Τέλη Αυγούστου 2011, με συνοπτικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες, η υπουργός Άννα Διαμαντοπούλου, ηγούμενη μιας ευρείας αντιεκπαιδευτικής συμμαχίας (ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑΟΣ - ΔΗ.ΣΥ.) ψήφιζε τον κακόφημο «Νόμο-Πλαίσιο 2» και έστρωνε το έδαφος για συγκυβερνήσεις και για κεντρικότερες, πολιτικά, συμπράξεις.
Αφού κόπασαν οι αντιδράσεις του φοιτητικού κόσμου και έκλεισε το μεγάλο κύμα καταλήψεων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα όλης της χώρας, η ηγεσία του υπουργείου Δια Βίου Μάθησης επιχειρεί να περάσει πλέον στη β΄ φάση (την υλοποίηση) του σχεδίου που θα μπορούσε να φέρει ως τίτλο: «η διάλυση της πανεπιστημιακής -και λοιπής- δημόσιας εκπαίδευσης».
Θυμίζουμε ότι, μεταξύ άλλων, το τυπικά ψηφισμένο νομοθετικό τερατούργημα της Διαμαντοπούλου προβλέπει τη δυνατότητα ίδρυσης νέων πανεπιστημιακών σχολών (αυτό μάλλον ακούγεται σαν ανέκδοτο) και την κατάργηση ήδη υπαρχουσών σχολών. Οι σχετικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν, μάλιστα, από τα οικονομικά της χώρας: «Η συγχώνευση, κατάτμηση ή κατάργηση ΑΕΙ, καθώς και η ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση ή κατάργηση σχολών πρέπει να είναι σύμφωνες με τις ανάγκες και δυνατότητες της εθνικής οικονομίας..»
Τι σημαίνει, όμως, «δυνατότητα της εθνικής οικονομίας»; Αν δεχτούμε το πανθομολογούμενο, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο χείλος της χρεοκοπίας, μήπως αυτό μάς λέει ότι πρέπει να βάλουμε λουκέτο σε όλα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ της επικράτειας; Καταρχάς, να επισημάνουμε ότι τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας κινδυνεύουν ούτως ή άλλως με επ’ αόριστον «αναστολή» της λειτουργίας τους (αυτό είναι ένας εύσχημος τρόπος για να πει κανείς ότι οι ανώτατες και ανωτατοποιημένες σχολές μας δεν έχουν να πληρώσουν το ρεύμα, τη θέρμανση ή τους καθηγητές τους).
► Από τη μία πλευρά αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, καθότι τα κρατικά κονδύλια είναι πενιχρά, μειωμένα κατά περίπου 50% σε σχέση με τις πιστώσεις του 2010, οι οποίες ήταν ήδη «κουρεμένες» και ανεπαρκείς. Η σύνοδος των πρυτάνεων στην Κομοτηνή ονόμασε το 2011 ως «τη χειρότερη χρονιά για τα πανεπιστήμια», ενώ κατονομάστηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα πανεπιστημιακών σχολών που υποχρεώνονται να λειτουργούν με συνολικά ..1 μέλος ΔΕΠ ή με το 1/5 του προβλεπόμενου καθηγητικού προσωπικού. Εκτός από το πρωτοφανές ψαλίδισμα στα λειτουργικά έξοδα, τμήματα και σχολές αντιμετωπίζουν οξυμμένα προβλήματα εξαιτίας των δραστικών περικοπών πιστώσεων και για τους συμβασιούχους καθηγητές («Π.Δ. 407»).
► Από την άλλη πλευρά, το κράτος οφείλει στα πανεπιστήμια την τελευταία (τρίτη) δόση εκπαιδευτικών κονδυλίων του 2011, η οποία αντιστοιχεί σε πολύ μεγάλο, αναγκαίο κομμάτι τού προϋπολογισμού των ΑΕΙ.
Η Διαμαντοπούλου, μετατρέποντας την αδυναμία/απροθυμία της να καταβάλει τα χρωστούμενα, προχώρησε σε αντιπερισπασμό: κάλεσε τις διοικήσεις των πανεπιστημίων να σεβαστούν και να εφαρμόσουν «τους ψηφισμένους με ευρεία πλειοψηφία νόμους» και να προχωρήσουν μέχρι τις 15 Ιανουαρίου 2012 στις εκλογές ανάδειξης πανεπιστημιακών για τη συγκρότηση Συμβουλίων των Σχολών. Μόνο αν εφαρμοστεί το (αντιδραστικό) γράμμα του νόμου-πλαισίου, μόνο αν οργανωθεί η διοίκηση-μάνατζμεντ των πανεπιστημίων κατά τα (νεοφιλελεύθερα) πρότυπα της Ελληνίδας Μέρκελ, μόνο αν οι πρυτάνεις και οι πανεπιστημιακοί δείξουν υποταγή και προσαρμοστούν, τότε θα εκταμιευτούν τα οφειλόμενα προς τα πανεπιστήμια (!). «Αν δεν εφαρμόσετε τον νόμο, θα πρέπει να πάρετε τις ευθύνες σας απέναντι στους φοιτητές σας και την κοινότητα». Αυτή είναι, κατά λέξιν, η ευθεία απειλή μιας υπουργού, ενός πολιτικού προσώπου που, υποτίθεται, διαχειρίζεται την Παιδεία του έθνους. Σε ό,τι αφορά στην αντισυνταγματικότητα του νόμου για την οποία κάνουν λόγο οι πρυτάνεις, η Διαμαντοπούλου ισχυρίστηκε πως αυτήν «την κρίνει η Βουλή και το Συμβούλιο της Επικρατείας», ενώ κατέληξε στο αμίμητο, ότι «ένας νόμος για να δοκιμαστεί και να αλλάξει, πρέπει να εφαρμοστεί».
Προς το παρόν, κανένα πανεπιστήμιο δεν έχει διενεργήσει εκλογές για την ανάδειξη των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των ΑΕΙ κατά τις επιταγές του νόμου-πλαισίου, ωστόσο η αντίσταση των πρυτάνεων και των πανεπιστημιακών θα αποκτήσει νόημα, διάρκεια και ισχύ μόνο στο βαθμό που θα στηριχτεί και από τους ίδιους τους φοιτητές.
Όμως η αντιεκπαιδευτική, αντικοινωνική ουσιαστικά επίθεση της ευρείας κοινοβουλευτικής συναίνεσης, δεν σταματά εδώ. Κι αν η Διαμαντοπούλου έχει βρει τον τρόπο με τους εκβιασμούς της να καθυστερεί την καταβολή των οφειλομένων από το κράτος, κι αν οι προϋπολογισμοί της την βοηθούν να «κάνει οικονομίες» σε βάρος των φοιτητών και της Παιδείας, η συγκυβέρνηση του μνημονίου και της διάλυσης της χώρας διαθέτει στη φαρέτρα της και πιο δραστικές, οριστικές λύσεις: κατευθείαν λουκέτο σε τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, δηλαδή καταργήσεις, αλλά και κατατμήσεις, συγχωνεύσεις.
Σημειώνουμε ότι στην επικράτεια λειτουργούν συνολικά 23 σχολές ΑΕΙ (με 286 τμήματα) και 16 περιφέρειες με σχολές ΤΕΙ (με 213 τμήματα).
Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν σενάρια που προβλέπουν την κατάργηση (και διάδοχη ενσωμάτωση σε κάποιο ισχυρότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα) τεσσάρων έως και έντεκα σχολών ΑΕΙ (!), ενώ δρομολογείται η οριστική παύση δεκάδων τμημάτων ΤΕΙ, χωρίς να αποκλείεται ο αριθμός να γίνει τριψήφιος (!). Ήδη έχει κυκλοφορήσει συγκεκριμένη λίστα με τα τριάντα πρώτα ΤΕΙ που πρόκειται να διαγραφούν από τον εκπαιδευτικό χάρτη.
Η «εγκάρδια συνεννόηση» της Βουλής, διαθέτει βέβαια, εκτός από απύθμενο θράσος, μέθοδο και πολιτικό στόχο. Θέτει πρώτα υπό κατάργηση τμήματα περιφερειακά, με αποσπασμένο αντικείμενο, μικρή ζήτηση και αντίστοιχα μικρό αριθμό σπουδαστών· λιγότεροι θα πενθήσουν, στην περίπτωση αυτή, για την απώλειά τους. Και, όταν οι καταργήσεις και οι συγχωνεύσεις θα έχουν μπει πια στην καθημερινότητα του φοιτητή και του σπουδαστή, το σφράγισμα ακόμη και μεγάλων τμημάτων (σχεδιάζουν πως) θα έρθει με πιο φυσικό τρόπο.
Για να μη στεναχωρήσει τους τοπικούς παράγοντες (αναφέρουμε ενδεικτικά ότι ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, για να εξυπηρετήσουν την περιφερειακή πελατεία τους και να καλύψουν τοπικιστικούς σχεδιασμούς τους, έσπειραν 100 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ από το 1999 έως το 2009) η υπουργός Δια Βίου Μάθησης έχει έτοιμη «συμβιβαστική» πρόταση: τα τμήματα των ΤΕΙ που σήμερα τίθενται υπό κατάργηση, είναι δυνατό μετατραπούν σε περιφερειακά κολέγια, μετά τη φοίτηση στα οποία θα είναι δυνατή η πρόσβαση σε άλλα ΤΕΙ ή ΑΕΙ (!).
Η Διαμαντοπούλου βρίσκει εξάλλου την ευκαιρία που από καιρό έψαχνε για να ενεργοποιήσει το (αγαπημένο στους ευρωπαίους μέντορές της) «Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων», να εδραιώσει δηλαδή ένα σύστημα εκπαιδευτικών βαθμίδων (στο οποίο έχουν θέση και τα τοπικά κολέγια και τα ιδιωτικά παρ-εκπαιδευτήρια και ένα σωρό ακόμη ινστιτούτα κατάρτισης/ εξειδίκευσης/ επιμόρφωσης), να καθιερώσει μια εκπαιδευτική-κοινωνική λειτουργία «δια βίου αγωνίας και συλλογής πιστωτικών μονάδων», να προχωρήσει σε βαθύτερες διακρίσεις και κατηγοριοποιήσεις των εργαζομένων με βάση «τα προσόντα τους».
Καλώς ή κακώς, στο αμέσως επόμενο χρονικά διάστημα, θα μπορούμε να γνωρίζουμε αν οι σχεδιασμοί της Διαμαντοπούλου έχουν προοπτικές να περάσουν στο στάδιο της υλοποίησης.
