«άσυλον» το,
ιερός και απαραβίαστος τόπος/ καταφύγιον/ μτφ. η προστασία
Εισαγωγικά. Σήμερα.
Αν θα κυκλοφορούσε κανένας παραδοσιακός μαρξιστής ανάμεσά μας, θα παρατηρούσε ότι οι θεωρητικές έννοιες και οι ορισμοί που δίνουμε σε αυτές έχουν, αν το καλοσκεφτούμε, ταξικό χαρακτήρα.
Για να το θέσουμε με ένα παράδειγμα: αλλιώς αντιλαμβάνεται, λόγου χάρη, τον όρο «ελευθερία» ο ιδιοκτήτης μιας τράπεζας, αλλιώς ο συμβασιούχος ταμίας της. Ο πρώτος επιθυμεί ελευθερία στη διακίνηση κεφαλαίου, ελευθερία στον ανταγωνισμό, ελευθερία στα ωράρια εργασίας, στη διαχείριση του χρόνου και της εργασίας των υπαλλήλων, ελευθερία στις απολύσεις. Για τον δεύτερο, ελευθερία είναι το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλεία, μακριά από εργοδοτικές πιέσεις και εκβιασμούς. Στην πραγματικότητα, στα πλαίσια του δοσμένου μας συστήματος, ο εργαζόμενος τελικά οδηγείται να αισθάνεται «ελεύθερος» όταν δεν χρειάζεται να δουλέψει.
Για να περιπλέξουμε λίγο ακόμη τα πράγματα πρέπει να προσθέσουμε ότι αυτή η διαφορετική ερμηνεία που δίνεται από τις τάξεις ενός εκάστου κοινωνικοοικονομικού συστήματος ισχύει για όλες τις θεωρητικές έννοιες: από την «ελευθερία», την «ισότητα» και τη «δικαιοσύνη», μέχρι τα «κοινωνικά δικαιώματα», την «ισοπολιτεία», το «άσυλο».
Ένα από τα πιο γελοία, στην πραγματικότητα, επιχειρήματα που αξιοποιούνται σήμερα στη συντονισμένη επίθεση που δέχεται το πανεπιστημιακό άσυλο είναι ότι «το άσυλο ολοκλήρωσε την ιστορική του αποστολή» και ότι «δεν συντρέχουν σήμερα οι κοινωνικοί λόγοι που καθιστούν την ισχύ του θεσμού αναγκαία». Αυτή την άποψη την διατυπώνει η κυρίαρχη τάξη (και φυσικά ζυμώνεται μέσα στην κοινωνία, καθότι, όπως θα έλεγε ίσως και ο Έγκελς, «οι κυρίαρχες απόψεις σε μια κοινωνία, είναι οι απόψεις της κυρίαρχης τάξης στην κοινωνία αυτή»).
Με άλλα λόγια, έρχεται σήμερα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, εκπρόσωπος της άρχουσας τάξης (χτες ήταν η κυβέρνηση της ΝΔ) και μας διαβεβαιώνει ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε, διότι πλέον έχουμε δημοκρατία. Δεν αντιλέγουμε. Μα αν υποθέσουμε ότι είχαμε δικτατορία, θα μας ενημέρωναν αντίστοιχα;
Πέρα από αυτό, η πρόταση προς τον λαό και την ακαδημαϊκή κοινότητα για την εθελούσια εκχώρηση ενός κεκτημένου τους (αυτό του ασύλου), υποβαθμίζει τους μεγάλους αγώνες και τις θυσίες που απαιτήθηκαν για αυτό. «Θα καταργήσουμε τώρα το άσυλο, και, ότ-αν επανέλθουμε σε χούντα, το επαν-ενεργοποιούμε, δεν υπάρχει πρόβλημα»!
Για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, κάθε φορά που το κράτος βρίσκει το πρόσχημα (πειστικό ή μη) να αρθρώσει λόγο ενάντια στον θεσμό του ασύλου, ταυτόχρονα πραγματοποιεί μια ιδεολογική (τουλάχιστον) επίθεση στα δημοκρατικά δικαιώματα και κεκτημένα. Άλλοτε είναι οι μετανάστες, άλλοτε οι μικροπωλητές που δεν κόβουν αποδείξεις, άλλοτε οι καταληψίες φοιτητές που πρέπει να περιοριστούν έως και να εκδιωχθούν. Η συζήτηση για την ανάγκη περισσότερης αστυνόμευσης, για την επιβολή «κοινωνικής ειρήνης» και «τάξης» έχει πολλές φορές ανοίξει μέσω της υπόθεσης του ασύλου.
Από μια οπτική γωνία, αν κάποιος θα έμπαινε στον κόπο να διατυπώσει τη μακρινή υπόθεση εργασίας ότι η Ελλάδα διαθέτει μια βαθιά αντιδραστική κυβερνητική εξουσία, τότε θα μπορούσε να αναμένει ότι η εξουσία αυτή δεν κόπτεται πρωτίστως να γεμίσει τα πανεπιστήμια με ΜΑΤ και λοιπές δυνάμεις καταστολής, αλλά νοιάζεται να «αξιοποιεί» την υπόθεση του ασύλου κάθε φορά που θέλει να καταφερθεί σε μια μερίδα της ελληνικής κοινωνίας ή κάθε φορά που έστω επιθυμεί να αποπροσανατολίσει από τα κύρια πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα.
Θεωρητικά, οι διατάξεις που διέπουν σήμερα τη λειτουργία του πανεπιστημιακού ασύλου και καθορίζουν τις προϋποθέσεις άρσης του, είναι εκείνες που ορίστηκαν με τον «νόμο-πλαίσιο» της Μαριέττας Γιαννάκου (σωτήριον έτος 2007).
Ο «νόμος-πλαίσιο Νο 2», το τρέχον αντιεκπαιδευτικό πακέτο τής Διαμαντοπούλου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, είναι αλήθεια ότι προβλέπει μεταρρυθμίσεις σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς οργάνωσης και λειτουργίας των ΑΕΙ και ΤΕΙ, χωρίς ωστόσο να αγγίζει τον θεσμό του ασύλου. Παράξενο.
Όμως τα γεγονότα της Νομικής ήρθαν «γάντι» τόσο στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (που άφησε τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ να λυσσομανούν ενάντια στο άσυλο και να ξυπνούν τα συντηρητικά αισθήματα της κοινωνίας, την ίδια ώρα που ο Παπανδρέου και οι συν αυτώ παρουσιάζονταν ως οι νηφάλιοι προασπιστές των δημοκρατικών δικαιωμάτων), όσο και στην ίδια τη Διαμαντοπούλου (η οποία φάνηκε να «υποχρεώνεται» σε πρωτοβουλίες ενάντια στο άσυλο σε απάντησή της στις πολιτικές εξελίξεις).
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, έχουμε την ώρα ετούτη τρεις κοινοβουλευτικές δυνάμεις, οι οποίες διαγκωνίζονται στο θέμα της κατάργησης του ασύλου:
Πρώτος τοποθετήθηκε ο ΛΑΟΣ. Με πρότασή του, που υποβλήθηκε στη Βουλή στις 27/1/11, ο Ορθόδοξος Συναγερμός ζητά την κατάργηση όχι μόνο των τελευταίων (περισταλμένων) προνοιών για το άσυλο, αλλά και όλων των διατάξεων που έχουν διατυπωθεί για αυτό, διαχρονικά. Η πρόταση νομοθετικής ρύθμισης έχει ως εξής:
«Με το άρθρο 1 του παρόντος καταργείται το άρθρο 3 του Ν. 3549/07. Παράλληλα καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη που ρυθμίζει το ακαδημαϊκό άσυλο, ώστε να μην εκληφθεί ότι η κατάργηση του άρθρου 3 του Ν. 3549/07 επαναφέρει σε ισχύ τις προηγούμενες διατάξεις, όπως αυτές των άρθρων 2 του Ν. 1268/82 και 2 και 7 του Ν. 1404/83».
Την επομένη μέρα, 28/1/11, μίλησε ο «γείτονας της πολυκατοικίας». Η ανακοίνωση της ΝΔ παρατηρεί: ««Σήμερα, είκοσι εννέα έτη έπειτα από τη θέσπισή του, το πανεπιστημιακό άσυλο συνιστά έναν αμφιλεγόμενο με εκφυλιστικές τάσεις θεσμό.» (…) «Πλέον το άσυλο σε τίποτα δεν θυμίζει και σε τίποτα δεν εξυπηρετεί το σκοπό για τον οποίο θεσπίστηκε μεταπολιτευτικά για το λόγο αυτό κρίνεται αναγκαία η κατάργηση του άρθρου 3 του ν. 3549/2007». Όμως η ΝΔ ρίχνει λίγο νερό στο κρασί της, σε σχέση με τον ΛΑΟΣ., και ..ανέχεται να διατηρηθούν «μόνο οι γενικές αρχές του πανεπιστημιακού ασύλου υπό την αυτονόητη μορφή της διασφάλισης της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών».
Τα τελευταία νέα για το πανεπιστημιακό άσυλο σερβιρίστηκαν βέβαια από τη Διαμαντοπούλου, στις 31/1/11. Η υπουργός, με συνέντευξή της, αφού επιτίθεται φραστικά σε αυτούς που προασπίζουν το άσυλο («το άσυλο σκοτώνουν αυτοί που δήθεν θέλουν να το προστατέψουν»), δηλώνει την πρόθεσή της να μεταθέσει την ευθύνη διαχείρισης του ασύλου από τους πρυτάνεις στα «ανεξάρτητα» Συμβούλια των εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων («με το νέο μοντέλο διοίκησης, ο πρύτανης θα είναι ακαδημαϊκός ηγέτης αφοσιωμένος και απερίσπαστος στο ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο του πανεπιστημίου -γιατί ξεχάσαμε ότι αυτή είναι η αποστολή του- και το ανεξάρτητο από ψήφους και συστήματα διαπλοκής Συμβούλιο του Ιδρύματος να θέτει στόχους και να προωθεί την κοινωνική λογοδοσία και τον έλεγχο σε κάθε ίδρυμα»).
Η Διαμαντοπούλου δεν παρέλειψε να εκφράσει τους σχεδιασμούς της για μονάδες σεκιούριτι στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Στόχος της είναι να «αποκαταστήσει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και προσώπων στους χώρους του, να προστατεύει τη δημόσια περιουσία µε υπηρεσίες φύλαξης, να εξασφαλίσει ένα ελεύθερο, ανοικτό και ασφαλές, δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα, στο οποίο θα υπάρχουν εσωτερικοί κανόνες από τη χρηματοδότηση και συµµετοχή στις εξετάσεις μέχρι την είσοδο στα κτίρια». (!)
Μικρό χρονικό
Πριν φτάσουμε στο «τις πταίει» για τη σημερινή κατάσταση στο θέμα του ασύλου, αξίζει να ρίξουμε μια σύντομη ματιά στη διαδρομή που έχει διανύσει ο θεσμός μέχρι τις μέρες. Καταγράφουμε τους σημαντικότερους σταθμούς, τη νομολογία, και ορισμένες μόνο από τις (πολύ περισσότερες) περιπτώσεις καταπάτησης του ασύλου.
1897
Μολονότι δεν έχει κατοχυρωθεί συνταγματικά, το πανεπιστημιακό άσυλο αποτελεί κομμάτι του «εθιμικού δικαίου» της χώρας. Όταν ένοπλοι φοιτητές πραγματοποιούν την πρώτη ιστορικά κατάληψη πανεπιστημιακού κτηρίου στην πόλη των Αθηνών, εγκαλούν τη χωροφυλακή για καταπάτηση του ασύλου.
1973
Η Σύγκλητος του ΕΜΠ και το Διοικητικό Συμβούλιο της ΦΛΣ Αθηνών παραιτούνται καθότι στις 14 και 22 Φεβρουαρίου παραβιάζεται το άσυλο.
Οι ημέρες του Νοέμβρη, η συγκέντρωση της εξεγερμένης νεολαίας στο χώρο του Πολυτεχνείου, οι νεκροί της επέμβασης των τεθωρακισμένων, καταξιώνουν στη συνείδηση του ελληνικού λαού, ανάμεσα σε πολλά άλλα, τον θεσμό του ασύλου και την αναγκαιότητα προάσπισής του.
1977
Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Μπλέτσας Ευστ., απαντώντας σε ερώτημα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, γνωμοδοτεί ότι πανεπιστημιακό άσυλο δεν υφίσταται, και, συνεπώς, αναγνωρίζει το δικαίωμα (και το καθήκον!) να εισέρχεται η ασφάλεια στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, και δη σε συνελεύσεις φοιτητών, «εάν αυταί παρεξέκλιναν του σκοπού τους και μετατράπηκαν σε πολιτικές συναθροίσεις».
1982
Θεσμοθετείται το πανεπιστημιακό άσυλο.
1268/82
<Άρθρο 2: Ακαδημαϊκές ελευθερίες και Πανεπιστημιακό άσυλο.
1. Η ακαδημαϊκή ελευθερία στη διδασκαλία και την έρευνα καθώς και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών κατοχυρώνεται στα Α.Ε.Ι.
2. Δεν επιτρέπεται η επιβολή ορισμένων μόνον επιστημονικών απόψεων και ιδεών, και η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας.
3. Η ανάδειξη των εκπροσώπων των φοιτητών στα πανεπιστημιακά όργανα (…)
4. Για την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αναγνωρίζεται το Πανεπιστημιακό Άσυλο.
5. Το Πανεπιστημιακό Άσυλο καλύπτει όλους, τους χώρους των Α.Ε.Ι. και συνίσταται στην απαγόρευση επέμβασης της δημόσιας δύναμης, στους χώρους αυτούς χωρίς της πρόσκληση ή άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. όπως αναφέρεται στη συνέχεια.
6. (α) Το όργανο αυτό είναι τριμελές και αποτελείται από τον Πρύτανη ή το νόμιμο αναπληρωτή του και ανά ένα εκπρόσωπο του Διδακτικού - Ερευνητικού Προσωπικού ( Δ.Ε.Π) και των φοιτητών. (β) Ο εκπρόσωπος του Δ.Ε.Π μαζί με έναν αναπληρωτή είναι μέλη της Συγκλήτου και εκλέγονται από το σύνολο των συγκλητικών μελών του Δ.Ε.Π. Ο εκπρόσωπος των φοιτητών μαζί με τον αναπληρωτή του είναι μέλη της Συγκλήτου και εκλέγονται από το σύνολο των φοιτητών συγκλητικών. (γ) Το όργανο αυτό αποφασίζει μόνο με ομοφωνία όλων των μελών του. Σε περίπτωση διαφωνίας συγκαλείται έκτακτα η Σύγκλητος του Α.Ε.Ι. την ίδια ημέρα προκειμένου να αποφασίσει σχετικά. Η τελική απόφαση παίρνεται με πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των παρόντων.
7. Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι., επιτρέπεται μόνον εφ’ όσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.
8. Οι παραβάτες των διατάξεων της παρ. 5 για το Πανεπιστημιακό άσυλο τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών μετά από έγκληση του οργάνου της παρ. 6 ή της Συγκλήτου.
(Ολόκληρο το άρθρο 2 του νόμου 1268/82 καταργήθηκε με την παράγραφο 8 του άρθρου 3 του νόμου 3549/07)
1983
Η νομοθεσία συμπληρώνεται με διατάξεις που αφορούν τα ΤΕΙ
1404/83
Άρθρο 2: Ακαδημαϊκές ελευθερίες και άσυλο.
1. Η ακαδημαϊκή διδασκαλία, στα πλαίσια του προγράμματος και του περιεχομένου σπουδών καθεμιάς ειδικότητας, καθώς και η διακίνηση ιδεών στα Τ.Ε.Ι., είναι ελεύθερες. Η επιβολή ορισμένων μόνο επιστημονικών απόψεων και ιδεών απαγορεύεται.
2. Όλα τα μέλη του Τ.Ε.Ι. είναι ελεύθερα να εκφράζονται μέσα από τα συνδικαλιστικά τους όργανα, στα πλαίσια των αρχών και κανόνων που διέπουν τη λειτουργία των Τ.Ε.Ι.
3.α) Όλοι οι χώροι του Τ.Ε.Ι. καλύπτονται από το ακαδημαϊκό άσυλο, το οποίο αποσκοπεί στην κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της διακίνησης των ιδεών και συνίσταται στην απαγόρευση επέμβασης της δημόσιας δύναμης στους χώρους αυτούς, χωρίς την πρόσκληση ή την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Τ.Ε.Ι. που προβλέπεται από το άρθρο 7 του νόμου αυτού.
β) Επέμβαση της δημόσιας δύναμης, χωρίς την πρόσκληση ή την άδεια του αρμόδιου
οργάνου, επιτρέπεται μόνο εφόσον στους χώρους του Τ.Ε.Ι. διαπράττονται αυτόφωρα
κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.
γ) Οι παραβάτες των διατάξεων της παραγράφου αυτής τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών, μετά από έγκληση του αρμόδιου οργάνου του άρθρ.7 ή της συνέλευσης του Τ.Ε.Ι.
(Ολόκληρο το άρθρο 2 του νόμου 1404/83 καταργήθηκε με την παράγραφο 8 του άρθρου 3 του νόμου 3549/07)
Άρθρο 7: Επιτροπή Ακαδημαϊκού Ασύλου
1. Η Επιτροπή Ακαδημαϊκού Ασύλου (Ε.Α.Α.) είναι τριμελής και απαρτίζεται από τον πρόεδρο του Τ.Ε.Ι. ή το νόμιμο αναπληρωτή του, ως πρόεδρο, έναν κοινό εκπρόσωπο του Ε.Π. και του Ε.Ε.Π. και έναν εκπρόσωπο των σπουδαστών.
Οι εκπρόσωποι του Ε.Π. και του Ε.Ε.Π. και των σπουδαστών, μαζί με τους αναπληρωτές τους, εκλέγονται από τους εκπροσώπους του Ε.Π. και Ε.Ε.Π. και των σπουδαστών αντίστοιχα, που μετέχουν στη συνέλευση του Τ.Ε.Ι.
2. Η Επιτροπή Ακαδημαϊκού Ασύλου (Ε.Α.Α.) μπορεί να ζητήσει ή να επιτρέψει την επέμβαση της δημόσιας δύναμης στους χώρους του ΤΕΙ. Στις περιπτώσεις αυτές η Ε.Α.Α. αποφασίζει μόνο με ομοφωνία των μελών της. Σε περίπτωση διαφωνίας ή μη απαρτίας συγκαλείται έκτακτα το Συμβούλιο ΤΕΙ, προκειμένου να αποφασίσει οριστικά. Η τελική απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των παρόντων. (η παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε από την όμοια παράγραφο 3 του άρθρου 1 του νόμου 2621/98)
(Ολόκληρο το άρθρο 7 του νόμου 1404/83 καταργήθηκε με την παράγραφο 8 του άρθρου 3 του νόμου 3549/07)
1984
Ένοπλοι ασφαλίτες συλλαμβάνουν φοιτητές στη Νομική Κομοτηνής, με την κατηγορία ότι «ανέγραφαν συνθήματα».
1985
Η Επιτροπή Ακαδημαϊκού Ασύλου ενεργοποιείται και επιτρέπει την είσοδο της αστυνομίας σε κατάληψη που έχει οργανωθεί στο Χημείο Αθηνών, μετά τη δολοφονία του Καλτζά Μ.
1991
Μετά από φωτιά που εκδηλώθηκε στο κτήριο της πρυτανείας του ΕΜΠ (πιθανά από κροτίδα των ΜΑΤ), αίρεται το άσυλο. Ακολουθούν μαζικές συλλήψεις.
1994
Τα ΜΑΤ εισβάλλουν στην ΑΣΟΕΕ, η οποία τελεί υπό κατάληψη. Η άδεια επέμβασης στο εσωτερικό της Σχολής δίνεται από τη Σύγκλητο. Ακολουθούν μαζικές συλλήψεις.
1995
Μετά από επεισόδια στο ιστορικό κτήριο του ΕΜΠ, αίρεται το άσυλο. Ακολουθούν μαζικές συλλήψεις.
2002
Σε δασώδη έκταση στο Ρέθυμνο, η οποία αποτελεί ιδιοκτησία του Πανεπιστημίου Κρήτης, εντοπίζονται από ελικόπτερο της αστυνομίας δενδρύλλια κάνναβης. Οι αρχές του Ιδρύματος δίνουν άδεια για είσοδο της αστυνομίας. Ακολουθεί κατασυκοφάντηση του θεσμού του ασύλου, για γεγονός ασύνδετο με την ακαδημαϊκή κοινότητα και τον φοιτητικό κόσμο.
2005
«Ειδικός φρουρός» του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Βερελή Χρ., πυροβολεί εντός του χώρου του Πολυτεχνείου Αθηνών στις 10/5/2005. Τραυματίζεται διαδηλωτής. «Το γεγονός ότι επήλθε τραυματισμός από όπλο παραπέμπει σε πρακτικές τις χούντας» παρατηρεί η ίδια η Σύγκλητος, και -διαβλέποντας τον κίνδυνο πισωγυρίσματος της ιστορίας- επισημαίνει: «Το Νοέμβριο του ’73 ήταν η τελευταία φορά που τραυματίστηκε κάποιος στο χώρο του Πολυτεχνείου με τέτοιο τρόπο».
2007
Ο ψηφισμένος και θεωρητικά ισχύων σήμερα νόμος-πλαίσιο της Γιαννάκου αποτέλεσε ισχυρό πλήγμα και για το άσυλο. Οι διατάξεις του άρθρου 3 θεσπίζουν τρεις σημαντικές αλλαγές σε βάρος τού ασύλου: α) τον περιορισμό του συγκεκριμένα στα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, και όχι σε όλο τον λαό· β) τον περιορισμό του μόνο στους χώρους διδασκαλίας και επιστημονικής έρευνας, και όχι στο σύνολο των χώρων και των εγκαταστάσεων που ανήκουν στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα· και γ) τον περιορισμό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες επεμβαίνει η αστυνομία σε χώρους του ασύλου.
3549/07
Άρθρο 3: Ακαδημαϊκές ελευθερίες και ακαδημαϊκό άσυλο.
1. Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών.
2. Δεν επιτρέπεται η επιβολή ορισμένων μόνον επιστημονικών απόψεων και ιδεών και η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας.
3. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει.
4. Το ακαδημαϊκό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους του Α.Ε.Ι. στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα. Οι χώροι αυτοί καθορίζονται με απόφαση και ευθύνη της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι.. Δεν επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους παραπάνω χώρους, παρά μόνο κατόπιν πρόσκλησης ή άδειας του αρμόδιου οργάνου του Ιδρύματος και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής.
5. Αρμόδιο όργανο για την πρόσκληση ή άδεια της προηγούμενης παραγράφου είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο για τα Πανεπιστήμια και το Συμβούλιο για τα Τ.Ε.Ι., με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Τα όργανα αυτά συνέρχονται αμέσως, αυτεπαγγέλτως ή μετά από καταγγελία. Το αρμόδιο όργανο αποφασίζει κατά πλειοψηφία, τηρουμένων των διατάξεων του Εσωτερικού Κανονισμού του οικείου ιδρύματος και του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.
6. Επέμβαση δημόσιας δύναμης χωρίς την άδεια του αρμόδιου οργάνου του Α.Ε.Ι. επιτρέπεται μόνον εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.
7. Οι παραβάτες των διατάξεων του άρθρου αυτού για το ακαδημαϊκό άσυλο τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών μετά από έγκληση του αρμόδιου οργάνου της παραγράφου 5 του άρθρου αυτού ή της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι..
8. Το άρθρο 2 του ν. 1268/1982 και τα άρθρα 2 και 7 του ν. 1404/1983 (ΦΕΚ 173 Α΄) καταργούνται.
9. Σε Α.Ε.Ι. που διοικούνται από Διοικούσα Επιτροπή, αυτή αποτελεί το αρμόδιο όργανο της παραγράφου 5 του άρθρου αυτού.
28/1/2010
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2009, η νυν υπουργός Παιδείας, με προσωπική της παρέμβαση, έθετε ως θέμα συζήτησης στην 62η Σύνοδο των Πρυτάνεων (αρχικά, εκτός ατζέντας) το πανεπιστημιακό άσυλο. Τέλη Ιανουαρίου 2010, και η Διαμαντοπούλου επαναφέρει το θέμα, αυτή τη φορά, μάλιστα, ακόμη πιο επιτακτικά. Με επιστολή της προς τους Πρυτάνεις των ΑΕΙ και τους Προέδρους των ΤΕΙ ζητά καταρχήν από κάθε δημόσιο τριτοβάθμιο ίδρυμα «να ορίσει επακριβώς τους χώρους που προβλέπονται για έρευνα και εκπαίδευση, ώστε η οριοθέτηση του ασύλου να δίνει και τη δυνατότητα αποτελεσματικής εφαρμογής του». Η υπουργός εκβιάζει τη «χαρτογράφηση» (εννοεί «περιορισμό») των ορίων του ασύλου με κατονομασμένο στόχο, ανάμεσα σ’ άλλα «την προστασία της αδιάλειπτης λειτουργίας της εκπαίδευσης και της έρευνας στα Ιδρύματα».
20/2/2010
Περίπου 30 μοτοσικλετιστές της ομάδας «Δ» εισέρχονται στον χώρο της Πολυτεχνειούπολης και προβαίνουν σε 35 συλλήψεις, αδιακρίτως. Οι συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν έξω από τα κτήρια: η αστυνομία εφαρμόζει εδώ ένα μεθοδικό σχέδιο· προς το παρόν, στόχος της είναι να νομιμοποιηθεί η παρουσία της γύρω και δίπλα στα πανεπιστημιακά κτήρια, ενώ με σταδιακά βήματα δρομολογείται και η εισβολή της εντός των κτηρίων.
Η επέμβαση πραγματοποιήθηκε με «ομόφωνη» απόφαση της διοίκησης του ΕΜΠ (δηλαδή τριών ατόμων). Ας σημειωθεί ότι ο πρύτανης του ΕΜΠ, για να δικαιολογήσει το αίτημά του για την άρση του ασύλου, αναφέρθηκε σε γεγονότα (κλοπή Υ/Η και βανδαλισμό αμαξιού φοιτητή) δύο ημερών που προηγήθηκαν (18/2 και 19/2). Συσσωρεύονται λοιπόν τα παραπτώματα, και, όταν γίνουν πολλά, καταλύεται το άσυλο; Πού αλλού θα μπορέσει να βρει κανείς μια τέτοια νομική αντίληψη;
Αύριο;
Η Διαμαντοπούλου έχει δώσει ευκρινές, αν μη τι άλλο, στίγμα των προθέσεών της σε ό,τι αφορά στον «εκσυγχρονισμό» του ασύλου. Όμως, καλώς ή κακώς, το ζήτημα του ασύλου, όπως και κάθε ζήτημα, δεν είναι μια υπόθεση απλά δικανική: Τα κεκτημένα σήμερα, και με τη σφραγίδα του νόμου, δημοκρατικά δικαιώματα θα καταπατώνται κατάφορα και ανηλεώς όσο δεν θα βρίσκονται να τα προασπίσουν οι δυνάμεις εκείνες που μπόρεσαν άλλοτε να ασκήσουν πιέσεις και να μετατρέψουν τις διεκδικήσεις τους σε νόμους. Ευτυχώς, ισχύει και το αντίστροφο: κανένα νομοθέτημα και θεωρητικό κατασκεύασμα, ακόμα κι αν ψηφιστεί από το σύνολο των βουλευτών της χώρας, δεν μπορεί να εναντιωθεί στη βούληση της κοινωνίας που συνειδητοποιεί ότι τα νομοθετικά αυτά σκευάσματα στρέφονται σε βάρος της.
Από την άποψη αυτή, η ιστορία του ασύλου μπορεί να αποτελεί ένα πρώτης τάξης «βαρόμετρο» της διαμόρφωσης των ταξικών συσχετισμών στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία 40 χρόνια. Ταυτόχρονα, ωστόσο, το θέμα του ασύλου μπορεί να αποτελεί αφορμή αφύπνισης και ενεργοποίησης των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων της χώρας, πεδίο διεκδικήσεων και αφετηρία αγώνων.
Η υπουργός σχεδιάζει «βαρομετρικό χαμηλό» για την επόμενη ημέρα όχι μόνο του ασύλου ή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά της Παιδείας εν γένει. Από κοντά και η κυβέρνηση, και η ΕΕ, με την ενορχηστρωμένη επίθεση σε πολιτικά, κοινωνικά, εργασιακά, μισθολογικά, συνταξιοδοτικά δικαιώματα δεκαετιών. Στο έργο της αστικής εξουσίας που θέλει να συνθλίψει το άσυλο (και μαζί όλα τα δημοκρατικά δικαιώματα) ουσιαστικά συμπράττουν (έστω κι αν δεν το καταλαβαίνουν) όλοι εκείνοι οι οποίοι με «θεαματικές δράσεις», τυχοδιωκτικές ενέργειες, τυφλές ή μηδενιστικές εκτονώσεις, δίνουν τα προσχήματα, πρακτικά «αλείφουν βούτυρο στο ψωμί του κράτους», το οποίο καραδοκεί για να ενεργοποιήσει τις δυνάμεις καταστολής και να πατήσει μέσα στον χώρο του ασύλου.
Οι αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις, οι φοιτητές και οι σπουδαστές πρώτιστα, γνωρίζουν ποιες είναι οι διαθέσεις της κυβέρνησης για το άσυλο, και οφείλουν να κατανοούν πόσο μεγάλη ζημιά κάνουν οι «χορηγοί» των προσχημάτων για την κατασυκοφάντηση και καταπάτηση του ασύλου.
Εν όψει των αγώνων που (με νομοτελειακή βεβαιότητα) έρχονται, η υπόθεση του «ασύλου» θα επανέλθει στο προσκήνιο, ως άλλος δείκτης των κοινωνικών συσχετισμών. Το πραγματικό ζήτημα είναι να εργαστούμε με υπομονή για την ανατροπή, προς το προοδευτικότερο, των σημερινών συσχετισμών.