώντας τις εξελίξεις και την αντιπαράθεση Δύσης – Ρωσίας, η Τουρκία υπερδιπλασίασε τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, πετυχαίνοντας καλύτερες τιμές. Υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχη μεγάλη άνοδος στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου καταγράφεται επίσης στην Κίνα και την Ινδία. Τέλος η Ινδή πρόεδρος του Διεθνούς Φόρουμ των BRICS δήλωσε ότι «Ρωσία και Ινδία ολοκλήρωσαν έναν μηχανισμό που διευκολύνει το εμπόριο στα εθνικά τους νομίσματα, παρακάμπτοντας το δολάριο». Ακόμη και οι προσεγγίσεις ΗΠΑ με Ιράν και Κίνας με Σαουδική Αραβία, που πυροδοτούν και αντιθέσεις στην ευαίσθητη πάντα Μέση Ανατολή, κινούνται στην ίδια κατεύθυνση εξασφάλισης ενεργειακών αποθεμάτων.
Οι ολοένα και πιο πυκνές δυσοίωνες εκτιμήσεις για το μέλλον της καπιταλιστικής οικονομίας της Γερμανίας «βαραίνουν» συνολικότερα πάνω από την Ευρώπη, με δεδομένο το ρόλο της ως «ατμομηχανής» της ΕΕ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο άμεσα συνδεδεμένος με αυτόν «ενεργειακός πόλεμος» οξύνουν και βαθαίνουν την παρατεταμένη (από το 2008 με την κατάρρευση της «Leman Brothes») παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και είναι σημάδια που προμηνύουν την περαιτέρω επιδείνωσή της, με απρόβλεπτες εξελίξεις και τον κίνδυνο νέων πολέμων και χρηματιστηριακών «κραχ».
Αυτό ακριβώς εντείνει τις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, γεννά εντάσεις, επεμβάσεις και ανατροπές, διαμορφώνει συμμαχίες και ένα νέο σύνθετο και εκρηκτικό γεωπολιτικό περιβάλλον προκαλεί αντιθέσεις και αδιέξοδα, όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης Ρωσίας-Κίνας, οι οποίες είναι εμφανείς στα πλαίσια της ΕΕ, αλλά και μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ. Ανάλογες αντιθέσεις και ενδοκυβερνητικές κόντρες προκύπτουν και στο εσωτερικό των διαφόρων χωρών, εκφράζοντας συμφέροντα διαφόρων μερίδων του κεφαλαίου. Το Βερολίνο αναγνωρίζει τις δυσκολίες της επιβολής ενός πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, ενώ εντός του κυβερνητικού συνασπισμού διατυπώνονται διαφορετικές προσεγγίσεις για το ενδεχόμενο παράτασης της λειτουργίας των τριών πυρηνικών σταθμών που έχουν μείνει στη χώρα.
Στα πλαίσια αυτά είναι πολύ δύσκολο να ληφθεί απόφαση στην έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, που κάλεσε η Τσέχικη Προεδρία στις 9 Σεπτέμβρη, με πιθανό θέμα τη θέσπιση ενός «πλαφόν» στα ανώτατα όρια των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος, τη στιγμή που το τελευταίο διάστημα η ΕΕ είναι διασπασμένη, σε σημείο να μην καταφέρνει να εκδίδει κοινές αποφάσεις, ακόμη και ανακοινώσεις.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, κινούμενη στην ίδια ρότα, προετοιμάζει το λαό για «δύσκολο χειμώνα», με το γνωστό σύνθημα «Μένουμε σπίτι»… αλλά χωρίς θέρμανση και φως.
Επιστρατεύει ξανά την απάτη του «δημοσιονομικού χώρου», που «θα επιτρέψει νέα μέτρα στήριξης», όταν το πρώτο επτάμηνο του 2022, από την υπερφορολόγηση, είχαμε υπέρβαση στα έσοδα, της τάξης των 5 δισ.(!) και όταν με τις νέες τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα που ανακοινώθηκαν το Σάββατο 20 Αυγούστου, οι αυξήσεις ξεπέρασαν το 1.000%, υπερκαλύπτοντας την περιβόητη κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής. Σχεδιάζει -και αυτή- μέτρα στην κατεύθυνση της μείωσης της κατανάλωσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας κατά 15% από τον Αύγουστο και μέχρι τις 31 Μάρτη 2023, με μείωση της κατανάλωση των Δήμων, με συσκότιση των δρόμων και με εκ περιτροπής διακοπές ρεύματος. Αναγκάζεται ακόμη να παγώσει το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, για δύο και -αν χρειαστεί- για τρία χρόνια και η ΔΕΗ καλείται να διπλασιάσει την παραγωγή της. Οι προσδοκίες που καλλιεργεί, ενόψει ΔΕΘ, αφορούν τα ψίχουλα των διαφόρων «pass» και επιδομάτων, με στόχο τη διαχείριση της πιο ακραίας φτώχειας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, υπάρχει έκρηξη ανεξόφλητων λογαριασμών, με το 45% των καταναλωτών να μη μπορούν να τους πληρώσουν, ενώ το ενεργειακό κόστος «γονατίζει» φτωχούς αγρότες και μικρούς μικροεπαγγελματίες.
Το ζοφερό κλίμα, που επιβεβαιώνει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, η αφόρητη ακρίβεια και η συνεχής εξασθένιση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, βγάζουν στους δρόμους ολοένα και περισσότερους εργαζόμενους σε όλη την Ευρώπη, εξαντλημένους από την περίοδο της πανδημίας και τα lockdowns. Σε Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ολλανδία, Βέλγιο κ.α. έγιναν, γίνονται και προγραμματίζονται μεγάλες απεργίες και κινητοποιήσεις από τη Βιομηχανία και τον Τουρισμό μέχρι τις Αερομεταφορές, σε σιδηρόδρομους, μετρό, αστικά λεωφορεία, ταξί, λιμάνια, ταχυδρομεία, νοσοκομεία, σχολεία και καθαριότητα.
Τα αιτήματα ανεξαρτήτως κλάδου είναι κοινά: Αξιοπρεπείς μισθολογικές αυξήσεις, συλλογικές συμβάσεις, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, αποτροπή απολύσεων, προστασία ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, κατάργηση των ειδικών φόρων και των χαρατσιών που φορτώνονται στον λαό, για την επαναλειτουργία των λιγνιτικών μονάδων, χωρίς τις δεσμεύσεις του χρηματιστηρίου ρύπων, την κατάργηση του χρηματιστηρίου ενέργειας, για ενέργεια κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα. Για όλα αυτά εκείνο που απαιτείται είναι να οργανώσει καλύτερα την πάλη του, στην οποία πρέπει με κάθε τρόπο να συμβάλουμε όλοι.
