Η κρίση που ξέσπασε στον υγειονομικό χώρο με τον κορονοϊό έφερε στην επιφάνεια μία σειρά ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με την πολιτική και την αστική διαχείριση. Ορισμένοι υπερεπαναστάτες έσπευσαν να συμμορφωθούν με τις αστικές – κυβερνητικές ντιρεκτίβες και να φωλιάσουν κάτω από τα συνθήματα «μένουμε σπίτι και άφωνοι» δείχνοντας ακριβώς ότι η πράξη είναι το κριτήριο της αλήθειας. Ως κόμμα αναδείξαμε πολλαπλά το ζήτημα, παρεμβήκαμε κυρίως στο χώρο της υγείας, αρθρογραφήσαμε, συμβάλαμε να σπάσει η απαγόρευση την Πρωτομαγιά. Κυρίως όμως προσπεράσαμε τα στρατιωτικά διαγγέλματα στην κοινωνική συναναστροφή, όχι περιφρονώντας τα μέτρα προφύλαξης, αντίθετα, αλλά προσπερνώντας τις εντολές που πήγαν να μετατρέψουν τη χώρα σε στρατόπεδο.
Αξίζει όμως να δούμε πλευρές της αστικής διαχείρισης και της προσπάθειας να χειραγωγηθεί ο κόσμος, να φτιαχτούν τα υλικά της επόμενης μέρας, να συνηθίσει τις απολύσεις, τα νέα λουκέτα και τις περικοπές και κυρίως να συμπεριφέρεται σαν πειθήνιος υπήκοος. Οι μνήμες των αντικομμουνιστικών βιβλίων του Τζ. Όργουελ «Η φάρμα των ζώων» και «1984» βιώνονται υλικά και οι συμπεριφορές της μάζας των ανθρώπων χρήζουν βαθύτερης ανάλυσης. Ένα μεγάλο τμήμα του λαού τρομοκρατήθηκε από το δίδυμο Τσιόδρα-Χαρδαλιά και «έμεινε σπίτι», άλαλο, άφωνο, άπραγο, αβοήθητο, απαράσκευο. Γιατί;
Η απουσία επαναστατικής φωνής
Είναι κάτι παραπάνω από φανερή η απουσία μαζικής επαναστατικής παρέμβασης. Οι εντυπωσιοθηρικές παράτες του ΚΚΕ συνοδεύτηκαν από δηλώσεις νομιμοφροσύνης. Η προσαρμογή στην αστική νομιμότητα βρίσκεται στο βαθύ DNA του Περισσού και για πάνω από 60 χρόνια η ποικιλόμορφη ηγεσία του ΚΚΕ δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει παρούσα στα παιχνίδια συμμόρφωσης και ευελιξίας στους θεσμούς. Διόλου παράταιρα δεν πρέπει να ηχούν τα λόγια των στελεχών της ΚΝΕ για εθελοντική προσφορά στο κυβερνητικό έργο. Βρίσκονται στην ίδια γραμμή με τους απόστρατους του ΚΚΕ, με τις δασοπυροσβέσεις, τους σχεδιασμούς των καταστροφών, την αρθρογραφία τους σ’ όλο το μέτωπο των φυσικών καταστροφών. Ένα μαζικό επαναστατικό κόμμα δεν θα μιλούσε μονότονα και «εμμονικά» για το αύριο περιφρονώντας το «σήμερα» και την πράξη. Αν παρακολουθήσει κανείς προσεκτικά την αρθρογραφία του «Ριζοσπάστη», βρίσκεται στην «επόμενη μέρα» προσπερνώντας τη σημερινή. Ένα επαναστατικό κόμμα θα σήμαινε συναγερμό για το σήμερα, θα καλούσε τον κόσμο, χωρίς να περιφρονεί τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας, να σπάσει τις απαγορεύσεις, να βγει έξω, να ’ρθει σε επαφή με τον γείτονα, να μη στοιχηθεί στις γραμμές των «εθελοντικών» συμμορφωτικών νόμων, να απαιτήσει ΤΩΡΑ προσλήψεις στους χώρους υγείας και δωρεάν μέτρα προφύλαξης. Το σύνθημα «το ΕΑΜ μας έσωσε απ’ την πείνα» που αναφέρεται στο λιμό της κατοχής (1942) και στην ανιδιοτελή προσφορά των ΕΑΜιτών-ΚΚΕδων, πρέπει να οδηγεί τα βήματα ενός μαζικού επαναστατικού κόμματος. Αν η άρχουσα τάξη μετέβαλε ένα τμήμα του κόσμου σ’ εύπλαστο ζυμάρι, είναι πολιτικό πρόβλημα. Επομένως, είναι ζήτημα της αριστεράς και των κομμουνιστών να το απαντήσουν.
Ο ρόλος της επιστήμης
Σ’ ένα βιβλίο με τίτλο «Η αυτοκριτική της επιστήμης» που εκδόθηκε στο φως του γαλλικού Μάη 1968 και με περιεχόμενο αριστερίστικο, οι επιστήμες ρίχνονται στον Καιάδα και η τεχνολογία μηδενίζεται. Στο μεγάλο κοινωνικό πείραμα της Πολιτιστικής Επανάστασης διεξήχθησαν μεγάλες συζητήσεις για το ρόλο των επιστημών στην κοινωνική εξέλιξη. Αν θα είναι ουδέτερες και άχρωμες ή αν θα υπηρετούν το λαό. Με διαφορετικούς όρους θα λέγαμε «η γάτα δεν έχει σημασία τι χρώμα έχει, αρκεί να πιάνει ποντίκια», δηλαδή η τεχνολογία και στην περίπτωσή μας η ιατρική και η ανάλογη έρευνα ας βρουν ένα εμβόλιο και ας πάνε να πνιγούν τα συμπαρομαρτούντα. Γιατί υποβαθμίζεται η ιατρική έρευνα σε σύγκριση με τις στρατιωτικές μελέτες; Γιατί μαίνεται ο πόλεμος ανάμεσα στα φαρμακευτικά μονοπώλια; Γιατί ανταγωνίζονται στο ιατρικό πεδίο όλες οι ιμπεριαλιστικές χώρες; Γιατί ελέγχονται έτσι οι πληροφορίες και εντάθηκε η κατασκοπία στον ιατρικό χώρο; Γιατί κρατούνται στο περιθώριο οι χώρες της Αφρικής; Είναι πολλά τα «γιατί» και αν δεν υπάρξει πολιτικό «διότι» θα ξεφύγουμε -ενδεχομένως- από τον κορονοϊό με τίμημα εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, αλλά θα είμαστε στο ίδιο μαγγανοπήγαδο και, κυρίως, οι λαοί θα συνηθίζουν στη μαζική επιβολή μέτρων, όρων συμπεριφοράς και υποταγής. Οι εικόνες του γερμανικού λαού στο Γ΄ Ράιχ του Χίτλερ στοιχειώνουν μπροστά μας.
Στα καθ’ ημάς, ο επιστήμονας Τσιόδρας και ο λοχαγός Χαρδαλιάς, έχοντας μπει για τα καλά στα σπίτια μας, αποτελούν ένα μόνιμο δίπολο διατεταγμένων υπηρεσιών. Χωρίς να παραγνωρίζει και να παραγκωνίζει κανείς το ρόλο της επιστήμης και της τεχνολογίας (παραγωγικές δυνάμεις) πρέπει να τις συνδυάσει με τις κοινωνικές τάξεις (παραγωγικές σχέσεις). Και να έχουμε πάντα την προτροπή του προέδρου Μάο πως «η πολιτική πρέπει να είναι στο τιμόνι». Στη συγκεκριμένη περίπτωση η κυβέρνηση κρύβεται πίσω από την ουδέτερη επιστήμη του «καθηγητή» και παρουσιάζει τις όποιες επιλογές της ως μοναδικό δρόμο. Στην πραγματικότητα έχουμε ένα μοντέλο παρουσίασης των πραγμάτων όπου οι τεχνοκράτες προηγούνται των πολιτικών και οι τελευταίοι εφαρμόζουν τα απαιτούμενα. Τα φτωχά στρώματα κρέμονται από τα χείλια του ειδικού και η ζώνη των 6 στην TV έγινε ώρα ζωής και θανάτου. Ταυτόχρονα, παραδίπλα και παραπέρα φυτρώνει ο ανορθολογισμός, ο μυστικισμός, το υπερπέραν και οι άγιοι της εκκλησίας. Έχουμε μια συγχώνευση ορθολογισμού (τεχνοκρατία) και ανορθολογισμού (μυστικισμός), δείχνοντας ότι η αστική εξουσία έχει ταυτόχρονα μεγάλο εύρος συγχώνευσης τμημάτων της τεχνολογικής προόδου και κομματιών του παρελθόντος, την τεχνολογία και την αγία γραφή, ώστε να ικανοποιούνται οι πληβειακές μάζες και οι «γραμματιζούμενοι».
Η αστική τάξη, τσακίζοντας ό,τι βρίσκει στο δρόμο της, σέρνει πίσω της όλες τις οπισθοδρομικές αποσκευές, τα ήθη, τα έθιμα και τρόπους αντίληψης που αντιστοιχούν στους προηγούμενους αιώνες. Είναι η κληρονομιά του συμβιβασμού της με τη φεουδαρχία και τον κοτζαμπασισμό. Ιδιαίτερα η δική μας αστική τάξη που συμβιβάστηκε διπλά. Με το παρελθόν και τους «έξω», δηλαδή τον αμόρφωτο τσιφλικαδισμό και τη βαρβαρότητα του ιμπεριαλισμού.
Φοβία και ΜΜΕ
Αν η απουσία ρωμαλέου επαναστατικού κόμματος και η ανύψωση της τεχνοκρατίας συμβάλλουν στη χειραγώγηση και το μανιπουλάρισμα των μαζών, ένα τρίτο στοιχείο αποτελούν τα ΜΜΕ. Με τις εικόνες και τους συμβολισμούς να αποτελούν πηγή εξουσίας, ιδιαίτερα όταν οι μάζες βρίσκονται κακήν-κακώς στοιβαγμένες στα σπίτια τους. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η αστική τάξη επεξεργάστηκε πολύ καλά το σερβίρισμα του φόβου. Αν ο τρόμος αντανακλά το πραγματικό και το φυσικό και ο φόβος το νοητικό και το φαντασιακό, δηλαδή και σ’ αυτό που κατασκευάζει ο άνθρωπος, η φοβία είναι μονιμότερη κατάσταση, παρέκκλιση από τα υλικά δεδομένα, αρρώστια. Η άρχουσα τάξη με τα ΜΜΕ και τις δυνάμεις καταστολής έσπειρε τη φοβία και εμφανίστηκε τιμωρός και φύλακας. Ο Χίτλερ και οι φασίστες έφτιαξαν την απειλή Εβραίων και μπολσεβίκων και γιγάντωσαν τα SS και όλο το κράτος-φύλακα προσπαθώντας να αποσπάσουν την ανοχή και εύνοια των μαζών. Στην περίπτωσή μας γιγαντώθηκε έως παροξυσμού ο φόβος, για να φτιαχτεί αργότερα το κρατικό πέπλο που θα σώσει τις μάζες από τον όλεθρο. Όταν απουσιάζουν οι υγειονομικοί και τα υλικά στήριξης, εμφανίζονται οι Σούπερμαν της σωτηρίας, ώστε ο αδύναμος και μόνος άνθρωπος να γονατίζει για τη σωτηρία του. Η ταξικότητα και η χαρακτηροανάλυση σμικρύνονται στον τηλεοπτικό φακό. Ο θάνατος είναι θάνατος. Κυριαρχεί το εθνοφυλετικό (Κινέζοι-Τούρκοι-Ιταλοί, κλπ) και το ηλικιακό (70,75, 80 χρονών) και μηδενίζεται από τα ΜΜΕ το ταξικό (αστός ή προλετάριος, μόνος ή όχι, πρόσφυγας κλπ) ώστε η πανδημία να παρουσιάζεται «απολίτικη».
Οι συμβολισμοί
Δεν πάει πολύς καιρός που η άρχουσα τάξη καθιέρωσε την κουκούλα ως κακούργημα και τα γάντια ήσαν απόδειξη παρόμοιας πράξης στα δικαστήρια. Δεν πάει λίγος καιρός όπου η μάσκα και τα γάντια έγιναν υποχρεωτικά για όλο τον πληθυσμό και μάλιστα με την ανοχή των μαζών. Δεν έγινε διαβολικότερη μέσα σε λίγα χρόνια η άρχουσα τάξη και δεν προτρέπει τον κόσμο σε ανωνυμία και παρανομία. Το «Μένουμε σπίτι» και τη μασκοφορία πρέπει να τα δει κανείς σαν μία γιγάντια προεργασία συμμόρφωσης των μαζών στις προσταγές των κυρίαρχων. Ο άνθρωπος που βλέπει, συμπεριφέρεται και ανατρέφεται αυταρχικά, δεν γνωρίζει τους νόμους της δημοκρατικής οργάνωσης, το βαθύ «εγώ» και το φυσικό «εσύ», αποδέχεται τους περιορισμούς και μειώνει το εύρος των ηθικών του αναζητήσεων. Αποδέχεται τον εξοπλισμό των ΜΑΤ, τη μασκοφορία, τους περιορισμούς, τις αλλαγές, τους συμβολισμούς που πλασάρουν τα ΜΜΕ, εκθειάζει τον ηρωισμό των γιατρών αλλά δεν πορεύεται μαζί τους, χειροκροτεί την αυταπάρνηση αλλά επιζητεί κατασταλτική φύλαξη, ρέπει προς τον «αυτοκρατορισμό». Γιατί, γεννήθηκε έτσι; Όχι βέβαια. Διότι κυριαρχεί το μικροαστικό στοιχείο και λείπει το «αντίπαλο δέος» για να υψώσει το τρίπτυχο «όρθιοι, αλληλέγγυοι, αριστερά» και κυρίως να το κάνει πράξη μέσα στις μάζες. Επικουρικά στους εγχώριους συμβολισμούς το σύστημα επιστρατεύει ηθοποιούς, τραγουδιστές, καλλιτέχνες ντόπιους και ξένους. Ανεξάρτητα αν «δεν του βγαίνουν», όπως έγινε στην περίπτωση της Αλ. Πρωτοψάλτη και την περατζάδα της πάνω στο φορτηγό.
Τι να κάνουμε
Με τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δε θέλουμε να θίξουμε το κύριο και θεμελιώδες ζήτημα που είναι πολιτικής υφής. Αν και σήμερα ο κυβερνητικός συνασπισμός εξουσίας χειραγωγεί, αναπλάθει, διαστρέφει και σε τελική ανάλυση υποτάσσει το λαό και την αριστερά, είναι γιατί παίζει χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο. Ο κόσμος και ο κάθε εργαζόμενος χωριστά, αισθάνεται μόνος και αβοήθητος σ’ αυτόν το μακρύ Γολγοθά που περιλαμβάνει τη δεκαετία των μνημονίων και το κρεσέντο της υγειονομικής κρίσης. Τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν στο ευρύ πεδίο της ταξικής πάλης ο κυβερνητισμός είχε μαζικό και αποφασισμένο πολιτικό αντίπαλο. Τα συνδικάτα που τιμούν το ρόλο τους όσο κι αν προσπαθούν δεν μπορούν να σηκώσουν αυτό το τεράστιο βάρος και οι προσπάθειές τους μοιάζουν σαν τον Σίσυφο. Η ευθύνη, όχι για τον αόρατο αλλά για τον ορατό εχθρό, πέφτει πάνω στις εργαζόμενες μάζες και την αριστερά. Αν δεν γίνει αυτό, θα υπάρξει σίγουρα κοινωνική οπισθοδρόμηση πάνω στα συντρίμμια των εργατολαϊκών κατακτήσεων και η αστική δημοκρατία θα πάρει πολλές ανάσες ζωής. Ο υγειονομικός μιλιταρισμός είναι εμφανής σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, αλλά όλα τα προβλήματα ενώνονται πάνω σ’ ένα πρόβλημα: Πώς θα αντιμετωπιστεί η πανούκλα που σπέρνει ο ιμπεριαλιστικός-καπιταλιστικός χειμώνας και μέσα σ’ αυτά η διαχείριση της πανδημίας. Όταν αναφερόμαστε σε έναν άλλο τύπο οργάνωσης της ζωής, της υγείας, της πρόνοιας, της παιδείας, προφανώς αντλούμε τα συμπεράσματά μας και από το τελευταίο συμβάν.
♦ Οργανωνόμαστε παντού
♦ Δεν σκύβουμε το κεφάλι
♦ Αγωνιζόμαστε για όλα
