Η απεργία της περασμένης Τετάρτης, θόλωσε για τα καλά, τη νέα -δεξιάς κοπής- σπορά αυταπατών της «ανάπτυξης για όλους» και τον έωλο καταιγισμό των επικείμενων «επενδύσεων». Άλλωστε, μέχρι τώρα, λίγα πράγματα γράφονται στις εφημερίδες, ακόμα λιγότερα μνημονεύουν τα κανάλια για την τραγική οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο λαός. Ο ΣΥΡΙΖΑ μέμφεται την κυβέρνηση μονάχα για λαθροχειρίες του τύπου «τρώτε τα έτοιμα…», κλπ., κλπ. Για το περιεχόμενο της ίδιας αντιλαϊκής, αντιδραστικής πολιτικής ούτε κουβέντα. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Έτσι, για την ώρα η μεν κυβέρνηση προωθεί το ανεκδιήγητο «αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο», προσφέροντας αφενός επιδοτήσεις, παροχές και προνόμια για το ντόπιο και ξένο κεφάλαιο, η δε εργατική τάξη, οι εργαζόμενοι γενικά αποκαλύπτουν με τις -ανίσχυρες είναι η αλήθεια- κινητοποιήσεις τους τις κάλπικες υποσχέσεις που κρύβουν κάτω από το χαλί το χτύπημα των εργασιακών σχέσεων (ΣΣΕ, ελαστικοποίηση ωραρίων, ψαλίδισμα μισθών) και την κατεδάφιση των συνδικαλιστικών ελευθεριών. Η Δεξιά, πετώντας στην άκρη τη φιλεργατική προβιά, ετοιμάζεται να χαρίσει -μέσω κρατικών εγγυήσεων- άλλα 9 δις € στις τράπεζες (η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε χαρίσει 40 δις €), ώστε να ξεφορτωθούν άρον-άρον τα «κόκκινα» καταναλωτικά δάνεια, και φέρνει για ψήφιση το φορολογικό Ν/σ (πιθανόν μέσα στο «αναπτυξιακό») με επίσης παχυλές φοροελαφρύνσεις και φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις.
★★★
Το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο ισχυρίζεται πως εισέπραξε εύφημες μνείες από του ευρισκόμενους στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα, «θεσμούς» (Κομισιόν, ΕΚΤ, ESM), με μόνη ανορθογραφία τις γκρίνιες της αποστολής του ΔΝΤ (επίσης στην Αθήνα), στο πλαίσιο των «κανονικών» ελέγχων που διενεργεί. Και μπορεί οι συζητήσεις του οικονομικού επιτελείου με τους «θεσμούς» στο πλαίσιο της τέταρτης «αξιολόγησης» να είχαν χαλαρή «καταγραφική αποστολή» -όπως είναι γνωστό οι αποφάσεις θα παρθούν στο Eurogroup της 4ης Δεκέμβρη- ωστόσο οι πιέσεις στην κατεύθυνση της αντιλαϊκής πολιτικής, σε όλη τη βεντάλια των 50 περίπου θεμάτων που θίχθηκαν, εξακολουθούν να είναι αφόρητες. Υπάρχει σοβαρός προβληματισμός των δανειστών και πιέσεις για ισοδύναμα μέτρα που θα πρέπει να πάρει η κυβέρνηση, τόσο για να κλείσει το κενό από τις φοροελαφρύνσεις που έχει τάξει ο Κυρ.Μητσοτάκης, όσο και για τις αμφίβολες τελικές εισπράξεις των 120 δόσεων. Η κυβέρνηση υπολογίζει και την επιστροφή από τα κέρδη που αποκόμισαν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης που «τζόγαραν» τα ελληνικά ομόλογα μετά το κούρεμα του PSI (και που βούλιαξαν ως γνωστόν τα Ασφαλιστικά Ταμεία). Το ποσό αυτό για φέτος υπολογίζεται στο 1,2 δις € ή περίπου 1,1% του ΑΕΠ.
Βεβαίως ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη Νέα Υόρκη «μάζεψε» τις υπερφίαλες εκτιμήσεις του στη ΔΕΘ για «ανάπτυξη» 4%, την ίδια στιγμή που ΟΟΣΑ και Κομισιόν προβλέπουν ρυθμό αύξησης για φέτος και το 2020 όχι πάνω από 1,9-2,1% του ΑΕΠ, με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν κραδασμοί. Σε ό,τι αφορά τις τεράστιες ελλείψεις στην Υγεία, την Παιδεία, την Πρόνοια, τα οικονομικά επιτελεία σφυρίζουν αδιάφορα!
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του ESM Κλ.Ρέγκλινγκ έκοψε κάθε κουβέντα για την κυβερνητική πρόταση μείωσης του «πρωτογενούς» πλεονάσματος, επισημαίνοντας τη δέσμευση να τηρηθούν απαρέγκλιτα οι στόχοι για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ στον φετινό Προϋπολογισμό αλλά και σ’ αυτόν του 2020.
Παρά τις τότε, αιχμηρές κριτικές Μητσοτάκη προς την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ «για τις απαράδεκτες δεσμεύσεις της χώρας σε βασικές μεταρρυθμίσεις», τώρα η κυβέρνηση της Δεξιάς σπεύδει να τηρήσει ευλαβικά και να υλοποιήσει τόσο τα υψηλά «πρωτογενή» πλεονάσματα του 3,5% και 2,2% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, όσο και όλους τους στόχους των «μεταρρυθμίσεων», κάτω από την αυστηρή επιτήρηση της επιτροπείας. Άλλωστε, το «πρωτογενές» πλεόνασμα αποτέλεσε το κύριο θέμα, καθώς συνδέεται με την ανελέητη φοροληστεία των λαϊκών εισοδημάτων και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των εργατολαϊκών νοικοκυριών, που καλούνται να καταβληθούν εντόκως με το -εξ ίσου ληστρικών προϋποθέσεων- σχέδιο ρύθμισης των 120 δόσεων. Θυμίζουμε, πως στα φτωχότερα νοικοκυριά που δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στις 120 δόσεις, προβλέπονται -βάσει του νόμου- άμεσες κατασχέσεις ή και βαριά πρόστιμα. Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2019 έχουν κυριολεκτικά αρπαχτεί από τις τσέπες των εργαζομένων 30,5 δις €, από τα 34,7 δις που προβλέπει ο Προϋπολογισμός του 2019 και ήδη έχουν καλυφθεί τα 2,9 δις € του «πρωτογενούς» πλεονάσματος από τα προβλεπόμενα 6,5 δις €. Ωστόσο, η κυβερνητική ανησυχία έγκειται στο αν τελικά αποδώσουν οι 120 δόσεις, αν θα υπάρξει ροή εσόδων (κυρίως ΦΠΑ) και μην τυχόν υπάρξουν έκτακτες δαπάνες (αποφάσεις δικαστηρίων) που θα εκτροχιάσουν τις αισιόδοξες κυβερνητικές προβλέψεις. Όπως λ.χ. το γνωστό, διεθνών επιπτώσεων, «κανόνι» της Thomas Cook, η οποία ήλεγχε το 25% περίπου της «βαριάς βιομηχανίας» του τουρισμού της χώρας μας και που θα έχει σοβαρές, απρόβλεπτες συνέπειες. Ήδη οι μεγαλοξενοδόχοι ετοιμάζονται να φορτώσουν τα βάρη στους απλήρωτους εργαζόμενους και στις τράπεζες, μιας και η έκθεση των τραπεζών στους κλάδους διαμονής και διατροφής ανέρχεται στο 11% περίπου των συνολικών επιχειρηματικών δανείων που έχουν χορηγήσει. Το παραπάνω δε ποσοστό αυξάνεται κατά πολύ εάν συνυπολογιστεί τόσο η προεξόφληση των υπαρχόντων τιμολογίων (βασικά της Thomas Cook) όσο και οι επιπτώσεις σε άλλους κλάδους που έχουν άμεση σχέση με τον τουρισμό. Οι τράπεζες βεβαιότατα στρέφονται προς την κυβέρνηση και αυτή με τη σειρά της κοιτάζει -για άλλη μία φορά- προς την πλευρά των φορολογούμενων, όπου και πιθανότατα θα «κάτσει η μπίλια»!
★★★
Παρ’ όλ’ αυτά οι συζητήσεις με τους εκπροσώπους των δανειστών, αφορούσαν μεταξύ άλλων και δύο σοβαρούς τομείς:
- Ο υπουργός Οικονομικών Χρ.Σταϊκούρας, από το βήμα της 6ης Ετήσιας Οικονομικής Διάσκεψης της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών, ανέφερε πως θα υπάρξουν «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» για την αντιμετώπιση της ρευστότητας της ΔΕΗ. Παράλληλα, μετά την αύξηση των τιμολογίων από τον υπουργό Κ.Χατζηδάκη, και την άρνηση της κυβέρνησης να καλύψει χρέη της επιχείρησης ύψους 200 εκατ. €, γίνεται καθαρό πως η ΔΕΗ οδεύει προς τμηματική ιδιωτικοποίηση. Όλη η μεθόδευση αποσκοπεί στο να δικαιολογηθούν οι αυξήσεις στο ρεύμα, να απαξιωθεί η εταιρία και να ιδιωτικοποιηθούν τα δίκτυα μεσαίας τάσης, δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ. Στο μεταξύ κυβέρνηση και αντιπολίτευση ερίζουν για τις ευθύνες των προηγουμένων διοικήσεων που είχαν υποβαθμίσει τις επενδύσεις στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), σύμφωνα με τις Κοινοτικές Οδηγίες. Για να δώσει δήθεν ρηξικέλευθες λύσεις, ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε στην ομιλία του για την κλιματική αλλαγή στη Νέα Υόρκη την κατάργηση των ασύμφορων πλέον λιγνιτικών μονάδων, μέχρι το 2028.
- Στη συζήτηση μπήκε και το θέμα των «κόκκινων» καταναλωτικών, κ.α, δανείων καθώς και άλλες «εκκρεμότητες» του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προκειμένου να ξεκαθαρίσουν τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη τραπεζική χρηματοδότηση προς τους «επενδυτές». Θυμίζουμε τις κυβερνητικές μεταμνημονιακές δεσμεύσεις του Eurogroup του Ιούνη 2018 όπου σαφώς αναφέρεται ότι: «…είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστεί η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα αποτελεσματικό πλαίσιο για ηλεκτρονικές δημοπρασίες, η εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την αφερεγγυότητα των νοικοκυριών, με στόχο να εξαλειφθεί το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των υποθέσεων μέχρι το τέλος του 2021…». Με λίγα λόγια, το νέο σχέδιο προβλέπει τιτλοποίηση εκ μέρους των τραπεζών των προβληματικών δανείων –μέχρι 30 δις €, και στη συνέχεια μεταβίβασή τους σε «επιλεγμένους επενδυτές». Οι τράπεζες θα καταβάλλουν τις σχετικές προμήθειες προς το Δημόσιο, σύμφωνα με τα «ασφάλιστρα κινδύνου». Ήδη, έχουν μεταβιβαστεί σε «Εταιρείες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις» γύρω στα 10 δις € «κόκκινα» καταναλωτικά δάνεια, δηλ. δάνεια των λαϊκών νοικοκυριών. Το κυβερνητικό σχέδιο, που τελεί μάλιστα υπό την αιγίδα της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ε.Ε., προβλέπει επίσης ότι εάν κατά το ξεκαθάρισμα -διάβαζε ξεπούλημα- των χαρτοφυλακίων, οι τράπεζες και άλλοι εμπλεκόμενοι «επενδυτές» εμφανίσουν «απώλειες» στο πλαίσιο της διαχείρισης των κάθε είδους προβληματικών δανείων, τότε θα υπάρξει μία δέσμη κρατικών εγγυήσεων προς τις τράπεζες, της τάξης των 9 δις €! Αυτό σημαίνει μπίζνες εκ του ασφαλούς! Στο ίδιο νομοσχέδιο, θα περιλαμβάνονται νομοθετικές παρεμβάσεις γύρω από το «πτωχευτικό δίκαιο» των νοικοκυριών, τη «βελτίωση» του πλαισίου για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, την «επιτάχυνση» των δικαστικών διαδικασιών, καθώς επίσης για επιχειρηματικές πτωχεύσεις, όπως για τη διευκόλυνση «ρευστοποίησης μετοχών» από τη πλευρά των τραπεζών και άλλων πιστωτών, με στόχο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες των «αναδιαρθρώσεων» σε «προβληματικές» επιχειρήσεις.
★★★
Στο μεταξύ η κυβέρνηση εξακολουθεί να προβάλλει εμφαντικά το θέμα της «ανάπτυξης για όλους». Βρισκόμενος στη Ν.Υόρκη ο πρωθυπουργός προς άγραν «επενδυτών», χρησιμοποίησε σωρηδόν και ανεπιφυλάκτως την αγοραία προσφώνηση του «Πάρτε κόσμε!», προκειμένου να πείσει όσους πιστούς κερδοσκόπους να προσέλθουν στη χώρα των ευκαιριών, όπου προσφέρονται δωρεάν γη και ύδωρ. (Για το «αναπτυξιακό» Ν/σ δες σχετικά άρθρα στο Λ.Δ. Νο 387/21.09.2019).
Παράλληλα, ολοκληρώνεται η διαδικασία κατάρτισης του νέου φορολογικού Ν/σ μέχρι τα τέλη Οκτώβρη (δεν είναι ακόμα βέβαιο αν θα συμπεριληφθεί στο «αναπτυξιακό»), στο οποίο θα περιλαμβάνονται οι πρωθυπουργικές παροχολογίες του 1,2 δις € (με βεβαιότατα ισοδύναμα μέτρα) της Θεσσαλονίκης, οι αλλαγές στον φορολογικό Κώδικα, οι παρεμβάσεις για την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, το νέο πλαίσιο παροχών σε είδος, οι διατάξεις για τη φορολογική κατοικία και οι νέες τακτικές ελέγχου. Τα βασικά σημεία των «φοροελαφρύνσεων» που αφορούν στα εργατολαϊκά νοικοκυριά, περιλαμβάνουν:
1) Αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων, των «κατ’ επάγγελμα» αγροτών και των αυτοαπασχολουμένων, δηλαδή των φορολογουμένων που ασκούν ατομικά επιχειρηματικές δραστηριότητες. Πρόκειται για ασήμαντες μειώσεις, σε σχέση με τις προϋποθέσεις που μπαίνουν.
2) Νέα μείωση του ΕΝΦΙΑ από το 2020 ή το 2021. Ωστόσο, είναι βέβαιο πως η αναπροσαρμογή των «αντικειμενικών τιμών» των ακινήτων, θα συμπαρασύρει προς τα πάνω και τον ΕΝΦΙΑ, μηδενίζοντας ουσιαστικά την προαναγγελλόμενη μείωση.
3) Μέτρα για την ενίσχυση των e-συναλλαγών. Πρόκειται για νέα κυβερνητική παγίδα, εφόσον η τόνωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, (δηλ. η αύξηση του ελάχιστου ποσοστού της ετήσιας δαπάνης για κατανάλωση με «πλαστικό χρήμα»), προκειμένου να κατοχυρωθεί το αφορολόγητο για μισθωτούς και συνταξιούχους, ενώ το υπόλοιπο ποσό (αυτό που δεν θα καλύπτεται με «πλαστικό χρήμα») θα φορολογείται με τον συντελεστή του πρώτου κλιμακίου της φορολογίας εισοδήματος.
4) Αύξηση των δόσεων της πάγιας ρύθμισης που αφορά στην εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Παρά τις αλλεπάλληλες ρυθμίσεις των δόσεων, πάνω από 4 εκατ. άνθρωποι εξακολουθούν να χρωστούν στους φοροεισπρακτικούς μηχανισμούς. Αιτία, η προϊούσα φτώχεια που πλήττει ή θα πλήξει το 65% του λαού μας.
Παρά το «μπούγιο» των «φοροελαφρύνσεων», σύμφωνα με τον Χρ.Σταϊκούρα, ειδικά για το 2020 το Ν/σ θα προβλέπει ρυθμίσεις συνολικού δημοσιονομικού κόστους όχι μεγαλύτερου των 800-900 εκατ. €. Ένα μέρος του κονδυλίου αυτού (γύρω στα 300 εκατ. €) θα κατευθυνθεί σε ουσιαστικές «φοροελαφρύνσεις» των λαϊκών νοικοκυριών. Δηλαδή οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου, οι οποίες θα καθορίζουν τις «φοροελαφρύνσεις» που θα ισχύσουν το 2020, παρά τις μεγαλοστομίες Μητσοτάκη, θα είναι προσαρμοσμένες στα σχετικά περιορισμένα δημοσιονομικά περιθώρια του κρατικού Προϋπολογισμού του επόμενου έτους. Αν λάβει κανείς υπόψη πως κάθε χρόνο υποβάλλονται γύρω στις 5 με 5,5 εκατ. φορολογικές δηλώσεις, η ετήσια «λαϊκή φοροελάφρυνση» είναι αμελητέα μεσοσταθμικά δηλαδή 60 ευρώ το χρόνο. Τουτέστιν «άνθρακες ο θησαυρός»!
Δεν ισχύει όμως το ίδιο για όσους σκοπεύουν να «επενδύσουν». Γι’ αυτούς υπάρχουν ουσιαστικά φοροκίνητρα και ευνοϊκές ρυθμίσεις, όπως:
1) Σταδιακή μείωση των συντελεστών ΦΠΑ από το 24% και το 13% στο 22% και στο 11% το αργότερο έως το 2023.
2) Μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, δηλαδή για τις Ανώνυμες Εταιρείες, τις Εταιρείες Περιορισμένης Ευθύνης, τις Ομόρρυθμες, τις Ετερόρρυθμες Εταιρείες και τα λοιπά νομικά πρόσωπα.
3) Μείωση της φορολόγησης στα μερίσματα από το 10% στο 5%. Το μέτρο θα ισχύσει από τη χρήση του 2019.
4) Βελτίωση της διάταξης που προβλέπει τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ από το 24% στο 13% στα είδη διατροφής και την εστίαση, ώστε για όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις τροφίμων και ποτών να ισχύει ο μειωμένος συντελεστής 13%.
5) Απλούστευση και απλοποίηση του φορολογικού κώδικα.
6) Συγκέντρωση των διάσπαρτων επενδυτικών κινήτρων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της αγοράς ακινήτων.
7) Δημιουργία συνθηκών ώστε η Ελλάδα να γίνει έδρα μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών.
8) Αποσαφήνιση της έννοιας της φορολογικής κατοικίας για προσέλκυση αλλοδαπών και αγορά κατοικίας.
9) Παροχή κινήτρων σε επιχειρήσεις ώστε να ενισχύουν τους εργαζόμενους με αποδοχές σε είδος.
10) Καθιέρωση υπεραποσβέσεων με στόχο να αυξηθούν εμπροσθοβαρώς οι επενδύσεις και η απασχόληση.
Επιπλέον, είναι σχεδόν έτοιμο το κυβερνητικό αντιλαϊκό οπλοστάσιο με όλο το νομικό πλαίσιο (ηλεκτρονική πλατφόρμα) για την κλιμάκωση των εκβιασμών, πλειστηριασμών και κατασχέσεων απέναντι στη λαϊκή κατοικία, αλλά και για το ξεπούλημα των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων σε ξένα funds.
★★★
Θεωρείται πλέον βέβαιο ότι τα λαϊκά εισοδήματα θα στραγγιστούν μέχρις αίματος στην προσπάθεια της ντόπιας ολιγαρχίας να βγει από την κρίση και να δώσει δείγματα υπακοής, εθελοδουλείας και υποτέλειας στα ξένα αφεντικά Ε.Ε και ΗΠΑ. Η δεκάχρονη (και έπεται συνέχεια) μνημονιακή τυραννία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιδραστικού συμβιβασμού μεταξύ των κομμάτων της ντόπιας ολιγαρχίας (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, κλπ.), και των Ε.Ε.-ΔΝΤ, προκειμένου να ρυθμιστούν κατά το δυνατόν το δημοσιονομικό έλλειμμα (15,7% του ΑΕΠ = περ. 39 δις €) και το δημόσιο χρέος (112,6% του ΑΕΠ = περ. 300 δις €) που σοβούσαν το 2009 στην ελληνική οικονομία. Παράλληλα αποτελεί και ένα ακόμα δείγμα ολόπλευρης εξάρτησης της χώρας από τα ξένα κέντρα, από τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση, υπακούοντας δουλικά στις επιταγές του μονοπωλιακού κεφαλαίου, είναι πρόθυμη να προσαρμοστεί στους όρους που αυτό της θέτει μη αποκλείοντας ακόμα πιο επώδυνες προσαρμογές. Αυτή η άνευ όρων παράδοση της ντόπιας μεγαλοαστικής τάξης προς την κυριαρχία του ξένου ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου και όχι μόνο, δίνει αποστομωτική απάντηση στα δεξιά και αριστερίστικα ιδεολογήματα της «ισχυρής Ελλάδας», της «ισότιμης σχέσης με τα ισχυρά κράτη-μέλη της ΟΝΕ», της «ιμπεριαλιστικής Ελλάδας», της «εξαγωγής ελληνικών κεφαλαίων στα Βαλκάνια» κλπ., κλπ. Θυμίζουμε τη θέση του ΚΚΕ, που αρνείται επίμονα να δει το πλέγμα της ολοκληρωτικής εξάρτησης της χώρας μας από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, περιχαρακωμένο στη λογική του «ελληνικού ιμπεριαλισμού».
Θυμίζουμε επίσης πως η παραγωγική βάση της χώρας σκόπιμα έχει απαξιωθεί και κατά συνέπεια η ύφεση μόνο με ενέσιμα κεφάλαια μπορεί να ανακοπεί, εκτός και αν κανείς προσδοκά την πραγματική ανάπτυξη από τον παρασιτικό τριτογενή τομέα... Άλλωστε η νεοελληνική ιστορία βρίθει τέτοιων παραδειγμάτων (Δάνεια του Λονδίνου, Σχέδιο Μάρσαλ, ΜΟΠ, ΚΠΣ, ΕΣΠΑ, Μνημόνια, κλπ.), τα οποία σηματοδότησαν και την πορεία του ελληνικού καπιταλισμού και κατ’ επέκταση την εξάρτηση της χώρας μας. Ωστόσο, εκείνο που έρχεται σαν πικρή διαπίστωση, είναι το γεγονός ότι ο ελληνικός λαός έχει ήδη μπει στο μάτι του κυκλώνα ό οποίος απειλεί με οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση εκατομμύρια εργαζομένων, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή χαραμάδα εξόδου, πέραν από τους αγώνες των ίδιων των εργαζομένων με μπροστάρη την εργατική τάξη και το κόμμα της. Κι αυτό θα πρέπει να ιδωθεί πολύ σοβαρά…
