Συμπληρώνονται πλέον 9 χρόνια από την έναρξη του πολέμου στη Συρία. Τα ΜΜΕ της Δύσης συχνά χαρακτηρίζουν τον πόλεμο στη Συρία ως εμφύλιο, σε μια προσπάθεια να διαστρεβλώσουν την αλήθεια και να αποκρύψουν το ρόλο των ΗΠΑ και ΕΕ ως εμπρηστών του πολέμου.
Η αποσταθεροποίηση στη Συρία άρχισε να διαφαίνεται το 2011, στα πλαίσια της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης», στην οποία επενέβησαν ΗΠΑ και ΕΕ, προωθώντας ένα συνολικότερο σχέδιο ανατροπής κυβερνήσεων και καθεστώτων της Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής σύμφωνα με τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα. Το σχέδιο αυτό, που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ονόμαζε «εκδημοκρατισμός της Μέσης Ανατολής», αποτελεί συνέχεια των αιματηρών κατακτητικών πολέμων που εξαπέλυσαν οι Αμερικάνοι την προηγούμενη δεκαετία εναντίον του Αφγανιστάν και του Ιράκ επί κυβέρνησης Τζορτζ Μπους. Αν αρχικά μέσω αυτών των πολέμων και επεμβάσεων φαινόταν ότι ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός πετυχαίνει τους μακροπρόθεσμους στόχους του, η εικόνα πλέον είναι διαφορετική. Άπαντες ομολογούν ότι η επιρροή του στην περιοχή είναι σε φθίνουσα πορεία και υπό αμφισβήτηση από άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
Στο βαθμό που οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και ταραχές δεν ήταν αρκετές για να ανατραπεί η κυβέρνηση του Μπασάρ Αλ Άσαντ, ΗΠΑ, ΕΕ και πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου εξόπλισαν και χρηματοδότησαν τμήματα της αντιπολίτευσης προκειμένου να ξεκινήσει ένοπλη αντιπαράθεση εναντίον της. Η κυριότερη έκφραση αυτής της προσπάθειας ήταν το λεγόμενο «Εθνικό Συριακό Συμβούλιο» που συγκροτήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2011 και αναγνωρίστηκε από ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Τουρκία και Σαουδική Αραβία ως ο νόμιμος εκπρόσωπος της Συρίας. Πρόκειται για την υποτιθέμενη «μετριοπαθή» αντιπολίτευση με τον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό» ένα στρατό λακέδων υποτακτικών των αμερικανών αδρά υποστηριζόμενων από την Τουρκία. Οι αμερικάνοι ωστόσο δε δίστασαν να εξοπλίσουν και να ενισχύσουν ακόμη και το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), στην προσπάθεια να ρίξουν την κυβέρνηση Άσαντ. Με λίγα λόγια, ΗΠΑ και ΕΕ ξεκίνησαν έναν πόλεμο δια αντιπροσώπων εναντίον της Συρίας. Αργότερα, με επίσημη πρόσκληση εκ μέρους της συριακής κυβέρνησης, επενέβη στην κατάσταση και ο ρώσικος ιμπεριαλισμός. Η ρώσικη επέμβαση τροποποίησε καθοριστικά τους συσχετισμούς υπέρ της κυβέρνησης Άσαντ. Σταδιακά έγινε φανερό ότι οι Αμερικάνοι δε θα πετύχουν το μέγιστο των επιδιώξεών τους δηλαδή πλήρη ανατροπή της κυβέρνησης Άσαντ. Προτεραιότητα απέκτησε η προοπτική κατακερματισμού της Συρίας.
Σε αυτήν την επιλογή ανέλαβαν δυστυχώς πολύ αρνητικό ρόλο οι Κούρδοι της βόρειας Συρίας εξ’ αιτίας της ηγεσίας τους. Οι Αμερικάνοι υποσχέθηκαν στους Κούρδους δημιουργία κουρδικού κρατιδίου στη βόρεια Συρία και «υψηλή» προστασία, προσβλέποντας φυσικά στην αποδυνάμωση της Συρίας και του Άσαντ και στη δημιουργία ενός τοποτηρητή των συμφερόντων τους. Η ηγεσία των Κούρδων στην περιοχή, γνωστή περισσότερο ως YPG, θεώρησε πως πρόκειται για ευκαιρία εκπλήρωσης του ονείρου για δημιουργία κουρδικού κράτους. Θέτοντας την υπόθεση του Κουρδιστάν πάνω από την ευρύτερη υπόθεση του αγώνα των λαών της περιοχής ενάντια στον ιμπεριαλισμό, συμφώνησε. Μέσω αυτής της «ανίερης» συμμαχίας οι περιοχές που ήλεγχαν, πλούσιες και σε πετρέλαιο, έγιναν προπύργιο των Αμερικανών στη Συρία, που χρηματοδότησαν και εξόπλισαν τους Κούρδους, οι οποίοι μετατράπηκαν ουσιαστικά σε υποχείριο των ΗΠΑ. Στράφηκαν αντικειμενικά ενάντια στον αγώνα του συριακού λαού. Η Τουρκία που θεωρεί τη δημιουργία Κουρδιστάν υπαρξιακό κίνδυνο, ανέλαβε δράση εισβάλλοντας στο Αφρίν το 2018 με την επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» για να αποτρέψει το ενδεχόμενο. Άρχισε να έρχεται σε έντονες προστριβές με τους Αμερικάνους και η κατάσταση περιεπλάκη ακόμη περισσότερο. Ο πρόεδρος Άσαντ σε δημόσια ομιλία του προειδοποίησε την κούρδικη ηγεσία ότι έχει αυταπάτες και ότι οι ΗΠΑ θα τους χρησιμοποιήσουν ως διαπραγματευτικό χαρτί με την Τουρκία.
Σύντομα αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο. Τον Οκτώβριο του 2019 η Τουρκία ξεκίνησε δεύτερη πιο εκτεταμένη αυτή τη φορά επιχείρηση στα εδάφη που ήλεγχαν οι Κούρδοι με σκοπό να τους αφανίσει, με το όνομα «Πηγή Ειρήνης». Οι Αμερικάνοι αποφασίζοντας ότι η Τουρκία είναι πιο σημαντική σύμμαχος από τους Κούρδους, εγκατέλειψαν τη βόρεια Συρία ανοίγοντας το δρόμο για την εισβολή χωρίς δισταγμό. Ο πρόεδρος Τραμπ περιπαίζει ουσιαστικά τους μέχρι χθες συμμάχους του δηλώνοντας ότι... «Οι Κούρδοι δε μας βοήθησαν στο δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο»!! Οι Ρώσοι ιμπεριαλιστές αντιλαμβανόμενοι τους Κούρδους ως έρεισμα των ΗΠΑ, υποστήριξαν την εισβολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η κούρδικη ηγεσία πλήρωσε την απαράδεκτη στάση της με ένα σκληρό μάθημα όσον αφορά τη συνεργασία της με τον ιμπεριαλισμό, που η ελπίδα είναι ότι αυτή τη φορά θα το αφομοιώσει.
Πλέον βρίσκεται σε εξέλιξη ένα περίπλοκο παζάρι μεταξύ των ιμπεριαλιστών των ΗΠΑ, Ρωσίας, ΕΕ και της Τουρκίας. Οι διαπραγματεύσεις γίνονται στο όνομα της σταθερότητας και της ειρήνης, αλλά στην πραγματικότητα αποσκοπούν σε ζώνες επιρροής του κάθε ιμπεριαλισμού στη χώρα. Τόσο οι Αμερικάνοι όσο και οι Ρώσοι έχουν προβεί σε ξεχωριστές συμφωνίες με την Τουρκία με γνώμονα να αυξήσουν ή να διατηρήσουν την όποια επιρροή στη Συρία. Οι συμφωνίες έχουν κοινά πεδία ευθύνης τόσο εδαφικά, όσο και για τη διαχείριση των Κούρδων, οπότε δημιουργείται ακόμη πιο έντονα ένα σκηνικό αντιπαράθεσης των δύο ιμπεριαλισμών πανω στην πολύπαθη χώρα.
Δε χωράει η αμφιβολία ότι τόσο η τούρκικη εισβολή, όσο και η προοπτική του χωρισμού μιας κυρίαρχης χώρας, όπως η Συρία, σε ζώνες επιρροής των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων αποτελούν τρανταχτά παραδείγματα πλήρους και καταφανούς παραβίασης του διεθνούς δικαίου. Όποτε συμφέρει και είναι εφικτό, στους διεθνείς οργανισμούς και σε άλλα βήματα, οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αλλά και χώρες που αποσκοπούν να παίξουν ρόλο περιφερειακής δύναμης όπως η Τουρκία, ορκίζονται στο διεθνές δίκαιο. Προσπαθούν να παρουσιάσουν την πολιτική τους σαν να εναρμονίζεται με αυτό. Όπως όμως φαίνεται και στη Συρία, αυτή είναι μια στάση εντελώς υποκριτική και όταν το συμφέρον τους επιβάλλει την παραβίαση του, το διεθνές δίκαιο εξαφανίζεται τόσο στα λόγια όσο και στην πράξη.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια εξέλιξη επικίνδυνη και για τη χώρα μας. Τα σύνορα της Τουρκίας ορίζονται από τη συνθήκη της Λωζάνης. Αυτή αφορά και τα ελληνοτουρκικά σύνορα και η Τουρκία έχει δηλώσει ανοιχτά στο πρόσφατο παρελθόν πως σκοπεύει να αναθεωρήσει. Η εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία και η πιθανή μονιμοποίηση της παρουσίας της εκεί, ενδέχεται να δημιουργήσει ακριβώς ένα τετελεσμένο αναθεώρησης της συνθήκης με τις ευλογίες μάλιστα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων των ΗΠΑ και Ρωσίας. Αυτή είναι σίγουρα μια απευκταία εξέλιξη για τη χώρα μας και το λαό μας, ο οποίος πρέπει επίσης να διδαχθεί από την περίπτωση των Κούρδων στη βόρεια Συρία. Να αντιληφθεί ότι τα δίκαιά του δε μπορεί να τα βασίζει στην «υψηλή προστασία» των δήθεν συμμάχων Αμερικάνων, όπως προσπαθούν διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις να τον πείσουν. Η ακαριαία εγκατάλειψη των Κούρδων καταδεικνύει ότι «συμφωνίες» και «συμμαχίες» δε σημαίνουν τίποτα για τους ιμπεριαλιστές μπροστά στα συμφέροντά τους. Σίγουρα πάντως οι εξελίξεις αυτές αποτελούν ηχηρή διάψευση όλης της σχετικής κοροϊδίας από πλευράς ελληνικών κυβερνήσεων.
Σπύρος Κ.
Αναδημοσίευση απο το περιοδικό Πορεία που κυκλοφορεί.
