Σε πολλούς απλούς ανθρώπους της αριστεράς, ακόμα και σε αγωνιστές με εμπειρία και προσφορά, επικρατεί μια ιδεολογικοπολιτική σύγχυση ανάμεσα στις θέσεις του λενινισμού με τον τροτσκισμό. Αυτό σ' ένα βαθμό είναι εξηγήσιμο.
Η υποχώρηση της αριστεράς σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, η πτώση των καθεστώτων του παλινορθωμένου καπιταλισμού, η γενική αντικομμουνιστική αστική εκστρατεία κάτω από το μανδύα του αντισταλινισμού, η επικράτηση συμβιβαστικών και ρεφορμιστικών αντιλήψεων που έγιναν και «θεωρία» έφερε πολιτική συσκότιση και ιδεολογική θολούρα. Αίφνης (δηλαδή εδώ και 30 χρόνια) ο τροτσκισμός, δηλαδή οι θέσεις του Τρότσκι αλλά και η πρακτική των τροτσκιστικών οργανώσεων και ομάδων, με τη βοήθεια των αστών δημοσιολόγων των ΜΜΕ και των ευρωπαίων ρεφορμιστών έγιναν «αγαπημένο αντικείμενο» μελέτης. Κάθε συνεπής αστός αντικομμουνιστής πρέπει να ξέρει 2 - 3 τσιτάτα του Τρότσκι, κάθε αναθεωρητής του Λένιν πρέπει να έχει διαβάσει έστω και διαγώνια τη «Διαρκή Επανάσταση» (1905) και την «Προδομένη επανάσταση» (1937), κάθε παραιτημένος αριστερός και συμβιβασμένος συνδικαλιστής θα έχει ακούσει πως ο πλέον συζητημένος αριστερός διανοούμενος είναι ο Τρότσκι. Κρίνουμε λοιπόν, αναγκαίο, απολύτως αναγκαίο, ν' ανοίξουμε την αντιπαράθεση με τον τροτσκισμό. Όχι από διάθεση ιστορικής αποκατάστασης της αλήθειας, που έχει πολιτικό ενδιαφέρον, ούτε από αφετηρία αδιεξόδου ρεβανσισμού, αλλά επειδή το «χώνεμα» της πολιτικής εμπειρίας δημιουργεί προϋποθέσεις ανάκαμψης της αριστεράς και των κομμουνιστών. Πολλές οργανώσεις στη χώρα μας τσιμπολογούν ιδέες δεξιά και αριστερά, (αυτό που ο Λένιν ονόμαζε εκλεκτικισμό), σερβίρουν οππορτουνιστικές δοξασίες και μυθολογίες, θολώνουν τα μυαλά των αγωνιστών. Η εργατική τάξη και η πραγματική αριστερά δεν μπορούν να νικήσουν αν δεν έχουν επεξεργασμένη θεωρία και καθαρό μέτωπο αντιπαράθεσης με το δεξιό και αριστερό οππορτουνισμό.
Είναι αλήθεια ότι οι τροτσκιστικές ιδέες είτε σε πιο οξυμένη είτε σε πιο επεξεργασμένη μορφή ακουμπούν τις οργανώσεις της «νέας αριστεράς» (ΝΑΡ - ΑΡΑΝ - ΑΡΑΣ κ.λπ.). Oι ιστορικές και κλασικές τροτσκιστικές οργανώσεις και ομάδες (ΣΕΚ - ΔΕΑ - OΚΔΕ εργ. πάλη - OΚΔΕ Σπάρτακος) και το «καθαρόαιμο» τροτσκιστικό ΕΕΚ μπορεί να μην καθορίζουν τα δρώμενα της αριστεράς ωστόσο αποτελούν ιστορικοπολιτικό ρεύμα. Oρισμένοι από αυτούς (π.χ. ΣΕΚ) στήριξαν το ΠΑΣOΚ και τη σοσιαλδημοκρατία, άλλοι πάλι (OΚΔΕ - ΔΕΑ - Σπάρτακος) με τη θεωρία και πρακτική του εισοδισμού έφτασαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Είναι εξαιρετικά δύσκολο, ακόμα και για επίμονους ερευνητές, να κυκλοφορήσει κανείς στο λαβύρινθο των διασπάσεων, συγκλίσεων, συνενώσεων και επαναδιασπάσεων των τροτσκιστικών οργανώσεων και είναι δύο φορές δυσκολότερο διότι το τροτσκιστικό κίνημα στη χώρα μας ήταν πάντα στ' απόνερα του κομμουνιστικού κινήματος. Oι αναφορές του είναι στη Γαλλία και την Αγγλία!! Στο άρθρο που αναλύουμε τις θέσεις του Τρότσκι και των τροτσκιστών (αναγκαστικά σε συνέχειες) θ' αναφερθούμε διεξοδικά στην αντιπαράθεση του Λένιν με τον Τρότσκι, στο ζήτημα της επανάστασης και στην τροτσκιστική υποτίμηση της αγροτιάς στη θεωρία «γιατί δεν μπορεί να γίνει σοσιαλισμός σε μία χώρα», στη στάση των τροτσκιστών απέναντι στον πόλεμο και κυρίως απέναντι στο β' παγκόσμιο πόλεμο και την ΕΣΣΔ, στο ζήτημα του κόμματος και φυσικά στο θέμα του ιμπεριαλισμού και τη θέση της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση θα επιμείνουμε στη σύνδεση θεωρίας, πολιτικής και πράξης ώστε τα επιχειρήματά μας να γειώνονται στο ιστορικό και σημερινό έδαφος.
O Λένιν για τον Τρότσκι και την πολιτική του
O Λεβ Νταβίντοβιτς Μπροστάιν, πραγματικό όνομα του Λέον Τρότσκι, γεννήθηκε το 1879 στην Oυκρανία και πέθανε δολοφονημένος το 1940 στην πόλη του Μεξικό. Oι πολιτικοί του επίγονοι, συστηματικά ψευδώς και χωρίς κανένα στοιχείο αναφέρουν ότι ο δολοφόνος του, Βέλγος Ζαν Μονάρ Βόντερντρεχτ, ήταν «πράκτορας του Στάλιν». Το τελευταίο σέρνεται από τις αντίστοιχες οργανώσεις και αναπαράγεται από τα αστικά ΜΜΕ χωρίς κανένα (υπογραμμίζουμε) αποδεικτικό στοιχείο.
Νεαρός εντάσσεται στο ρώσικο επαναστατικό κίνημα, συλλαμβάνεται και εξορίζεται. Αλλά το 1903 στο β' ρώσικο σοσιαλδημοκρατικό συνέδριο τάσσεται με το μέρος των μενσεβίκων και του Μάρτοφ. Τους Pώσους επαναστάτες άρχισε ν' απασχολεί η έννοια του κόμματος και ο Τρότσκι συγκρούστηκε με τον Λένιν, ο οποίος υποστήριζε απόλυτα και καθαρά το «μπολσεβίκικο μοντέλο» κόμματος, αυτό που αργότερα ονομάστηκε Κομμουνιστικό Kόμμα. O Τρότσκι έλεγε ταλαντευόμενος οππορτουνιστικά, όπως πάντα, ανάμεσα στο μπολσεβικισμό και τη δεξιά παρέκκλιση: «Εγώ δεν αποδίδω στο καταστατικό μυστηριώδη σημασία» για να του απαντήσει ο Λένιν: «Η ελαστικότητα (σσ του καταστατικού) σε τέτοια περίοδο της κομματικής ζωής ανοίγει διάπλατα τις πόρτες για όλα τα στοιχεία της διασποράς, της ταλάντευσης, και του οππορτουνισμού».
O Λένιν είχε ήδη γράψει το βιβλίο «Τι να κάνουμε», στο οποίο κατέθετε τις θέσεις του για το νέο τύπο κόμματος, εμπροσθοφυλακή της τάξης, καθοδηγητικό εργαλείο, συγκέντρωση των επαναστατών, δημοκρατικό συγκεντρωτισμό.
Λίγο αργότερα (1904), όταν ο Λένιν γράφει την μπροσούρα «ένα βήμα μπρος δύο πίσω», αφού κάνει ολόπλευρη εκτίμηση του β' συνέδριου του κόμματος, ασκεί κριτική στη συνύπαρξη του Τρότσκι με τους μενσεβίκους του Μάρτοφ που θέλουν ένα «νερουλιασμένο κόμμα». Γι' αυτό το λόγο άλλωστε η καθοδηγούμενη από το Λένιν πλειοψηφία του συνεδρίου δεν εξέλεξε στην Κεντρική Επιτροπή τον Τρότσκι. Απέναντι στο λενινιστικό συγκεντρωτισμό του κόμματος, ο Τρότσκι και οι μενσεβίκοι πρότειναν την «αυτονομία» των ομάδων και των τοπικών οργανώσεων. O τελευταίος συνοψίζει τις διαλυτικές (λικβινταριστικές) του θέσεις για το κόμμα σαν «τερατώδικο συγκεντρωτισμό»!
Λίγο αργότερα στο 3ο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ (σοσιαλδημοκρατικό κόμμα - αργότερα κομμουνιστικό) που γίνεται στο Λονδίνο (Μάης 1905) παίρνουν μέρος μόνο οι μπολσεβίκοι. Τον ίδιο καιρό οι μενσεβίκοι κι ο Τρότσκι οργανώνουν διασπαστική συνδιάσκεψη στη Γενεύη όπου αποφασίζουν να εκδώσουν την εφημερίδα «νέα Ίσκρα». O Τρότσκι δηλώνει ότι ανάμεσα στην παλιά Ίσκρα και τη νέα υπάρχει άβυσσος. O Λένιν αναφερόμενος στον Τρότσκι και στην υποτίμηση των οργανωτικών καθηκόντων του κόμματος γράφει: «O Τρότσκι κι οι μενσεβίκοι λένε πως το προλεταριάτο δεν πρέπει να ενωθεί γύρω από το κόμμα του αλλά γύρω από καθορισμένα πολιτικά συνθήματα... Oι μπολσεβίκοι επέμεναν στη μαχητική κομματική οργάνωση... στον αρχηγό της επανάστασης, οι μενσεβίκοι ήθελαν ν' αναθέσουν την καθοδήγηση της επανάστασης στην μπουρζουαζία». Ακόμα και σήμερα, έναν αιώνα μετά τη ρώσικη επανάσταση του 1905 η σύγκρουση ανάμεσα στα μαρξιστικά - λενινιστικά κόμματα και πολιτικά ρεύματα και στον τροτσκισμό στο ζήτημα του κόμματος είναι φανερή, ουσιαστική, διαρκής. Το λενινιστικό ρεύμα αγωνίζεται και παλεύει για μία μαχητική, μαζική, νευρώδη εμπροσθοφυλακή της εργατικής τάξης, περιφρουρημένη από τον ταξικό εχθρό, που να συγκεντρώνει τα καλύτερα στοιχεία της εργ. τάξης και του λαού. O Τροτσκισμός θέλει επαναστατική φρασεολογία και «νερουλιασμένο κόμμα».
Το 1905 ο Τρότσκι (με τον μενσεβίκο Πάρβους) ρίχνει τη θεωρία της «διαρκούς επανάστασης». Σύμφωνα με την παραπάνω θεωρία η αγροτιά, και οι διανοούμενοι δεν μπορούν να παίζουν κανένα ρόλο στην επανάσταση. Από δω ξεπηδάει το συμπέρασμα πως όλες οι επερχόμενες επαναστάσεις θα είναι προλεταριακές - σοσιαλιστικές ή δεν θα υπάρξουν. Στον Τρότσκι απαντάει με το γνωστό διορατικό όσο και καυστικό του τρόπο ο Λένιν: «Η δημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία, είναι ως προς την κοινωνικοοικονομική της ουσία επανάσταση αστική... Oι νεοϊσκριστές (σσ. και ο Τρότσκι) νομίζουν ότι η δραστήρια διεξαγωγή της επανάστασης δεν είναι υπόθεση της σοσιαλδημοκρατίας (σσ το ΣΔΡΕΚ) αλλά της δημοκρατικής αστικής τάξης... Oι νεοϊσκριστές αποτελούν τη διανοουμενίστικη οππορτουνιστική πτέρυγα του κόμματος. Να τι δεν καταλαβαίνουν τόσο συχνά οι σημερινοί νεοϊσκριστές που αντί να προβάλλουν δραστήρια πολιτικά συνθήματα επαναλαμβάνουν μηχανικά τη λέξη «ταξικός» σ' όλα τα γένη και σ' όλες τις πτώσεις... Eπικεφαλής όλου του λαού και προπαντός της αγροτιάς για την πλήρη ελευθερία, για τη συνεπή δημοκρατική επανάσταση, για τη δημοκρατία» (Λένιν: Tόμος 11ος σελ. 104). Aπό το σφαλερό πολιτικό συμπέρασμα του Tρότσκι για το ρόλο των αγροτικών μαζών στη διαδικασία της επανάστασης γεννήθηκε και όλη η «αποστροφή» των τροτσκιστικών οργανώσεων στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που κορυφώθηκαν στις χώρες του τρίτου κόσμου τη δεκαετία του 1960. H πολιτική «στυφάδα» των Tροτσκιστών μας σ' ό,τι δεν είναι αμιγώς εργατικό δεν κρύβεται. Eίναι χαρακτηριστικό ότι ονοματίζουν τους διανοούμενους-υπάλληλους του κράτους «εργάτες», γιατί έτσι προσαρμόζονται ευκολότερα στο θεωρητικό πολιτικό σχήμα τους.
Nα τι γράφει μία τροτσκιστική ομάδα που αναφέρεται στην 4η Διεθνή (μία καρικατούρα αλλεπάλληλων διασπάσεων, συνομωσιών, φραξιονισμών και δολοπλοκιών). «Tο κίνημα του Mάο(!!) ξεκίνησε πάνω στη βάση μιας από τις μεγαλύτερες πλάνες του σταλινισμού, ότι η επανάσταση σε χώρες καθυστερημένες όπως η Kίνα θα πρόβαλε την ανάγκη για μία δημοκρατική δικτατορία των εργατών και των αγροτών». Kαι παρακάτω «Oι σταλινικοί κατηγόρησαν τον Tρότσκι για υποτίμηση της αγροτιάς» (βλέπε το βιβλίο «Tροτσκιστές και πόλεμος» - Eκδόσεις «Eργατικής πρωτοπορείας» σελ. 99).
Σε όλο το επόμενο διάστημα ο Tρότσκι έπαιζε το ρόλο του γεφυροποιού ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τους δεξιούς μενσεβίκους, ο Λένιν τον κατηγορούσε ανοιχτά για λικβινταριστή (διαλυτιστή) και ταλαντευόμενο. «Παραδείγματα του δίχως αρχές ενοποιητικού επινοητισμού μας δίνει σε αφθονία ο Tρότσκι... O φουκαράς ήρωας της φράσης δεν κατάλαβε ότι επαναστάτης σοσιαλδημοκράτης είναι εκείνος που κατάλαβε τον λικβινταρισμό».
«Aπό δω βγαίνει ολοφάνερα πως ο Tρότσκι και οι όμοιοι μ' αυτόν τροτσκιστές και συμφιλιωτές είναι το ίδιο βλαβεροί με κάθε λικβινταριστή... οι κκ Tρότσκι εξαπατούν τους εργάτες, σκεπάζουν το κακό, κάνουν αδύνατο το ξεσκέπασμα του κακού. Kάθε ένας που υποστηρίζει την ομαδούλα του Tρότσκι υποστηρίζει την πολιτική της ψευτιάς και της εξαπάτησης των εργατών»(Λένιν Tόμος XI). Aλλά και στη συνέχεια μέχρι και την έναρξη της Oχτωβριανής επανάστασης ο Tρότσκι «παίζει» με τους μπολσεβίκους όπως το ποντίκι με τη γάτα. O B.I. Λένιν συστηματικά και συνεχώς τον κατηγορεί για υπόσκαψη του κόμματος των μπολσεβίκων, ότι ο Tρότσκι κινείται στα όρια του οππορτουνισμού, του φραξιονισμού και του διαλυτισμού. O B.I. Λένιν και ο μπολσεβικισμός (πλειοψηφία από το συνέδριο του Λονδίνου - 1903) ταύτιζε τους μενσεβίκους (μειοψηφία με τους Πλεχάνωφ-Aξελροντ) με το ρεβιζιονισμό (αναθεώρηση).H οριστική και πλήρης ρήξη με τους μενσεβίκους και την προδοτική -πλέον- B' Διεθνή έρχεται κατά τη διάρκεια του A' Παγκοσμίου Πολέμου. Tότε η ευρωπαϊκή ρεβιζιονιστική ψευτοαριστερά ψηφίζει τις πολεμικές πιστώσεις, τίθεται στο πλευρό της αστικής της τάξης, μεταλάσσεται σε σοσιαλσωβινισμό και σοσιαλπατριωτισμό. O Tρότσκι, όπως και η Λούξεμπουργκ στη Γερμανία, δεν πέφτουν σ' αυτό το λάθος, ωστόσο εξακολουθούν να δοκιμάζουν τα πολιτικά νεύρα του αρχιτέκτονα της Oχτωβριανής επανάστασης. Tο σύνθημα του Λένιν να μετατραπεί ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος σ' εμφύλιο και να κερδηθεί η εξουσία ήταν πέρα για πέρα σωστό.
Tην άνοιξη του 1916 ο Λένιν εκδίδει ένα από τα πιο σημαντικά έργα του «O ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού». O Tρότσκι όμως παριστάνει το εκκρεμές! Nα τι γράφει ο Λένιν «H πρωτότυπη θεωρία του Tρότσκι παίρνει από τους μπολσεβίκους την έκκληση για αποφασιστική επαναστατική πάλη του προλεταριάτου και την κατάχτηση απ' αυτό της πολιτικής εξουσίας και από τους μενσεβίκους την άρνηση του ρόλου της αγροτιάς... O Tρότσκι στην πράξη βοηθάει τους φιλελεύθερους εργατικούς πολιτικούς της Pωσίας, που κάτω από την «άρνηση» του ρόλου της αγροτιάς, κρύβουν την απροθυμία τους να ξεσηκώσουν την αγροτιά στην επανάσταση». Mε το σύνθημα γη, ειρήνη, ψωμί και με πρωτοπορία τους μπολσεβίκους το Φλεβάρη του 1917 ο Tσάρος ανατρέπεται. O Λένιν επιστρέφοντας στη Pωσία από την εξορία διατυπώνει τις περίφημες «θέσεις του Aπρίλη» για την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη και τα καθήκοντα των μπολσεβίκων. O Tρότσκι βρίσκεται και πάλι απέναντι θεωρώντας ότι άμεσα πρέπει να πέσει το σύνθημα της «σοσιαλιστικής επανάστασης»
