Το Σαββάτο 11 Απριλίου, στην εφημερίδα του ΚΚΕ (μ-λ), δημοσιεύτηκε κείμενο με τίτλο «Ποια άποψη είναι σωστή και ποια λάθος; ΔΙΚΑΙΩΜΑ στην περίθαλψη ή ΜΟΝΤΕΛΟ παροχής περίθαλψης;» Σε αυτό, το ΚΚΕ (μ-λ) ισχυρίζεται ότι το λαϊκό κίνημα δεν πρέπει να προβάλλει το αίτημα για δημόσιο δωρεάν σύστημα υγείας αλλά μόνο για δωρεάν υγεία. Και πρέπει να κρατάει ίσες αποστάσεις ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό.
Σε ένα κείμενο μακροσκελέστατο, γεμάτο αντιφάσεις, οι σύντροφοι προσπαθούν να γαντζωθούν από μία θέση βαθιά λαθεμένη που δεν μπορεί να αντέξει, ιδιαίτερα σήμερα, στις συνθήκες της πανδημίας. Πριν από αυτή τη δημοσίευση, που υπογράφεται από τον τομέα υγειονομικών του ΚΚΕ (μ-λ), στις 24 Μαρτίου, είχε δημοσιευτεί για το ζήτημα αυτό στην ιστοσελίδα του Μ-Λ ΚΚΕ κείμενο -με υπογραφή «Σ. Γ. στέλεχος του Μ-Λ ΚΚΕ»- όπου μεταξύ άλλων σημείωνε:
«Οι σύντροφοι του ΚΚΕ (μ-λ) έχουν διατυπώσει μια λαθεμένη, κατά τη γνώμη μας, άποψη που αμφισβητεί την ανάγκη της υπεράσπισης του δημόσιου συστήματος υγείας. Εξισώνοντάς το με τον ιδιωτικό τομέα υγείας θεωρούν ότι είναι αρκετή η διεκδίκηση της δωρεάν υγείας (σκέτα, είναι αδιάφορο αν είναι δημόσια ή ιδιωτική), με το επιχείρημα πως το δημόσιο δεν είναι παρά μία δομή του καπιταλιστικού συστήματος και επομένως όποιος το υπερασπίζεται, στην πραγματικότητα, υπερασπίζεται το καπιταλιστικό σύστημα, ή δημιουργεί αυταπάτες πως μια κρατική καπιταλιστική δομή μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων. Παραβλέπουν πως το δημόσιο σύστημα υγείας αποτελεί μια πολύτιμη κατάκτηση μεγάλων εργατολαϊκών αγώνων που χτυπήθηκε και απαξιώθηκε δραματικά τα τελευταία χρόνια, από όλες τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, οι οποίες άσκησαν μια ακραία αντιλαϊκή πολιτική ασύδοτης εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών υγείας. Μη μπορώντας, επιπλέον, να αξιολογήσουν πως (ναι, στις συνθήκες του καπιταλισμού) μόνο ένα καθολικό δημόσιο σύστημα υγείας μπορεί να ανταποκριθεί, στοιχειωδώς, στις λαϊκές ανάγκες».
Το ΚΚΕ (μ-λ) στο κείμενό του, αναφέρεται στη ρεφορμιστική αριστερά, αναφέρεται στο ΚΚΕ, αναφέρεται και στο «σύνολο των δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς», προφανώς συμπεριλαμβάνοντάς μας στους τελευταίους. Πουθενά όμως δεν κάνει την παραμικρή νύξη στη συγκεκριμένη κριτική που του ασκήσαμε, που είναι και η μόνη από όσο γνωρίζουμε που ασχολήθηκε με την άποψή του. Το σημειώνουμε μόνο γιατί, για άλλα ζητήματα, δεν χάνει την ευκαιρία να ξεδιπλώνει την αντιπαράθεσή του με το Μ-Λ ΚΚΕ, σε μακροσκελέστατα μάλιστα κείμενα. Το σημαντικότερο όμως είναι -και αυτό θέλουμε κυρίως να υπογραμμίσουμε- πως τσουβαλιάζοντάς μας στο «σύνολο των δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς» διαστρεβλώνει τις θέσεις μας και τις φέρνει στα μέτρα που το βολεύουν, για να τις χτυπήσει.
Στο κείμενό του, λοιπόν, αφού αναφέρεται στη «ρεφορμιστική και οπορτουνιστική αριστερά» που καταρτίζει προτάσεις διαχείρισης του συστήματος, αφού αναφέρεται στο ΚΚΕ που αντίστοιχα καταλήγει «στο πλαίσιο της γραμμής της ταξικής συνεργασίας», αμέσως μετά κατακεραυνώνει το «σύνολο των δυνάμεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς» πως «μ’ έναν ανάλογο τρόπο (δηλαδή ρεφορμιστικό και ταξικής συνεργασίας) αντιμετωπίζει το ζήτημα της υγείας-περίθαλψης». Συμπληρώνοντας πως «Έτσι, στο αίτημα πάλης των εργαζόμενων στα νοσοκομεία για καλύτερες συνθήκες δουλειάς και αμοιβής, στην κατεύθυνση διεκδίκησης από το λαό ΠΛΗΡΟΥΣ–ΔΩΡΕΑΝ περίθαλψης για όλους, αντιπαραβάλλουν, απευθυνόμενοι στο σύστημα, ένα συνολικό σχέδιο. Σχέδιο για ένα ΕΣΥ πλήρως διαρθρωμένο και σε όλα τα επίπεδα, συνολικό σχέδιο με κρατικοποιήσεις και… απαγόρευση δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου σε συγκεκριμένους τομείς λειτουργίας του συστήματος».
Παρακάμπτουμε το ζήτημα πως παρουσιάζουν τη δική τους μοναχική θέση για «πλήρη – δωρεάν περίθαλψη» σαν «αίτημα πάλης των εργαζομένων στα νοσοκομεία». Δεν ασχολούμαστε, στην προκειμένη περίπτωση, με το τι προβάλλουν διάφορες δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Αλλά επειδή είμαστε ένα τμήμα του περίφημου αυτού συνόλου, πού είδατε σύντροφοι να λέγονται όλα αυτά από το Μ-Λ ΚΚΕ; Καλό είναι, λοιπόν, τη λέξη «σύνολο» να την αντικαταστήσετε με κάποια άλλη. Και πρέπον είναι να απαντήσετε σε αυτά που εμείς προβάλλουμε και σε αυτά που εμείς σας καταλογίζουμε.
Δημόσιο ή ιδιωτικό. Είναι το ίδιο; Και τι σημαίνουν οι ίσες αποστάσεις;
Γράφουν -και προσυπογράφουμε- στο κείμενό τους: «Να θυμηθούμε ότι το ‘κράτος πρόνοιας ή το κοινωνικό κράτος’ προέκυψε σαν αποτέλεσμα της πίεσης του αντίπαλου δέους, του σοσιαλιστικού στρατοπέδου και των εκεί εργατικών-λαϊκών κατακτήσεων, αλλά και των ισχυρών εργατικών και κομμουνιστικών κινημάτων μέσα στις ίδιες τις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις και τις εξαρτημένες καπιταλιστικές χώρες που πίεζαν, διεκδικούσαν και αποσπούσαν δικαιώματα και κατακτήσεις. Και αντιμετωπίστηκε από το σύστημα πάντα σαν ξένο σώμα από το οποίο έπρεπε, όταν θα του δινόταν η ευκαιρία, να απαλλαγεί».
Αυτό ακριβώς είναι το ζήτημα. Το κράτος πρόνοιας αποτελεί μια πολύτιμη κατάκτηση του εργατικού, του λαϊκού, του κομμουνιστικού κινήματος, σε κάθε χώρα και παγκόσμια. Μια μεγάλη κατάκτηση, μια μεγάλη νίκη των λαών. Είναι δυνατόν να ισχυριστεί κάποιος πως αυτοί οι στόχοι και αυτοί οι αγώνες εξυπηρετούσαν ρεφορμιστικές πλάνες και σκοπιμότητες και όχι γνήσια λαϊκά συμφέροντα και ανάγκες;
Ταυτόχρονα, ήταν μια μεγάλη υποχώρηση και ήττα των αστών. Ένα «ξένο σώμα» για το καπιταλιστικό σύστημα, όπως πολύ σωστά σημειώνουν οι σύντροφοι. Γι’ αυτό λυσσομανούν οι απανταχού κεφαλαιοκράτες, με κύριους εκφραστές τους νεοφιλελεύθερους και λοιπούς «εκσυγχρονιστές», να το κατεδαφίσουν. Με μια πολύχρονη, καταιγιστική προπαγάνδα κατασυκοφαντούν κάθε τι δημόσιο και τους δημόσιους υπαλλήλους συλλήβδην, ενώ ταυτόχρονα αποθεώνουν κάθε τι ιδιωτικό. Απαξιώνουν και αποδομούν τη δημόσια υγεία και παιδεία, υπονομεύουν και ερειπώνουν ό,τι διαθέτει κοινωνικό πρόσημο. Και διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για την πιο εκτεταμένη, ασύδοτη και ανεξέλεγκτη δράση του κεφαλαίου.
Όλη αυτή η επιχείρηση είναι χτύπημα στο «δωρεάν». Η λαϊκή απαίτηση για δημόσια υγεία ταυτίζεται και προϋποθέτει το «δωρεάν». Η Υγεία αποτελεί βασικό κοινωνικό αγαθό. Κανένας δεν πρέπει να επιτρέπεται να αποκλείεται από την περίθαλψη. Και το κράτος -το καπιταλιστικό κράτος- πρέπει να την παρέχει σε όλους τους πολίτες του, ασφαλισμένους και ανασφάλιστους. Αυτό ήταν -και είναι- βασική διεκδίκηση των λαϊκών κινημάτων, όπου γης.
Στη μητρόπολη του καπιταλισμού και νεοφιλελευθερισμού, τις ΗΠΑ, με τις υποτυπώδεις κοινωνικές υποδομές, όπου το σύστημα υγείας είναι κατά βάση ιδιωτικό, η πανδημία θερίζει Αφροαμερικανούς και εξαθλιωμένους, ακριβώς γιατί η πρόσβαση στις δομές υγείας ήταν και είναι -και με την πανδημία- απαγορευτική για τους άνεργους και τους φτωχούς. Και είναι, πραγματικά, αστεία πράγματα να είναι αδιάφορο για τον αμερικανικό λαό, με εκατόμβη θυμάτων, το αν θα διεκδικεί ένα καθολικό, δωρεάν, δημόσιο σύστημα υγείας ή θα είναι έρμαιο των αρπακτικών του ιδιωτικού τομέα. Γιατί το ιδιωτικό υπάρχει και δεν χρειάζονται αποδείξεις για το πώς λειτουργεί. Οι συγκρίσεις, εξ άλλου, με τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, όπου διασώζονται σε κάποιο βαθμό οι λαϊκές κατακτήσεις και τα δημόσια συστήματα υγείας, δίνουν την απάντηση αποστομωτικά.
Δεν απορρέει από όλα αυτά πως το λαϊκό κίνημα πρέπει να υπερασπιστεί τις κατακτήσεις που αποτέλεσαν το λεγόμενο «κράτος πρόνοιας»; Πως πρέπει να βάλει φρένο στην επίθεση των νεοφιλελεύθερων δυνάμεων; Τι σημαίνει η θέση για «δωρεάν περίθαλψη», σκέτα, και ότι μας είναι αδιάφορο αν είναι δημόσια ή ιδιωτική; Τι σημαίνουν οι ίσες αποστάσεις από το δημόσιο και το ιδιωτικό;
Σημαίνουν όλα αυτά, στην πραγματικότητα, υπόκλιση και σύμπλευση με τη νεοφιλελεύθερη πίεση. Παραχώρηση εδάφους στην ξέφρενη αντιλαϊκή και αντικομμουνιστική προπαγάνδα που εμφανίζει την Ελλάδα σαν την «τελευταία Σοβιετία» της Ευρώπης, όπως αναμασούν, για να διοχετεύσουν την άποψη πως πρέπει ο λαός να απορρίψει και τις «τελευταίες αγκυλώσεις», αυτές που έχουν να κάνουν με την υπεράσπιση της δημόσιας υγείας, της δημόσιας παιδείας κ.ο.κ. Με αποτέλεσμα, να περνούν ευκολότερα οι αντιδραστικοί σχεδιασμοί για εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών υγείας, για νέες, μεγαλύτερες περικοπές των κοινωνικών δαπανών, για υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας υπέρ πάντα της ιδιωτικής, για ιδιωτικά πανεπιστήμια, κ.ά.
Είναι, τελικά, αδιάφορο για τον ασθενή, όπως λέει το ΚΚΕ (μ-λ), αν υπάρχουν δημόσια νοσοκομεία ή ιδιωτικές κλινικές; Και επιμένουν σε αυτή τη θέση, ακόμη και τώρα; Τον επιβάτη δεν τον ενδιαφέρουν αν τα μέσα μεταφοράς είναι δημόσια ή ιδιωτικά; Τον πολίτη αν τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι ανήκουν στο κράτος (το καπιταλιστικό πάντα) ή σε ιδιώτες; Το μαθητή, το φοιτητή, το γονιό αν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι δημόσια ή όχι; Και γιατί, τότε, οι σύντροφοι δεν προβάλλουν το αίτημα για δωρεάν πρόσβαση και στην ιδιωτική παιδεία; Γιατί εκεί το δημόσιο και το ιδιωτικό δεν είναι αδιάφορο;
Μια μοιρολατρική κατάληξη…
Αλλά ας ξαναδώσουμε το λόγο στο ίδιο το ΚΚΕ (μ-λ). Και ας δούμε τις αμηχανίες και τις αντιφάσεις του.
«…..δεν έχουμε υπόψη μας κάποιο κίνημα σε κάποια γωνιά του πλανήτη που να παλεύει, φερ’ ειπείν, για δημόσιο νερό, δημόσιο ρεύμα, δημόσιες τηλεπικοινωνίες κ.λπ. Γνωρίζουμε πάμπολλα κινήματα, απ’ την άλλη, που αγωνίζονται ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις. Γιατί απλούστατα οι υπηρεσίες που θα τους παρέχονται θα γίνουν χειρότερες και ακριβότερες και κυρίως γιατί θα υπάρξουν απολύσεις και πλήρης ανατροπή των εργασιακών σχέσεων των εργαζομένων στους αντίστοιχους τομείς».
Πώς συνταιριάζονται όλα αυτά μεταξύ τους; Δεν αγωνιζόμαστε για δημόσια υγεία, αλλά αγωνιζόμαστε να μην ιδιωτικοποιηθεί. Μα δεν πρόκειται για κραυγαλαία αντίφαση; Αν μας είναι αδιάφορο που ένας τομέας είναι δημόσιος ή ιδιωτικός τότε μας είναι αδιάφορο αν θα παραμείνει δημόσιος ή θα ιδιωτικοποιηθεί. Και πώς συνταιριάζονται με τα προηγούμενα, αλλά και με τα επόμενα; Αναφέρει, αμέσως παρακάτω:
«……Η έννοια του Δημόσιου για τους υγειονομικούς σημαίνει ακόμα και βασικά ένα και μόνο πράγμα: μονιμότητα. Με άλλα λόγια, ασφάλεια στην εργασία. Μόνο που αυτή χτυπιέται από παντού και αφορά όλο και λιγότερους στο χώρο πλέον.
Για το λαό, η έννοια του Δημόσιου έχει το χαρακτήρα -έτσι το αντιλαμβάνεται- της ελεύθερης δυνατότητας πρόσβασης. Μόνο που κι αυτή όλο και περιορίζεται, ετεροχρονίζεται, εμποδίζεται, εξελίσσεται σε ταλαιπωρία και εμπορευματοποιείται. Τι να υπερασπίσει, άραγε; Το χάλι που πραγματικά επικρατεί; Τις ατελείωτες ουρές και λίστες αναμονής; Τις συνθήκες περίθαλψης που χειροτερεύουν; Το γεγονός ότι πρέπει να βάζει όλο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη νόμιμα ή παράνομα;»
Προσπερνώντας την έκπληξη των πελώριων αντιφάσεων, θα περιμέναμε μια απάντηση στα ερωτήματα που μετεωρίζονται, σημειώνοντας -κατ’ αρχήν- πως αποτελούν «αριστερή» αναπαραγωγή των ζητημάτων που θέτει, καταιγιστικά, η αστική προπαγάνδα. Ζήτω η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, που δεν έχει ουρές, αναμονή, ταλαιπωρία, όλα τα χάλια του Δημόσιου κλπ, κλπ.
Τι απαντά το ΚΚΕ (μ-λ) ;
«Τους ακούμε ήδη όλους τους υπερασπιστές του δημόσιου συστήματος περίθαλψης να μας λένε: Δημόσιο, αλλά όχι έτσι. Δηλαδή; Όπως θα το θέλανε. Μόνο που άλλος έχει το μαχαίρι και το πεπόνι. Γιατί απλά Δημόσιο, όπως το ονειρεύονται, δεν υπάρχει σ’ αυτό το σύστημα. Και γιατί σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορεί να καλύψει ο καπιταλισμός τις υγειονομικές ανάγκες του λαού».
Οι διαπιστώσεις για την κατάντια του Δημοσίου έχουν να κάνουν με τις πολύχρονες, συστηματικές προσπάθειες των αστικών κυβερνήσεων να απαξιώσουν και αποδομήσουν τις λαϊκές κατακτήσεις που έχουν σχέση με το κράτος πρόνοιας. Για να παραδώσουν όλους τους επίμαχους τομείς στους ιδιώτες επιχειρηματίες. Και, σίγουρα, μπορεί να μην υπάρχει Δημόσιο όπως το «ονειρευόμαστε», αλλά το υπάρχον ιδιωτικό και κάθε ιδιωτικό -όταν δεν είναι χάλια- απευθύνεται σε γεμάτες τσέπες.
Το ΚΚΕ (μ-λ) σπεύδει, μετά από όλα αυτά, να καταλήξει στη μοιρολατρική θέση πως έτσι θα μείνουν τα πράγματα μέχρι να αλλάξει το κοινωνικό σύστημα. Αν αυτό δεν είναι ηττοπάθεια και έλλειψη πίστης στους λαϊκούς αγώνες, υπόκλιση στους σημερινούς δυσμενείς συσχετισμούς δυνάμεων, τότε τι άλλο μπορεί να είναι;
Το λαϊκό κίνημα δεν έχει μπροστά του ή το δρόμο των ρεφορμιστικών αυταπατών ή το δρόμο που περιμένει την ικανοποίηση στοιχειωδών λαϊκών αναγκών μόνο σε ένα άλλο κοινωνικό σύστημα.
Το αίτημα της υπεράσπισης της δημόσιας δωρεάν υγείας και της παραπέρα ισχυροποίησης του δημόσιου τομέα υγείας εκφράζει τις ανάγκες και την απαίτηση όλου του λαού, ιδιαίτερα σε στιγμές σαν τη σημερινή. Είναι αίτημα που συνενώνει υγειονομικούς και λαϊκές δυνάμεις, σε πανεθνική κλίμακα, και διευκολύνει την προοπτική ανάπτυξης μαζικών αγώνων.
Ο ρόλος των κομμουνιστών είναι να πρωτοστατήσουν σε αυτούς τους αγώνες. Για την απόσπαση κατακτήσεων που μόνο η ταξική πάλη μπορεί να αποφασίσει το μέγεθος και το εύρος τους και όχι μονόπλευρα και μοιρολατρικά ο καπιταλισμός.
Ταυτόχρονα, ο ρόλος μιας κομμουνιστικής οργάνωσης είναι να καταδείξει ότι το αίτημα της δημόσιας δωρεάν υγείας, όπως και της δημόσιας δωρεάν παιδείας, όπως και άλλα αιτήματα, δεν πρόκειται ποτέ σε κανένα αστικό σύστημα διαχείρισης να ικανοποιηθούν πλήρως. Και αν και όποτε κερδηθούν κατακτήσεις κάτω από την πίεση του κινήματος αυτές έχουν ταβάνι, είναι προσωρινές, γίνονται με ελλείψεις και στρεβλώσεις, και μόνο στο σοσιαλισμό μπορούν να μπουν οι βάσεις και να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για μια πλήρη ικανοποίηση των μεγάλων αιτημάτων του λαού, που ανάμεσά τους βρίσκεται και το αίτημα για δημόσια δωρεάν υγεία.
