Από μία άποψη, ο Λένιν στάθηκε τυχερός, διότι στον καιρό του η διαφήμιση (τόσο των προϊόντων όσο και των …κομμάτων) βρισκόταν στο εμβρυακό στάδιο της ανάπτυξής της.
Ευτυχώς γι’ αυτόν, δεν είδε ποτέ τους αρχηγούς των κομμάτων της εποχής του να πρωταγωνιστούν σαν άλλοι ηθοποιοί σε τηλεοπτικά σποτάκια, να μεταφέρουν δηλαδή την υποκριτική τους τέχνη, από το Κοινοβούλιο στη …μικρή οθόνη. Ευτυχώς γι’ αυτόν, δεν είδε ποτέ την Πρόεδρο της Δούμας να βοηθάει σε προεκλογικά μονόλεπτα έναν άτυχο συμπολίτη της να αλλάξει λάστιχο, ούτε είδε ποτέ κόμματα με σφυροδρέπανο στην προμετωπίδα τους να διαφημίζουν τον εαυτό τους σαν να επρόκειτο για κάποιου είδους απορρυπαντικό: «Δοκίμασες όλα τα άλλα», τώρα με το ΚΚΕ θα καταλάβεις τη διαφορά μεταξύ πλυμένου και πραγματικά καθαρού…
Το κείμενο του Λένιν για τα πολιτικά κόμματα στη Ρωσία, γραμμένο σε άλλο χρόνο και τόπο, διατελεί ωστόσο εντυπωσιακά επίκαιρο, και απολύτως συμβατό με την ελληνική πραγματικότητα. Το απόσπασμα παρατίθεται όπως γράφτηκε, έναν αιώνα πριν. Προσθέσαμε σε αυτό μόνο τρεις φωτογραφίες...
Τα πολιτικά κόμματα στη Ρωσία
(Λένιν, 1912)
Οι εκλογές για την κρατική Δούμα αναγκάζουν όλα τα κόμματα να εντείνουν την προπαγάνδα τους, να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους για να εκλεγούν περισσότεροι βουλευτές από το κόμμα «τους».
Στο μεταξύ και σε εμάς, όπως και σε όλες τις άλλες χώρες, αναπτύσσεται η πιο ασυγκράτητη προεκλογική διαφήμιση. Όλα τα αστικά κόμματα, δηλαδή τα κόμματα που περιφρουρούν τα οικονομικά προνόμια των κεφαλαιοκρατών, αυτοδιαφημίζονται, ακριβώς έτσι, όπως οι ξεχωριστοί κεφαλαιοκράτες διαφημίζουν τα εμπορεύματά τους.
Ρίξτε μια ματιά στις εμπορικές αγγελίες σε οποιαδήποτε εφημερίδα -θα δείτε ότι οι κεφαλαιοκράτες σοφίζονται τα πιο «εντυπωσιακά», φωναχτά ονόματα και ονόματα της μόδας για τα εμπορεύματά τους και τα παινεύουν, χωρίς καθόλου να στεναχωριούνται από τίποτα, χωρίς να σταματούν καθόλου μπροστά σε κανένα ψέμα και επινόηση.
Το κοινό -τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις και στα εμπορικά κέντρα από καιρό έχει συνηθίσει την εμπορική διαφήμιση και ξέρει την αξία της. Δυστυχώς, η πολιτική διαφήμιση μπερδεύει ασύγκριτα πιο πολύ τον λαό, το ξεσκέπασμά της είναι πολύ δυσκολότερο, η απάτη κρατάει εδώ πολύ πιο σταθερά.
Τα ονόματα των κομμάτων -και στην Ευρώπη και στη χώρα μας- τα διαλέγουν κάποτε με καθαρά διαφημιστικούς σκοπούς, τα «προγράμματα» των κομμάτων τα γράφουν συνήθως μόνο και μόνο για να ξεγελάσουν το κοινό. Όσο περισσότερη πολιτική ελευθερία υπάρχει σε μία κεφαλαιοκρατική χώρα, όσος περισσότερος δημοκρατισμός, δηλαδή εξουσία του λαού και των λαϊκών αντιπροσώπων, τόσο πιο ξετσίπωτα αναπτύσσεται συχνά η διαφήμιση των κομμάτων.
Πώς λοιπόν, με μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων να προσανατολιστεί κανείς μέσα στην πάλη των κομμάτων; Δεν σημαίνει άραγε αυτή η πάλη με την απάτη και τη διαφήμιση, ότι τ’ αντιπροσωπευτικά σώματα, τα κοινοβούλια, οι συνελεύσεις των λαϊκών αντιπροσώπων είναι γενικά ανώφελα και μάλιστα βλαβερά, όπως προσπαθούν να μας πείσουν οι φανατικοί αντιδραστικοί, οι εχθροί του κοινοβουλευτισμού; Όχι. Όταν λείπουν τα αντιπροσωπευτικά σώματα υπάρχει ακόμα περισσότερη απάτη, πολιτική ψευτιά, κάθε λογής κατεργάρικες ταχυδακτυλουργίες, και ο λαός έχει στα χέρια του πολύ λιγότερα μέσα για να ξεσκεπάζει την απάτη και να βρίσκει την αλήθεια.
Για να προσανατολιστεί κανείς μέσα στην πάλη των κομμάτων δεν πρέπει να πιστεύει τα λόγια, μα να μελετά την πραγματική ιστορία των κομμάτων, να μελετά όχι τόσο εκείνο που τα κόμματα λένε για τον εαυτό τους μα εκείνο που κάνουν, πώς ενεργούν στη λύση των διαφόρων πολιτικών ζητημάτων, ποια στάση κρατούν στα ζητήματα που θίγουν τα ζωτικά συμφέροντα των διαφόρων τάξεων της κοινωνίας, των τσιφλικάδων, των κεφαλαιοκρατών, των αγροτών, των εργατών κλπ.
Όσο περισσότερη πολιτική ελευθερία υπάρχει στη χώρα, όσο πιο σταθερά και δημοκρατικά είναι τα αντιπροσωπευτικά της σώματα, τόσο πιο εύκολο είναι για τις λαϊκές μάζες να προσανατολίζονται στην πάλη των κομμάτων και να μαθαίνουν την πολιτική, δηλαδή να ξεσκεπάζουν την απάτη και να βρίσκουν την αλήθεια.
Πιο καθαρός από κάθε άλλη φορά φαίνεται ο χωρισμός κάθε κοινωνίας σε πολιτικά κόμματα τον καιρό βαθιών κρίσεων που συγκλονίζουν όλη τη χώρα. Οι κυβερνήσεις αναγκάζονται τότε να ζητήσουν στηρίγματα στις διάφορες τάξεις της κοινωνίας. Η σοβαρή πάλη σαρώνει κάθε φράση, κάθετι το μικρόψυχο, το ξένο. Τα κόμματα εντείνουν όλες τις δυνάμεις τους, απευθύνονται στις μάζες του λαού, και οι μάζες, οδηγημένες από το σίγουρο ένστικτό τους, φωτισμένες από την πείρα του ανοικτού αγώνα, ακολουθούν εκείνα τα κόμματα, που εκφράζουν τα συμφέροντα αυτής ή εκείνης της τάξης.
Οι εποχές τέτοιων κρίσεων καθορίζουν πάντα για πολλά χρόνια ακόμη και για δεκαετίες, τον κομματικό χωρισμό των κοινωνικών δυνάμεων μιας δοσμένης χώρας. Στη Γερμανία λ.χ. τέτοια κρίση ήταν οι πόλεμοι του 1866 και του 1870. Στη Ρωσία, τα γεγονότα του 1905. Δεν μπορείς να καταλάβεις την ουσία των πολιτικών μας κομμάτων, δεν μπορείς να ξεκαθαρίσεις ποιες τάξεις αντιπροσωπεύει τούτο ή εκείνο το κόμμα στη Ρωσία, χωρίς να γυρίσεις στα γεγονότα αυτού του χρόνου…
