Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 5 Μαρτίου 1953, αφήνει την τελευταία του πνοή ο μεγάλος προλετάριος επαναστάτης ηγέτης Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, γνωστός ως Στάλιν.
Το όνομα και το έργο του Στάλιν είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με την ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, με τον αγώνα για την εγκαθίδρυση και τη νίκη του σοσιαλισμού στην EΣΣΔ, με το έπος της αντιφασιστικής νίκης των λαών. Το έργο του Στάλιν ταυτίστηκε στη συνείδηση των επαναστατικών λαών και έγινε συνώνυμο με την αδιάλλακτη υπεράσπιση της υπόθεσης του κομμουνισμού.
Γι αυτό το λόγο οι αστοί και οι κάθε λογής οππορτουνιστές συνεχίζουν χρόνια τώρα τη χυδαία επίθεση εναντίον του. Όμως για τους κάθε λογής αντικομμουνιστές η επίθεσή τους ενάντια στον Ι.Β. Στάλιν και στο πρόσωπό του, είναι επίθεση ενάντια στην αληθινή σοβιετική ιστορία και τους αγώνες του Σοβιετικού λαού.
Εκεί είναι ο στόχος τους. Επιδιώκουν να σβήσουν από τη μνήμη των λαών την τεράστια συνεισφορά του σοσιαλισμού στην ανθρωπότητα, να αποκρύψουν τις κατακτήσεις των λαών της Σοβιετικής Ένωσης, των Λαϊκών Δημοκρατιών. Μέσα από τη διαστρέβλωση της ιστορίας της πιο λαμπρής περιόδου για τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης που οικοδομούσαν μια κοινωνία απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση και αντιμετώπισαν με βαρύ φόρο αίματος το φασισμό, θέλουν να αποτρέψουν τη νεολαία με κάθε τρόπο να έρθει σε επαφή με τις κομμουνιστικές ιδέες, προβοκάροντας οποιαδήποτε προσπάθεια για την προοπτική της νέας κοινωνίας. Όμως έτσι η αλλιώς ο σοσιαλισμός στην ΕΣΣΔ ήταν έργο των λαών της, που καθοδηγούνταν από το Κομμουνιστικό Κόμμα, με Γραμματέα της ΚΕ τον Ι. Β. Στάλιν. Γι αυτό και 139 χρόνια από τη γέννησή του αξίζει να υπενθυμίσουμε ορισμένα στοιχεία από την τόσο σημαντική ζωή του.
Ζωή αφιερωμένη στο κίνημα
Γεννιέται 21 Δεκεμβρίου 1879 στο Γκόρι της Τυφλίδας. Ο πατέρας του Βησσαρίων, τσαγκάρης στο επάγγελμα, καταγόταν από οικογένεια πολύ φτωχών αγροτών. Το 1894 προτείνεται να εισαχθεί ως καλύτερος μαθητής στο Θεολογικό Σεμινάριο της Τυφλίδας, το σημαντικότερο ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης στη Γεωργία και παράλληλα κέντρο αντίστασης κατά του τσαρικού καθεστώτος.
Σε ηλικία 15 ετών έρχεται σε επαφή με παράνομες ομάδες των Ρώσων μαρξιστών. Το 1897 συλλαμβάνεται να διαβάζει απαγορευμένα βιβλία. Το 1898 παίρνει μέρος στην οργάνωση της Τυφλίδας του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος την οποία διηύθυναν οι μετέπειτα φημισμένοι μενσεβίκοι Τσχέιτζε και Τσερετέλι. Τον επόμενο χρόνο ο Στάλιν διευθύνει ένα κύκλο μαθημάτων καθοδήγησης για εργάτες. Ήδη άρχισε να διαβάζει τα πρώτα γραπτά του Λένιν και μέσω της εφημερίδας «Ίσκρα». Το 1899 αποπέμπεται από το Σεμινάριο με την κατηγορία της μαρξιστικής προπαγάνδας. Έτσι, αρχίζει η σταδιοδρομία του ως αφοσιωμένου επαναστάτη. Συνεχίζει τις προσπάθειές του στο διάβασμα με αποτέλεσμα να αποκτήσει ευρύτατες πολιτικές γνώσεις.
Την πρωτομαγιά του 1900 ο Στάλιν παίρνει το λόγο σε παράνομη συγκέντρωση 500 εργατών. Τους επόμενους μήνες καθοδηγεί απεργίες στα εργοστάσια και τους σιδηροδρόμους της Τυφλίδας. Τον επόμενο χρόνο μαζί με τους Κετσχοβέλι και Κράσιν καθοδηγούν την αριστερή πτέρυγα της σοσιαλδημοκρατίας και εκδίδουν την πρώτη παράνομη σοσιαλδημοκρατική εφημερίδα της Γεωργίας, την Μπρντζόλα (Ο Αγώνας) με λενινιστικό προσανατολισμό.
Ταυτόχρονα εκλέγεται στην πρώτη Κ.Ε. του Ρώσικου Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού κόμματος και στέλνεται στο Βατούμ. Εκεί ανέπτυξε σημαντική δράση ανάμεσα στους εργάτες, ιδρύοντας την επιτροπή πόλης του ΣΔΕΚΡ. Κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων των εργατών των διυλιστηρίων πετρελαίου, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται έως τον Απρίλη του 1903. Στο συνέδριο, τον Αύγουστο του 1903, τάσσεται αποφασιστικά στο πλευρό του Λένιν. Το φθινόπωρο του 1903 εξορίσθηκε για χρόνια στην ανατολική Σιβηρία απ’ όπου δραπετεύει, συνεχίζοντας παράνομα την επαναστατική του δράση. Αρθρογραφεί παίρνοντας το μέρος του Λένιν στον ιδεολογικό τομέα και τα οργανωτικά ζητήματα, στηρίζοντας τη θέση του για τη δημιουργία του κόμματος νέου τύπου. Στη διάρκεια της πρώτης ρώσικης επανάστασης (1905-1907) ο Ιωσήφ Στάλιν στήριξε τη λενινιστική στρατηγική και τακτική και κατάγγειλε τους μενσεβίκους που ήταν αντίθετοι στην εξέγερση. Το Δεκέμβρη του 1905, σε ηλικία 26 χρονών, συναντάει τον Λένιν στη Φιλανδία, συμμετέχοντας, στην πρώτη μπολσεβίκικη συνδιάσκεψη. Συμμετέχει στο 5ο συνέδριο του κόμματος στο Λονδίνο. Το 1906-1907 δημοσιεύεται σε συνέχειες η μελέτη του με τίτλο «Αναρχισμός ή σοσιαλισμός», όπου ο συγγραφέας καταπιάνεται με τις αρχές της μαρξιστικής φιλοσοφίας.
Την ίδια περίοδο που ο Καύκασος είναι θέατρο έντονης επαναστατικής δραστηριότητας, καθοδηγεί μαζί τους Ορτζονικίτζε και Βοροσίλοφ τη μεγάλη απεργία των εργαζομένων στα διυλιστήρια στο Μπακού. Το 1908 συλλαμβάνεται για δεύτερη φορά αλλά δραπετεύει και επιστρέφει στην παράνομη δράση. Ξανασυλλαμβάνεται και έπειτα από έξι μήνες φυλακή στέλνεται ξανά στο Σολβιτσέγκοντσκ.
Ο Στάλιν μαθαίνει ότι στην Συνδιάσκεψη της Πράγας οι μπολσεβίκοι έχουν ιδρύσει ανεξάρτητο κόμμα και ότι εκλέχτηκε αν και απών. Τον Απρίλη του 1912 εκδίδει στην Πετρούπολη το πρώτο φύλλο της μπολσεβίκικης εφημερίδας «Πράβντα». Την ίδια περίοδο γράφει το έργο «ο μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα», συμπληρώνοντας κατά τον Λένιν τη μαρξιστική θεωρητική φιλολογία. Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στηρίζει τις λενινιστικές θέσεις στα ζητήματα του πολέμου, της ειρήνης και της επανάστασης. Βέβαια, την περίοδο αυτή, έχει συλληφθεί και βρίσκεται για μια πενταετία εκτοπισμένος στη Σιβηρία.
Το Φλεβάρη του 1917 επιστρέφει στην Πετρούπολη. Στη συνδιάσκεψη του κόμματος τον Απρίλη, στηρίζει αποφασιστικά τη γραμμή της σοσιαλιστικής επανάστασης και αγωνίζεται ενάντια στις απόψεις Κάμενεφ – Ζηνόβιεφ. Εκλέγεται και πάλι στην ηγεσία του κόμματος.
Στην καθοδήγηση της ένοπλης εξέγερσης στη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση πήρε μέρος σαν μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων. Επίσης ήταν μέλος του στρατιωτικού επαναστατικού κέντρου της Πετρούπολης και της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής μαζί με τους Σβερντλώφ, Τζερτζίνσκι, Mπουμπνόφ και Ουρίτσκι. Με την επικράτηση της επανάστασης ο Στάλιν γίνεται ο πρώτος επίτροπος του Λαού για τις υποθέσεις των εθνοτήτων πλάι στον Λένιν.
Σοσιαλιστική οικοδόμηση
Μετά τη συνθηκολόγηση του Μπρεστ-Λίτοφσκ, ο Στάλιν με την καθοδήγηση του Λένιν αγωνίζεται ενάντια στους Τρότσκι και Μπουχάριν για την ειρήνη, που θα έδινε τον καιρό να σταθεροποιηθεί και να δυναμώσει το σοβιετικό κράτος. Είναι ήδη μέλος του Στρατιωτικού Συμβουλίου και με πρόταση του Λένιν στα 1922 εκλέγεται γενικός γραμματέας της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ. Εργάζεται μαζί με τον Λένιν για τη δημιουργία της ΕΣΣΔ. Με το θάνατο του μεγάλου Λένιν το 1924 αναλαμβάνει τη γενική καθοδήγηση του κόμματος και του κράτους.
Ο Στάλιν, σαν καθοδηγητής του ΚΚΣΕ και του σοβιετικού κράτους, εφάρμοσε και ανάπτυξε δημιουργικά το μαρξισμό-λενινισμό, πάλεψε αποφασιστικά ενάντια στους τροτσκιστές, ζηνοβιεφικούς, μπουχαρινικούς, πάλεψε αποφασιστικά ενάντια στους αστούς εθνικιστές και άλλους πράκτορες της αστικής τάξης, πραγματοποίησε στην πράξη, με συνέπεια και σταθερότητα, τη λενινιστική γραμμή για την εκβιομηχάνιση της χώρας, για την κολλεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας, για την ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνικής και του σοσιαλιστικού πολιτισμού.
Ο Στάλιν υπήρξε καθολικά αναγνωρισμένος ηγέτης, όχι μόνο του ΚΚΣΕ και της ΕΣΣΔ, αλλά και ολόκληρου του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Κάτω από την άμεση καθοδήγηση του Στάλιν πραγματοποιήθηκε το λαμπρό έργο της ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ για την ανάπτυξη και τη μπολσεβικοποίηση των κομμουνιστικών κομμάτων στις διάφορες χώρες του κόσμου.
Ο Στάλιν εφάρμοσε βασικά μια μαρξιστική – λενινιστική εσωτερική και εξωτερική πολιτική, οδήγησε την ΕΣΣΔ στο σοσιαλισμό και στη μεγαλειώδη νίκη πάνω στο χιτλερικό φασισμό στα χρόνια του Β’ Παγκόσμιου πολέμου. Η συνεπής διεθνιστική πολιτική που εφάρμοσε ο Στάλιν, έπαιξε σπουδαίο ρόλο για τη νίκη της λαϊκοδημοκρατικής επανάστασης σε μια σειρά χώρες και το σχηματισμό του παγκόσμιου σοσιαλιστικού συστήματος ύστερα από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια του μεγάλου πατριωτικού πολέμου καθοδηγεί άμεσα την πάλη των σοβιετικών λαών. Κάτω από την καθοδήγησή του ο σοβιετικός στρατός έσωσε την ανεξαρτησία του σοσιαλιστικού κράτους και συνέβαλε τα μέγιστα στην αντιφασιστική νίκη των λαών με τη συγκρότηση του αντιφασιστικού μετώπου. «Οι μεγάλες θυσίες που προσφέραμε για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας, οι αμέτρητες στερήσεις και βάσανα που πέρασε ο λαός μας στο διάστημα του πολέμου, η γεμάτη υπερένταση εργασία στα μετόπισθεν και στο μέτωπο, που προσφέρθηκαν στο βωμό της Πατρίδας, δεν πήγαν χαμένα και στεφανώθηκαν με την πλέρια νίκη πάνω στον εχθρό. Η προαιώνια πάλη των σλαβικών λαών για την ύπαρξή τους και την ανεξαρτησία τους, τελείωσε με τη νίκη πάνω στους γερμανούς επιδρομείς και τη γερμανική τυραννία.» (Διάγγελμα προς το λαό, 9 του Μάη 1945) Με επικεφαλής τον Στάλιν η ΕΣΣΔ ξεπέρασε τα προβλήματα και βοήθησε στην οικοδόμηση της ειρήνης και της συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς.
Μεγάλη υπήρξε η θεωρητική συνεισφορά του Στάλιν στην παραπέρα δημιουργική ανάπτυξη του μαρξισμού-λενινισμού, στα έργα του. Μερικά από τα έργα του είναι: «Για τις βάσεις του λενινισμού», «Τροτσκισμός ή λενινισμός», «Ζητήματα λενινισμού», «Ακόμα μια φορά για τη σοσιαλδημοκρατική παρέκκλιση στο κόμμα μας», «Για τη δεξιά παρέκκλιση στο ΠΚΚ (μπ.)», «Ζητήματα αγροτικής πολιτικής στην ΕΣΣΔ». Στο έργο του «ο Μαρξισμός και η γλωσσολογία» επεξεργάζεται θέσεις για τη βάση και το εποικοδόμημα, για τη γλώσσα και τις προοπτικές της εξέλιξης των εθνών. Το έργο αυτό δημοσιεύτηκε το 1950 στην εφημερίδα «Πράβντα» στα πλαίσια μιας σειράς άρθρων διακεκριμένων σοβιετικών γλωσσολόγων με περιεχόμενο τα προβλήματα της σοβιετικής γλωσσολογίας. Στο σπουδαίο έργο του «Τα οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ» (1952), επεξεργάζεται ζητήματα πολιτικής οικονομίας. Αποτελεί τις συνολικές παρατηρήσεις του Στάλιν κατά τη διαδικασία συγγραφής Εγχειριδίου της Πολιτικής Οικονομίας στην ΕΣΣΔ, στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Εδώ γίνονται σημαντικές επισημάνσεις για τις συγχύσεις και τις αντιμαρξιστικές θεωρίες που υπήρξαν στην ΕΣΣΔ αυτή την περίοδο. Συμπυκνώνονται οι θεωρητικές προσεγγίσεις και ο διάλογος που αναπτύχθηκε γύρω από κεντρικό ζήτημα όπως ποιοι είναι οι νόμοι και πώς δρουν στη μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, δηλαδή κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Διατυπώνονται συμπληρώσεις και διορθώσεις σε οικονομικά ζητήματα.
Το 1952 συνήλθε το 19ο συνέδριο του κόμματος, όπου χάραξε το πρόγραμμα για το βάθεμα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ και το πρόγραμμα πάλης για την ενίσχυση της παγκόσμιας ειρήνης. Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Στάλιν, ο σκληρός σαν ατσάλι κομμουνιστής ηγέτης, καθοδήγησε τους λαούς της ΕΣΣΔ από νίκη σε νίκη. Πέθανε στις 5 Μαρτίου του 1953.
Ο ρεβιζιονισμός στην εξουσία
Μετά το θάνατό του, οι αναθεωρητές εξαπέλυσαν δημόσια συκοφαντική επίθεση ενάντια στον Στάλιν. Με πρόσχημα την πάλη κατά της προσωπολατρίας, επιτέθηκαν στο επαναστατικό έργο του και, στην ουσία, ενάντια στις μεγάλες κατακτήσεις που είχε πετύχει προηγούμενα ο σοβιετικός λαός, συκοφαντώντας τη δικτατορία του προλεταριάτου και το σοσιαλιστικό σύστημα. Αρνούμενοι ολοκληρωτικά το έργο του Στάλιν αρνούνταν στην ουσία το Μαρξισμό-Λενινισμό που εκείνος είχε υπερασπίσει.
Οι κομμουνιστές αντιτάχθηκαν στη γραμμή του ρεβιζιονισμού και υπερασπίστηκαν τον Στάλιν και το επαναστατικό του έργο υπογραμμίζοντας ότι υπήρξε ένας μεγάλος προλετάριος επαναστάτης και ηγέτης, που καθοδήγησε τους αγώνες του σοβιετικού λαού και του διεθνούς επαναστατικού κινήματος.
Η κύρια πλευρά της δράσης του Στάλιν, ήταν η τεράστια συνεισφορά του στην ανάπτυξη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και του παγκόσμιου σοσιαλισμού. Ταυτόχρονα, η δράση του περιλαμβάνει και λάθη, που όμως έχουν δευτερεύουσα σημασία.
Τόσο οι υπηρεσίες όσο και τα λάθη του Στάλιν, συνδέονται στενά με την πορεία της ταξικής πάλης, με την πορεία της σοσιαλιστικής επανάστασης και της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ.
Τα λάθη αυτά, αν και αποτελούν δευτερεύουσα πλευρά σε σχέση με τα επιτεύγματα, δίνουν ωστόσο μια αρνητική πείρα, που το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα οφείλει να λάβει υπόψη του και να μελετήσει. Το πιο σημαντικό ζήτημα που πρέπει να μελετηθεί είναι το πώς έγινε δυνατό να πραγματοποιηθεί στη Σοβιετική Ένωση η ρεβιζιονιστική ανατροπή, αλλά και το ποιες συνθήκες επέτρεψαν στο Χρουστσώφ να σφετεριστεί την κομματική και κρατική ηγεσία της ΕΣΣΔ και να εφαρμόσει το ρεβιζιονιστικό πρόγραμμά του.
Σε κάθε όμως περίπτωση το κύριο είναι το θετικό επαναστατικό έργο του που επιτελέστηκε, και αυτό αναμφίβολα πρέπει να εκτιμηθεί και να προβληθεί. Μελετώντας συνειδητά την πείρα του κινήματος οι κομμουνιστές θα βγάλουν τα επιβαλλόμενα συμπεράσματα για την οριστική νίκη του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.
