Στο ερώτημα ποιος θα πληρώσει τις οικονομικές συνέπειες από την επιδημία του κορωνοϊού, η απάντηση της κυβέρνησης και της εργοδοσίας είναι φανερή από τα πρώτα μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή. Είναι η ίδια απάντηση που έχουν δώσει σε όλες τις οικονομικές κρίσεις.
Τα «κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού» που εξήγγειλε η κυβέρνηση με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της 11.3.2020 αποδεικνύουν, χωρίς καμιά αμφιβολία, ποιους κυρίως θέλει να προστατέψει και ποιοι θα πληρώσουν τελικά και αυτή την «έκτακτη ανάγκη». Η στήριξη των εργοδοτών και η μετατόπιση των αρνητικών οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας στους εργαζόμενους είναι ολοφάνερη.
Το μέτρο της απαλλαγής των επιχειρήσεων από την υποχρέωση να καταχωρίζουν στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» τις αλλαγές στα ωράρια εργασίας, την οργάνωση του χρόνου εργασίας, την υπερεργασία και την υπερωριακή απασχόληση πριν μπουν σε εφαρμογή, πρακτικά ενθαρρύνει τις ανεξέλεγκτες αλλαγές και τροποποιήσεις και νομιμοποιεί την εργοδοτική αυθαιρεσία.
Με δικαιολογία τον κορονοϊό, το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ», μέσω του οποίου το κράτος ελέγχει τους εργοδότες και τους επιβάλει κυρώσεις, πρόστιμα και ποινές για σχετικές παραβάσεις, αναστέλλεται, και η κυβέρνηση ανοίγει διάπλατα την πόρτα στους εργοδότες να ανατρέψουν τις εργασιακές σχέσεις σε βάρος των εργαζομένων. Παράλληλα, οι εργοδοτικές οργανώσεις (ΣΕΒ κ.λπ.) εκμεταλλευόμενες την κατάσταση και τον αντεργατικό αυτό άνεμο προτρέπουν τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν πρακτικές ευελιξίας ως προς τον χρόνο και τον τόπο εργασίας. Ανάμεσα σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η εισαγωγή της «εξ αποστάσεως εργασίας».
Η ΠΝΠ δίνει τη δυνατότητα στον εργοδότη «με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας» και ότι «με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής». Το μέτρο παρουσιάζεται ως «έκτακτο και προσωρινό» αλλά αν κρίνει, κανείς, από το ότι ο ΣΕΒ έσπευσε να το υποδεχθεί με άρθρα που διατυμπανίζουν ότι χρειάζεται «ενίσχυση του θεσμού της τηλεργασίας και διευκόλυνση της εφαρμογής της», ότι «η τηλεργασία μπορεί να επιφέρει σημαντικά οφέλη στις επιχειρήσεις», ότι «το κυριότερο είναι προσαρμογή στην ανάγκη ευελιξίας» οι εργαζόμενοι θα πρέπει σφόδρα να ανησυχούν. Με παράθυρο τον κορονοϊό, μπορεί να μετατραπεί σε μόνιμο και αυτό το «προσωρινό» μέτρο και να επιβληθεί μια ακόμα σχέση «ευέλικτης» εργατικής εκμετάλλευσης.
Ήδη έχει ξεκινήσει, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα, ένα σαρωτικό κύμα καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων που ξεκινά από αναπροσαρμογές σε εργασιακά ωράρια, δυσμενείς μετατροπές και κατάργηση συλλογικών και ατομικών συμβάσεων εργασίας, αρνήσεις πληρωμών και μισθών μεροκάματων και φθάνουν ως τις απολύσεις. Βροχή πέφτουν οι καταγγελίες ότι εργοδότες εκβιάζουν τους εργαζόμενους για να αποδεχθούν τροποποίηση συμβάσεων από συνεχούς απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης, για εργασία εκ περιτροπής, για άδειες άνευ αποδοχών, για να συναινέσουν στην απόλυσή τους με την «υπόσχεση» ότι μετά τον κορονοϊό θα τους προσλάβουν πάλι! Ειδικά σε κλάδους όπως στον Τουρισμό και στον επισιτισμό -αλλά όχι μόνο- τα δικαιώματα των εργαζομένων δέχονται τεράστια εργοδοτική πίεση.
Η κυβερνητική ΠΝΠ μπορεί να είναι πληθωρική σε διευκολύνσεις για τους εργοδότες (αναστολή πληρωμών ασφαλιστικών εισφορών, φόρων κ.λπ.) αλλά δεν προβλέπει το παραμικρό μέτρο για τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας, των μισθών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Η κυβέρνηση εμφανίζει σαν διευκόλυνση προς τους εργαζόμενους την «άδεια ειδικού σκοπού» για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μέριμνας των παιδιών μετά την απόφαση για αναστολή λειτουργίας σχολείων, παιδικών σταθμών, νηπιαγωγείων. Κατ’ αρχάς, είναι αβέβαιο κατά πόσο κατοχυρώνεται αυτή η άδεια «ειδικού σκοπού», όταν η ΠΝΠ προβλέπει για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα να θέσει σε εφαρμογή την «εξ αποστάσεως εργασία» (εργασία από το σπίτι). Πέρα απ’ αυτό, το σημαντικότερο είναι πως η άδεια αυτή αντί να καλύπτεται ολόκληρη από το κράτος και τις επιχειρήσεις, ένα μέρος της θα βαρύνει τους ίδιους τους εργαζόμενους, καθώς για κάθε 4 μέρες «άδειας ειδικού σκοπού», η μια θα χρεωθεί στην κανονική άδεια του εργαζόμενου.
Ενώ οι εργαζόμενοι πληρώνουν μεγάλες εισφορές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, προκειμένου μπροστά σε τέτοιες έκτακτες καταστάσεις να έχουν στοιχειώδη κάλυψη και παροχές. Ενώ οι εργατικές ασφαλιστικές εισφορές δίνονται ώστε μέσω του ΕΟΠΥΥ, του ΟΑΕ∆ και του ΕΦΚΑ να έχουν παροχές για την κάλυψη εισοδήματος στις «έκτακτες» καταστάσεις ανεργίας και προσωρινής αδυναμίας για εργασία, καμία παροχή τέτοια δεν ενεργοποιείται μπροστά στην έκτακτη κατάσταση που έχει δημιουργήσει η επιδημία. Αν δεν είναι η σημερινή κατάσταση με τον κορονοϊό περίπτωση «προσωρινής αδυναμίας» τότε ποια είναι;
Πίσω από την καραμέλα «την κρίση θα την αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί, συντονισμένοι και ενωμένοι Πολιτεία, επιχειρήσεις, εργαζόμενοι…», την οποία μάλιστα προκλητικά αναμάσησε και ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ, θέλουν να πείσουν πως θα επωμισθούν όλοι μαζί το «βάρος», ενώ στην πραγματικότητα οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα θα την επωμισθούν. Τόσο κατά τη διάρκεια της επιδημίας όσο και μετά, όταν με άλλοθι την επιδημία θα επιστρατευτεί νέος γύρος αντιλαϊκών μέτρων για την «επανάκαμψη» της οικονομίας από τις συνέπειες του κορονοϊού.
Μπροστά σε αυτή τη νέα απειλή για τα εργατικά δικαιώματα, οι εργαζόμενοι καλούνται να παλέψουν για την υπεράσπισή τους. Για να μην τα θυσιάσουν η κυβέρνηση και η εργοδοσία στο βωμό της «κρίσης του κορονοϊού».
Εργαζόμενοι, νέοι, άνεργοι, συνταξιούχοι συγκροτώντας ένα κοινό μέτωπο πάλης θα πρέπει να διεκδικήσουν:
-Πραγματικά μέτρα στήριξης των εργαζομένων.
-Αποτροπή των απολύσεων και κάθε εργοδοτικής αυθαιρεσίας και αντεργατικής ανατροπής στους μισθούς, στις συλλογικές συμβάσεις, στο εργατικό ωράριο και συνολικά στις σχέσεις εργασίας.
-Άδεια για απουσία από την εργασία με πλήρη κάλυψη αποδοχών και ασφάλιση, χωρίς καμία επιβάρυνση των εργαζομένων και αφαίρεση ημερών από την κανονική άδειά τους.
-Αναστολή πληρωμής χρεών λαϊκών νοικοκυριών προς το Δημόσιο, ΔΕΚΟ, Τράπεζες.
-Αυξημένα μέτρα προστασίας και στήριξης για τους εργαζόμενους στα νοσηλευτικά ιδρύματα.
-Ενίσχυση του Συστήματος Δημόσιας Υγείας πρώτα και κύρια με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
