Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Πορεία», Τεύχος 50, που κυκλοφορεί
Πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να κατηγορήσει τους Έλληνες πως δεν είναι ευαισθητοποιημένοι, πως δεν τους νοιάζει η ανακύκλωση και το περιβάλλον. Πριν βγάλουμε όμως γρήγορα συμπεράσματα πρέπει να θυμηθούμε ότι ο χτυπημένος από την κρίση και τα μνημόνια λαός, δεν έχει την ανακύκλωση ως προτεραιότητα και ότι παρόλο που οι μπλε κάδοι υπάρχουν παντού, τα δημοτικά τέλη παραμένουν αμείωτα ή αυξάνονται. Ας μην ξεχνάμε πως σε αυτή την κατάσταση έχουν συμβάλλει τα μνημόνια τα οποία επέβαλε η ΕΕ, η ίδια που τώρα απαιτεί από την Ελλάδα συγκεκριμένα ποσοστά ετησίως για την ανακύκλωση και φυσικά με τις ανάλογες κυρώσεις για τις λεγόμενες περιβαλλοντικές παραβιάσεις.
Την ανακύκλωση στην χώρα μας την έχουν αναλάβει ιδιωτικές εταιρείες, που σημαίνει ότι πρακτικά δεν τις ελέγχει κανείς , που σημαίνει ότι βρίσκουν τρόπο να πλουτίζουν από τα σκουπίδια μας χωρίς να ξοδεύουν δεκάρα στην πραγματικότητα για την πολύτιμη ανακύκλωση. Έχουν στήσει μια καλοφτιαγμένη βιτρίνα που με υπερηφάνεια παρουσιάζουν στην ΕΕ και με υπερηφάνεια τσεπώνουν τις «πράσινες» επιδοτήσεις.
Από την στιγμή που θα πετάξουμε τα ανακυκλώσιμα μας, με αίσθημα ατομικής ευθύνης και επίσημα πλέον, ας θυμόμαστε πως τα σκουπίδια μας δεν θα καταλήξουν σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) για να διαχωριστούν τα χάρτινα από τα πλαστικά, τα αλουμινένια, κλπ. και από τα μη ανακυκλώσιμα υλικά που μπορεί να έχουν μπει στον κάδο από λάθος. Αυτή την δουλειά έχουν αναλάβει οι εταιρείες ανακύκλωσης. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Όλη η δουλειά πέφτει στους ρακοσυλλέκτες, τους οποίους με θράσος κατηγορούν οι εταιρείες ανακύκλωσης πως κλέβουν τα ανακυκλώσιμα μέταλλα, χαρτόνια, κλπ. από χωματερές και κάδους, αλλά παρόλα αυτά, οι εταιρείες επωφελούνται από την κατάσταση και το αφήνουν να συμβαίνει γιατί πολύ απλά έτσι είναι φθηνότερο. Τα σκουπίδια κάνουν μια διαδρομή ξεκινώντας από τα χέρια των ρακοσυλλεκτών σε μικρές μάντρες, ύστερα σε μεγαλύτερες και τελικά φτάνουν στις εταιρίες με ελάχιστες τιμές, καθώς ελάχιστα πληρώνονται και οι ρακοσυλλέκτες. Σημαντικό είναι να ειπωθεί ότι σε αυτές τις ομάδες ανήκουν Ρομά, μετανάστες, άνεργοι Έλληνες και άλλοι. Παραθέτουμε ένα κομμάτι από το ντοκιμαντέρ του Χρήστου Καρακέπελη: Φαβέλες στις σκιά της ακρόπολης: «Το σκραπ, τα παλιοσίδερα δηλαδή, είναι χρηματιστηριακό είδος πια.[...] Οι Τσιγγάνοι παραδίνουν το υλικό σε μικρές μάντρες, αυτές το μεταπουλούν σε μεγαλύτερες και στη συνέχεια φορτηγά των μεγάλων προμηθευτών της βιομηχανίας το παίρνουν και το πηγαίνουν στα χυτήρια. Ένα μεγάλο μέρος του σκραπ που τροφοδοτεί την ελληνική βιομηχανία έρχεται από τη διάλυση μεγαλοβιομηχανιών, κυρίως από την πρώην Σοβιετική Ένωση. [...] Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ότι ο Τσιγγάνος που περνάει κάτω απ’ την πόρτα του συνδέεται αλυσιδωτά με έναν κόσμο που μπορεί να φτάνει μέχρι την Κίνα, σε ένα σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον. Οι παραγκουπόλεις και όλη αυτή η στρατιά των ανθρώπων που αποτελούν το λούμπεν προλεταριάτο και ασχολούνται με την περισυλλογή μετάλλων υπάρχουν επειδή συμφέρουν το σύστημα. Στην Ελλάδα οι ρακοσυλλέκτες και οι μικροέμποροι υπολογίζονται γύρω στους 80-100.000. Είναι μια μικρή πόλη, και, αν σταματήσουν για μια εβδομάδα να μαζεύουν τα μέταλλα, θα καταρρεύσει η εθνική οικονομία. Αν ήταν κοινωνικά οργανωμένοι, δηλαδή, και μπορούσαν να σταματήσουν τη δουλειά για ένα μήνα, θα παρέλυε η βιομηχανία και θα δημιουργούνταν χρηματιστηριακή κρίση σε όλο το real estate, γιατί θα ανέβαινε κατακόρυφα η τιμή της μπετόβεργας. Θα υπήρχε δραστική αλλαγή στο τοπίο». Αν το καλοσκεφτούμε στην Ελλάδα οι εγκαταστάσεις για την ανακύκλωση έχουν χτιστεί με ευρωπαϊκά κονδύλια για να αναλάβουν την επεξεργασία των σκουπιδιών, όμως η δύσκολη δουλειά της συγκομιδής πέφτει στις πλάτες των ρακοσυλλεκτών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σε όλες οι ενδιάμεσες διεργασίες από την μεταφορά των σκουπιδιών μέχρι τις μικρές επεξεργασίες που χρειάζονται, κανένας δεν πληρώνεται καθαρά, όλα συμβαίνουν στα μαύρα, δημιουργώντας πλούτο και υπεραξία, σώζοντας τις ιδιωτικές εταιρείες από μεγάλα ποσά…
Η διαδρομή που ακολουθούν οι ανακυκλώσιμες ηλεκτρικές συσκευές, που ευθύνη για αυτές έχει άλλη μια ιδιωτική εταιρεία πού φέρει το ακρωνύμιο ΕΚΑΝ (Ελληνικό Κέντρο Ανακύκλωσης ΑΒΕΕ), δεν είναι καλύτερη. Καταλήγουν σε σκουπιδότοπους και όσα είναι τοξικά, με μεγάλη περιεκτικότητα σε μόλυβδο συνήθως στέλνονται στο Πακιστάν, την Ινδία και τη Σιγκαπούρη για να τα επεξεργαστούν άλλοι άτυχοι «ανακυκλώνοντας» έτσι το ίδιο σενάριο των άτυχων της Ελλάδας.
Αν δεν έφταναν όλο αυτά, να συμπληρωθεί ότι η Ε.Ε.Α.Α (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης) Για κάθε τόνο που ανακυκλώνει παίρνει επιδότηση 25€ ανά τόνο ανακυκλώσιμων υλικών, όμως τα περισσότερα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων σαν «υπολείμματα» καθώς είναι πιο φθηνό από τον ενδελεχή διαχωρισμό τους που χρειάζεται κεφάλαια και εργατικά χέρια. Η ταφή των απορριμμάτων γίνεται με έξοδα του δήμου από τον οποίο παρέλαβαν τον μπλε κάδο ανακύκλωσης στην εν λόγω περιοχή. Τα σκουπίδια λοιπόν, ανακυκλώσιμα και μη, καταλήγουν στον μολυσμένο τάφο τους και η τελική τους μορφή έχει περισσότερο την μορφή της υγειονομικής και περιβαλλοντικής βόμβας. Σύμφωνα με έρευνες της ΕΕ, 43 παράνομες χωματερές υπάρχουν στην Ελλάδα, 22 στα νησιά μας και 21 στην Πελοπόννησο!
Στο τέλος θα έρθει ο καλοντυμένος επόπτης της ΕΕ από τις Βρυξέλλες, να αξιολογήσει την διαδικασία ανακύκλωσης στην Ελλάδα, θα την βρει εξαιρετικά προβληματική (μόνο το 13% ανακυκλώνεται από τον ετήσιο στόχο που είναι 50% για το 2020) θα επιβάλει πρόστιμο, όμως τίποτα δεν θα αλλάξει και ο καπιταλισμός θα κάνει την δική του ανακύκλωση.
Κυριακή Τ.
