Μια σημαντική – πολύχρονη προσπάθεια που καρποφόρησε
Η ιστορία ξεκινάει στο μακρινό 2014, όταν για πρώτη φορά οι απόφοιτοι του Ταχύρρυθμου Σεμιναρίου στο επάγγελμα του ξεναγού που διενεργήθηκε στην Αθήνα (συγχρόνως, πτυχιούχοι πανεπιστημιακών σχολών Ιστορίας/Αρχαιολογίας με επάρκεια σε ξένες γλώσσες) και κάτοχοι της αντίστοιχης επαγγελματικής άδειας ξεναγού επιχείρησαν να εγγραφούν στο Σωματείο Διπλωματούχων Ξεναγών Αθήνας. Εκεί διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να γίνουν ενεργά μέλη του Σωματείου, καθώς η επωνυμία του και η διατύπωση του Καταστατικού του εμπόδιζε τυπικά την ισότιμη εγγραφή τους: σύμφωνα με το ΔΣ του σωματείου, μέλη μπορούσαν να γίνουν μόνο οι απόφοιτοι της κρατικής Σχολής Ξεναγών (η οποία, σημειωτέον, είχε διακόψει τη λειτουργία της το 2010 και λειτούργησε εκ νέου πριν από δύο χρόνια). Η διοίκηση του Σωματείου αντιμετώπιζε τους νέους ξεναγούς με ένα συντεχνιακό πνεύμα και για να “διαχειριστεί” την πίεσή τους είχε «επινοήσει» ένα ειδικό καθεστώς “ανενεργών μελών”(!) απαιτώντας απ’ αυτούς μια μικρότερη συνδρομή (100 ευρώ αντί 120 ευρώ ετησίως), αλλά στερώντας τους το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι! Την ίδια στιγμή, ωστόσο, άλλοι απόφοιτοι των Ταχύρρυθμων Σεμιναρίων γίνονταν δεκτοί ως ισότιμα μέλη στα υπόλοιπα πέντε πρωτοβάθμια σωματεία ξεναγών της χώρας.
Η πλειονότητα των νέων ξεναγών της Αθήνας αρνήθηκαν να λάβουν αυτόν τον σκιώδη ρόλο μέσα στο Σωματείο. Ύστερα από μεταξύ τους άτυπες συναντήσεις και συζητήσεις, ανέλαβαν μια σειρά πρωτοβουλιών: μελέτησαν τους νόμους, έψαξαν για το Καταστατικό, ενημερώθηκαν, ενημέρωσαν και ενσωμάτωσαν στους κόλπους τους τους επόμενους απόφοιτους των Ταχύρρυθμων Προγραμμάτων και, τελικά, ζήτησαν συνάντηση με το ΔΣ του Σωματείου, όπου μια αντιπροσωπεία κατέθεσε ένα πρώτο Υπόμνημα το 2016, με βασικό άξονα να αναγνωρισθεί το δικαίωμα της εγγραφής ως ενεργά και ισότιμα μέλη στο Σωματείο Διπλωματούχων Ξεναγών Αθήνας. Η στάση της διοίκησης του Σωματείου Διπλωματούχων Ξεναγών Αθήνας μπροστά σ’ αυτή την πρωτοβουλία παρέμεινε απαρέγκλιτη, ενώ νέα προσκόμματα εμφανίστηκαν στο προσκήνιο: μια εκκρεμής προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας με την οποία οι παλαιότεροι ζητούσαν να θεωρηθούν παράνομα τα Ταχύρρυθμα Σεμινάρια ως ελλιπής τρόπος εκπαίδευσης των ξεναγών, ένα υπέρογκο κόστος αλλαγής του Καταστατικού και, γενικότερα, μια αμφισβήτηση του επιπέδου κατάρτισης των νεότερων συναδέλφων.
★★★
Στο μεταξύ, οι νέοι ξεναγοί άρχισαν να οργανώνονται και να δικτυώνονται και κατάφεραν, λίγο ή πολύ, σε λίγο χρόνο να λειτουργεί με όρους “άτυπου” σωματείου: στην αρχή συναντήσεις ομάδας, στη συνέχεια τακτικές συνελεύσεις με συμμετοχή δεκάδων όλο και περισσότερων συναδέλφων, συζητήσεις, αντιπαραθέσεις, ψηφοφορίες, καταγραφή πρακτικών των συζητήσεων και αποφάσεων, παράλληλη ενημέρωση για ζητήματα φορολογικά, νομικά και εργασιακά (Συλλογική Σύμβαση Εργασίας κτλ.).
Στη διάρκεια μιας πενταετίας, συζητήθηκαν πολλές και διαφορετικές απόψεις, ακόμα και η δημιουργία ενός ξεχωριστού σωματείου. Παρ’ όλα αυτά, ο στόχος και το αίτημα που υπερίσχυαν ήταν πάντοτε τα ίδια: η πίεση προς το πρωτοβάθμιο και το δευτεροβάθμιο όργανο για να εντάξουν τους νεότερους στις γραμμές τους επί ίσοις όροις, ώστε από κοινού με τους παλαιότερους συναδέλφους να προασπίζουν και να προωθούν τα εργασιακά τους συμφέροντα, να ενισχύουν τους σκοπούς του Σωματείου, και κατ’ επέκταση να ενισχύσουν τον κλάδο και όχι να τον διασπάσουν, αποφεύγοντας συνειδητά τη δημιουργία ξεναγών δύο ταχυτήτων και τον επερχόμενο μεταξύ τους ανταγωνισμό, γεγονός που θα έβρισκε τα ταξιδιωτικά γραφεία πολλαπλώς κερδισμένα. Αξίζει να σημειωθεί πως σε όλη αυτή την παρατεταμένη περιφρόνηση και αποστροφή του Σωματείου, οι νεότεροι συνάδελφοι εργάζονταν με αξιοπρέπεια και σεβόμενοι τη ΣΣΕ, αποτρέποντας κάθε είδους ανισότητες στο θέμα των αμοιβών και των όρων εργασίας, προσπαθώντας να σταθούν όρθιοι σε μια σκληρή αγορά εργασίας.
★★★
Στην τελευταία Συνέλευση των νεότερων ξεναγών πριν από ένα χρόνο, προσκλήθηκαν και παραβρέθηκαν δύο μέλη του ΔΣ του Σωματείου κι έγινε μια διεξοδική συζήτηση για το μέλλον του Σωματείου και του κλάδου, χωρίς να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία. Λίγο καιρό μετά, αποφασίστηκε η αποστολή μιας επιστολής προς το Σωματείο της Αθήνας, αλλά και προς την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξεναγών (Π.Ο.ΞΕΝ.), όπου οι νεότεροι ζητούσαν ξανά την άμεση αλλαγή του καταστατικού, αίτημα συνοδευόμενο αυτή τη φορά από την τελεσίδικη απόφαση του ΣτΕ περί ισοτιμίας των επαγγελματικών αδειών. Σε ένδειξη μάλιστα καλής θέλησης, 66 νέοι ξεναγοί εγγράφηκαν στο Σωματείο ως ‘ανενεργά μέλη’, θέτοντας την ηγεσία του Σωματείου της Αθήνας προ των ευθυνών της.
Λίγους μήνες αργότερα, και ενώ μεσολάβησε η τουριστική σεζόν, όλοι οι ξεναγοί ενημερώθηκαν από το Σωματείο για τη διενέργεια Καταστατικής Συνέλευσης, με μόνη αλλαγή στο Καταστατικό τη διατύπωση σχετικά με την ενσωμάτωση των αποφοίτων των Ταχύρρυθμων Προγραμμάτων. Στις 26 Νοεμβρίου, η παρουσία 50 και πλέον νέων ξεναγών στην Γενική Απολογιστική Συνέλευση (σε σύνολο περίπου 120 ατόμων) έπεισε και τους πιο δύσπιστους: οι νέοι ξεναγοί ήταν παρόντες, έτοιμοι να στηρίξουν το Σωματείο, να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, να παλέψουν για τον κλάδο. Στην Καταστατική Συνέλευση που ακολούθησε αμέσως μετά, με διευρυμένη συμμετοχή των παλαιότερων και τελικά απαρτία, οι νέοι ξεναγοί έγιναν δεκτοί στο Σωματείο της Αθήνας με συντριπτική πλειοψηφία (111 υπέρ, 8 κατά, 3 λευκά), γεγονός που αφενός δικαίωσε την πάλη τους, αφετέρου θα μαζικοποιήσει το Σωματείο και θα βελτιώσει τις προϋποθέσεις για νέες διεκδικήσεις.
★★★
Το κέρδος απ’ αυτή την ανωτέρω 5ετή ιστορία και για όσους ενεπλάκησαν σε όλο αυτό, είναι πολύπλευρο. Κατ’ αρχάς, μέσα σε δύσκολες εργασιακές συνθήκες στον κατά τ’ άλλα ανθηρό τουρισμό, διαφάνηκε από την αρχή η συνειδητοποίηση των νέων εργαζομένων για την ανάγκη οργάνωσης και συνδικαλιστικής τους κάλυψης. Όταν αυτή συνάντησε το συντεχνιακό πνεύμα ενός ασθμαίνοντος σωματείου, προσκολλημένου στους τύπους και όχι στην ουσία του συνδικαλισμού, τότε εκδηλώθηκε η ανάγκη συλλογικής δράσης – κάτι που χρειάστηκε κόπο, χρόνο, υπομονή και επιμονή. Τότε ήταν που καταπολεμήθηκαν πλείστες ατομικοκεντρικές συμπεριφορές, ενώ εμπεδώθηκαν έννοιες συνδικαλιστικές άγνωστες -όπως φάνηκε- προς ένα νέο κόσμο: συλλογική σύμβαση εργασίας, καταστατικό σωματείου, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια όργανα, μαζική πάλη, διεκδίκηση και υπεράσπιση εργασιακών δικαιωμάτων. Και μαζί μ’ αυτό, τολμήθηκαν πρωτοβουλίες, υποστηρίχθηκαν μαζικά απόψεις και συνειδητοποιήθηκε ο ρόλος τους ως εργαζόμενοι, μέσα σε ένα περιβάλλον από πολλές απόψεις εχθρικό.
Πριν από λίγες μέρες οι νέοι ξεναγοί της Αθήνας κατάφεραν κάτι που ακούγεται αυτονόητο: την ισότιμη εγγραφή στο Σωματείο τους. Ωστόσο, η αρχική άρνηση του Σωματείου να τους εγγράψει με κάθε είδους προσκόμματα, η μεθοδική δράση των νεότερων για το δικαίωμα στη συνδικαλιστική τους έκφραση και η επίμονη πίστη τους στην ενότητα του κλάδου και στην ενιαία συνδικαλιστική έκφραση των ξεναγών της Αθήνας, άλλαξε άρδην τα μέχρι τότε δεδομένα και δίνει σήμερα το έναυσμα για ανάλογες πρωτοβουλίες, όσο δύσκολες κι αν φαντάζουν.
Η ΕΡΓΑΣ ήταν, φυσικά, ενεργητικά παρούσα σε όλη τη διαδικασία, ώστε οι συνδικαλιστικές αξίες, η συλλογική πάλη, οι σωστοί συλλογικοί στόχοι να μην εκλείψουν καθόλου από τον αγώνα των νέων ξεναγών και απ’ αυτόν που ανοίγεται τώρα μπροστά τους μέσα στο Σωματείο.
