Δεκάδες χιλιάδες άνεργοι εργάστηκαν μέσα στο 2013 στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας του ΟΑΕΔ που υλοποιούνται στα πλαίσια της υποτιθέμενης πάταξης της ανεργίας. Ταυτόχρονα δεκάδες είναι οι καταγγελίες που αποκαλύπτουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στα προγράμματα αυτά είναι απλήρωτοι και ανασφάλιστοι.
Τα προγράμματα αυτά που αφορούν την απασχόληση ανέργων σε διάφορους φορείς κυρίως του δημοσίου, εγκαινιάστηκαν τη περίοδο 2012-2013, συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ και την Ελλάδα και η υλοποίησή τους (και άρα και η διαχείρηση των χρηματικών πακέτων) έχει παραχωρηθεί σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ).
Οι ΜΚΟ λοιπόν προσλαμβάνουν άνεργους τους αποίους στη συνέχεια ενοικιάζουν με ολιγόμηνες συμβάσεις εργασίας σε Νοσοκομεία, Δήμους, ΚΕΠ, μουσεία, σχολεία, Εφορείες Αρχαιοτήτων κ.λ.π. προκειμένου να καλυφθούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του δημόσιου τομέα και όχι μόνο, σε όλη τη χώρα.
Οι συμβάσεις αυτές προβλέπουν ημερομίσθιο που κυμαίνεται από 17-25 ευρώ, που σημαίνει ότι ο μηνιαίος μισθός στην καλύτερη περίπτωση φτάνει τα 625 ευρώ, δεν καταβάλλεται κάθε μήνα, ενώ τα ένσημα καλύπτουν μόνο ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τίποτε άλλο. Οι εργαζόμενοι δεν παίρνουν κανένα επίδομα (άδειας, παιδιού, πτυχίου, προϋπηρεσίας, κ.λ.π) και δεν δικαιούνται καμία άδεια ούτε καν αναρρωτική. Οι συνθήκες εργασίας είναι από απαράδεκτες έως άθλιες χωρίς να τηρείται κανένας κανονισμός ασφάλειας και υγιεινής. Ουσιαστικά με τις συμβάσεις αυτές παραβιάζεται η εργατική νομοθεσία και συντελείται άλλο ένα βήμα στο ξήλωμα των Συλλογικών Συμβάσεων και των εργασιακών σχέσεων που αυτές προβλέπουν σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Οι ΜΚΟ ως εργοδότες αυτών των προγραμμάτων δρουν σε καθεστώς ασυδοσίας χωρίς να υπάρχει κανένας έλεγχος από τα αρμόδια υπουργεία, έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις είτε καθυστερούν πολλούς μήνες την καταβολή των δεδουλευμένων ή αφήνουν τους εργαζόμενους απλήρωτους και ανασφάλιστους. Από την άλλη οι ίδιες εξασφαλίζουν εξ΄αρχής ένα μερίδιο της αμοιβής του έργου που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν είτε αυτό ολοκληρωθεί είτε όχι, μερίδιο που ισοδυναμεί με κάποια εκατ.ευρώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της παντελούς απουσίας κρατικού ελέγχου των ΜΚΟ που αναλαμβάνουν προγράμματα κοινωφελούς εργασίας είναι το γεγονός ότι κάποιες από αυτές δεν έχουν καν ασφαλιστική ενημερότητα.
Το αποτέλεσμα όλης αυτής της κοροϊδίας είναι η εκμετάλλευση και η ταλαιπωρία δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων οι οποίοι στην προσπάθεια τους να βρούνε τους υπεύθυνους και τους υπαίτιους για τα χρωστούμενα, μισθούς και ένσημα, γίνονται μπαλάκι μεταξύ αρμόδιων Υπουργείων και ΜΚΟ. Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι αυτοί, ακριβώς επειδή χαρακτηρίζονται ως «ωφελούμενοι» και όχι ως εργαζόμενοι, μετά τη λήξη της σύμβασης δεν έχουν δικαίωμα να ξαναμπούν στο ταμείο Ανεργίας αλλά ούτε να ξανακάνουν τα χαρτιά τους για αντίστοιχη σύμβαση.
Η Κυβέρνηση προχωράει βάσει των μνημονιακών επιταγών σε χιλιάδες απολύσεις στο Δημόσιο και παίρνει μέτρα ώστε να διευκολυνθούν οι ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Στη συνέχεια οι απολυμένοι γιατροί, νοσηλευτές, καθαρίστριες, φύλακες, δάσκαλοι, καθηγητές, διοικητικοί και άλλοι γράφονται στο ταμείο ανεργίας, στην καλύτερη περίπτωση ο ένας από τους δέκα (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΕΔ) θα πάρει επίδομα ανεργίας, ενώ αν είναι πολύ τυχερός θα μπει και στο πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας για να τοποθετηθεί στη θέση από την οποία λίγο καιρό πριν απολύθηκε με το 1/3 του μισθού που έπαιρνε και χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα.. Αυτό σύμφωνα με τους κυβερνητικούς εκπροσώπους ονομάζεται «καταπολέμηση της ανεργίας»..!
Παρά λοιπόν τα μεγάλα λόγια της κυβέρνησης για τη σταθεροποίηση ή ακόμα και τη μείωση του αριθμού των ανέργων, η πολιτική των μνημονίων το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει με συνέπεια είναι την αύξηση της ανεργίας που σήμερα πλήττει 1.500.000 ανθρώπους ενώ οι προβλέψεις για το 2014 είναι ότι θα φτάσει το 31%.
Και βέβαια το ενδιαφέρον της Κυβέρνησης και της Τρόικα για τους άνεργους δεν θα μπορούσε να είναι παρά κάλπικο αφού τη ίδια ώρα που μιλάνε για την καταπολέμηση της ανεργίας την ίδια ώρα ετοιμάζουν νέες χιλιάδες απολύσεις.
Ο σκοπός τέτοιων προγραμμάτων, όπως η λεγόμενη «κοινωφελής εργασία», τα προγράμματα «voucher» και διάφορα άλλα παρόμοια που κατά καιρούς εφαρμόζονται είναι να ενισχυθούν και να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων αλλά και των διάφορων φορέων δημοσίων και μη, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους ένα τεράστιο ανθρώπινο δυναμικό έτοιμο να εργαστεί υπό οποιεσδήποτε συνθήκες με εξευτελιστικούς μισθούς και χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα.
Η «κοινωφελής εργασία» εγκαινιάζει ένα μαύρο καθεστώς άγριας εκμετάλλευσης των ανέργων και ταυτόχρονα αποτελεί μοχλό συμπίεσης μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων.
Σε πολλές περιπτώσεις «Κοινωφελούς εργασίας» έχουν αναπτυχθεί από τους εργαζόμενους συλλογικές δράσεις και γίνεται προσπάθεια για τη συγκρότηση επιτροπών αγώνα με στόχο κυρίως τη διεκδίκηση των δεδουλευμένων και την υπεράσπιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων και σε πολλές περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι συσπειρώθηκαν ο αγώνας τους κέρδισε.
Παρ' όλα αυτά ενδεικτικό της κατάντιας του Συνδικαλιστικού κινήματος αποτελεί το γεγονός ότι η ΓΣΕΕ καθώς και η ΑΔΕΔΥ επί της ουσίας έχουν αποδεχτεί αυτές τις μορφές εργασίας και ήταν απούσες από κάθε αγώνα που αναπτύχθηκε από τους εργαζόμενους τέτοιων προγραμμάτων. Οι ηγεσίες των ΓΣΕΕ -ΑΔΕΔΥ με την σιωπή τους μπροστά στις εργασιακές συνθήκες γαλέρας επιβεβαιώνουν για άλλη μία φορά τον πραγματικό ρόλο τους.
