Βραζιλία: αγώνες μέσα και έξω από τα γήπεδα

Κατηγορία: 

Παρά το γεγονός ότι στη Βραζιλιά το ποδόσφαιρο είναι, με διαφορά, το πιο λαοφιλές άθλημα, έχοντας μάλιστα αναδείξει τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές σε διεθνές επίπεδο, παρά το γεγονός ότι οι Βραζιλιάνοι, καθώς λέγεται, «γεννιούνται με μια μπάλα στο πόδι» και «τρέφονται με ποδόσφαιρο», παρά το γεγονός ότι η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου επανέρχεται στη Βραζιλία έπειτα από πολλές δεκαετίες (από το 1950) σε μια χώρα η οποία ωστόσο έχει πετύχει διαχρονικά τις περισσότερες κατακτήσεις (5) του βαρύτιμου τροπαίου, η παγκόσμια φιέστα της FIFA, της διεθνούς ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, έχει διασαλευτεί.

Οι κολοσσιαίες κρατικές δαπάνες ύψους άνω των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή και αναβάθμιση σταδίων και αεροδρομίων, τα 300 και πλέον εκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την «επιχειρησιακή ετοιμότητα» των 160 χιλιάδων αστυνομικών και στρατιωτικών που θα διαφυλάξουν την τάξη και την ασφάλεια τις ημέρες διεξαγωγής του Παγκοσμίου Κυπέλλου, τα αστρονομικά κέρδη των διοργανωτών, χορηγών και της FIFA (τα οποία εκτιμώνται τουλάχιστον διπλάσια από αυτά του μουντιάλ της Νοτίου Αφρικής το 2010) τα οποία ο λαός της Βραζιλίας θα τα δει μόνο ...ζωγραφιστά, την ίδια ώρα που στο εσωτερικό της χώρας τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα υποφέρουν, έδωσαν και δίνουν το έναυσμα για μαζικές και δυναμικές λαϊκές και εργατικές-συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις, απεργίες, ακόμη και κατά την εναρκτήρια ημέρα των ποδοσφαιρικών αγώνων.

Με δεδομένο ότι στην «αναπτυσσόμενη» Βραζιλία το 31% του πληθυσμού (δηλαδή 55 εκατομμύρια άνθρωποι ή, αλλιώς, «5 Ελλάδες») ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με έσοδα λιγότερα από 1 δολάριο την ημέρα, τα μυθικά ποσά των αεριτζίδων και λοιπών μεσαζόντων, μιζαδόρων κλπ, δεν αποτελούν κάτι λιγότερο από ανοιχτή πρόκληση.

Με δεδομένο ότι το 13% του πληθυσμού της χώρας, περίπου 18 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι, είναι αναλφάβητοι, τα οκτώ δις που ξοδεύονται σε στάδια-μηχανές ιδιωτικού κέρδους, αντί να επενδυθούν σε δημόσια σχολεία και εκπαίδευση, ξυπνούν το αίσθημα της κοινωνικής αδικίας. (Ενδεικτικό είναι ότι δάσκαλοι και εκπαιδευτικό κίνημα βρέθηκαν στους δρόμους του Ρίο ντε Τζανέιρο για πάνω από έναν μήνα, καταγγέλλοντας τις κυβερνητικές πολιτικές εγκατάλειψης της δημόσιας υγείας και παιδείας.)

Και φυσικά, παρά τις προσπάθειες της Προέδρου της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ, να εξωραΐσει καταστάσεις και να εγγυηθεί την ομαλή και απρόσκοπτη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου, παγκόσμια αίσθηση έχει προκαλέσει το γεγονός της βίαιης, συχνά αιματηρής, εξώθησης-έξωσης χιλιάδων Βραζιλιάνων από τα παραπήγματα και λοιπά -ο θεός να τα κάνει- κτήρια διαμονής τους στις φαβέλες και παραγκουπόλεις κοντά στα κέντρα-βιτρίνες διεξαγωγής των αγώνων. Η διαβόητη «ΒΟΡΕ», ειδική μονάδα εκκαθάρισης των παραγκουπόλεων, δηλώνει ετοιμοπόλεμη, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας, συνταγματάρχη Α. Αραγκόν: «Για το Μουντιάλ έχουμε εκπαιδεύσει πάνω από 10.000 άνδρες για το πώς να ενεργούν κατά την διάρκεια ταραχών, και τώρα είμαστε σε θέση να αναλάβουμε δράση και στις 12 πόλεις όπου θα φιλοξενηθούν αθλητικές συναντήσεις ταυτόχρονα».

Ως άλλος στρατός κατοχής, η στρατιωτική αστυνομία επιβλέπει μάλιστα και την κατασκευή τειχών(!) γύρω από τις φαβέλες του Ρίο, εν όψει των αγώνων του Μουντιάλ. Οι δολοφονικές έφοδοι σε οικήματα και οι συμπλοκές με δυνάμεις καταστολής έχουν οδηγήσει σε έναν πραγματικά απίστευτο αριθμό νεκρών από το 2007 έως και σήμερα, περί τους 5.600, θυμάτων «εκκαθαριστικών» επιχειρήσεων. Ανάμεσα στα δεκάδες θύματα των τελευταίων μηνών, πολλά ανήλικα παιδιά, παράπλευρες, και μη, απώλειες. Η πρώτη αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-24 ετών στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές, παραμένει ο φόνος...

Ας σημειωθεί ότι τα πράγματα δεν είναι συναρπαστικά καλύτερα για τους «ευνοημένους» ανέργους, που βρήκαν προσωρινά εργασία στις (ανα-)κατασκευές γηπέδων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του γηπέδου του Μανάους: λίγες ώρες πριν τον πρώτο αγώνα που θα πραγματοποιηθεί σε αυτό, το περίφημο «Αρένα Αμαζόνια» παραμένει κατά γενική ομολογία ανέτοιμο, αναγκάζοντας τα συνεργεία να δουλεύουν νύχτα-μέρα, υπό συνθήκες και ρυθμούς που είχαν την καθοριστική συμβολή τους για τους τέσσερεις(!) νεκρούς εργάτες από την έναρξη των εργασιών κατασκευής του γηπέδου μέχρι και σήμερα.

Οι κοινωνικές ανισότητες, η ανεργία, η φτώχεια, η περιθωριοποίηση μεγάλων κομματιών της κοινωνίας της Βραζιλίας, σε συνδυασμό με την πρόκληση που συντελείται με τη διοργάνωση του Παγκόσμιου Κυπέλλου και τη διασπάθιση δισεκατομμυρίων δολαρίων σε γήπεδα, τη στιγμή που πολλά στρώματα της χώρας δίνουν αγώνα επιβίωσης, αποτέλεσε, και εξακολουθεί να αποτελεί, εκρητικό μείγμα. Ανέδειξε πρωταγωνιστές των κινητοποιήσεων τους καθηγητές, τους εργαζόμενους στα μέσα μεταφοράς (με δυναμικές απεργίες των οδηγών λεωφορείων και των εργαζομένων στο μετρό), τους διαδηλωτές του «κινήματος των εργαζομένων χωρίς στέγη» (ΜTST), ευαισθητοποίησε καλλιτεχνικά, έβγαλε στους δρόμους ακόμη και ιθαγενείς του Αμαζονίου. Η κυβέρνηση τους υποδέχτηκε με τη βία, τις πλαστικές σφαίρες, τα δακρυγόνα και τις χειροβομβίδες κρότου της αστυνομίας και των δυνάμεων καταστολής.

Εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016 που θα διεξαχθούν επίσης στη Βραζιλία, μαθημένοι και από την περσινή διοργάνωση του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών, οι Βραζιλιάνοι συνειδητοποιούν ότι η «παγκόσμια εορτή του ποδοσφαίρου» των επόμενων εβδομάδων, λίγα ουσιαστικά πράγματα έχει να τους προσφέρει. Αντιθέτως, έχει πολλά να τους στερήσει. Η παλιά δόξα του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου, ο εμβληματικός Ρομάριο, πλέον μέλος του Κογκρέσου στο Ρίο, παρατηρεί με ειλικρίνεια: «Η Βραζιλία έχει πολλές ανάγκες και σίγουρα η πρώτη δεν είναι το ποδόσφαιρο. Θα πρέπει να υποστηρίξουμε την ομάδα μας μέσα στο γήπεδο, αλλά έξω από αυτό έχουμε ήδη χάσει...».

Στη χώρα μας, οι περισπούδαστοι οικονομολόγοι και τεχνοκράτες αναλυτές μας, μπορούν να προβλέψουν με μαθηματική ακρίβεια πόσο οι παραμικρές περικοπές σε συντάξεις και μισθούς θα συντελέσουν στη σωτήρια εξυγίανση των ταμείων και στην οικονομική ανόρθωση της χώρας (και προβαίνουν στις σχετικές συστάσεις)· βέβαια, με όλη τη βαθιά επιστημοσύνη τους, δεν έχουν ακόμη πει το παραμικρό για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που διοργάνωσε η Ελλάδα το 2004, και κατά πόσον αυτοί έπαιξαν «κάποιο ρόλο», είχαν μια ελάχιστη σύνδεση τέλος πάντων με τη βουτιά χρεωκοπίας που πραγματοποιήσαμε λίγα μόλις χρόνια μετά.

Ευτυχώς, στην άλλη πλευρά του πλανήτη, ολοένα και ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας της Βραζιλίας σταθμίζουν καλύτερα τα κέρδη και τις ζημιές από τις μεγάλες αθλητικές φιέστες. Γι' αυτό, μαζί με τους αγώνες που θα διεξάγονται εντός γηπέδων, θα εκδηλώνονται και άλλοι, σημαντικότεροι, έξω από αυτά.