Στα μέσα Δεκεμβρίου του 1931 η αριστοκρατία της Ανατολικής Πρωσίας ζήτησε από τον πρόεδρο της χώρας, στρατάρχη Χίντεμπουργκ, να διορίσει καγκελάριο τον Χίτλερ. Είναι ξεκάθαρο, οτι η άνοδος του ναζισμού στην Γερμανία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσπάθεια της γερμανικής αστικής τάξης να ξεφύγει απο την ήττα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και -μεταξύ άλλων- την οικονομική κρίση που προκλήθηκε απο αυτή. Η συνέχεια αυτής της ανόδου έχει μείνει γνωστή στην ιστορία για τα μεγαλύτερα και πιο αιματηρά εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί ποτέ. Η προπαγανδιστική στρατηγική των Γερμανών φασιστών, περιστρέφοταν γύρω από τα ζητήματα της επέκτασης, της εκδίωξης των κομμουνιστών και όσων θεωρούνταν μη φυσιολογικοί, καθώς και της καθαρότητας της φυλής (Άρια φυλή - Εβραίοι). Στην προσπάθεια επίτευξης των σκοπών αυτών, χτίστηκε και το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης, το Άουσβιτς - Μπιρκενάου, στην Πολωνία, στο οποίο θανατώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι. Το Άουσβιτς, μετά απο περίπου 5 χρονια λειτουργίας, απελευθερώνεται στις 27 Ιανουαρίου 1945 απο τον Κόκκινο Στρατό.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, επισκέφθηκα την Πολωνία, συγκεκριμένα την Κρακοβία, με δύο φίλες. Αν και ήξερα ότι δεν θα είναι ευχάριστη εμπειρία, ήξερα ότι είναι από τα πράγματα που έπρεπε να δω στην ζωή μου. Το Άουσβιτς βρίσκεται περίπου μία ώρα έξω από την Κρακοβία, κοντά στη κωμόπολη Όσβιετσιμ και παραμένει εκεί για να μας θυμίζει τις μεγαλύτερες ιμπεριαλιστικές θηριωδίες που έχουν διαπραχθεί ποτέ.
Φτάνοντας στην είσοδο του στρατοπέδου, υπάρχει η περιβόητη επιγραφή «Arbeitmachtfrei» («Η δουλειά σε απελευθερώνει»). Η αυθεντική επιγραφή κλάπηκε το 2009 και αυτή είναι αντίγραφο. Το στρατόπεδο είναι περικυκλωμένο από συρματόπλεγμα. Περνώντας την πύλη βρίσκονται απλωμένοι οι στρατώνες, καταλύματα που είχαν χτίσει οι ίδιοι οι κρατούμενοι απο τούβλα και ξύλα και στα οποία στοιβάζονταν, κυριολεκτικά, για να κοιμηθούν. Κάθε στρατώνας είχε χώρο για 36 κουκέτες με τρία επίπεδα που χωρούσαν 50 άτομα, διέμεναν όμως περίπου 500 άτομα, που κοιμούνταν, κατά προσέγγιση, ανά 7 και πλαγίως για να χωράνε σε κάθε κουκέτα.
ToBlock 4 είναι το σημερινό μουσείο του Άουσβιτς. Μέσα υπάρχει φωτογραφικό υλικό από τις συγκεντρώσεις, χάρτες και χρησιμοποιημένα ZyklonB σε βιτρίνες, καθώς και η έκθεση μαλλιών. Η ξεναγός μας πληροφόρησε ότι τα μαλλιά ανήκαν στους ανθρώπους που θανατώθηκαν στους θαλάμους αερίων. Πέντε τόνοι μαλλιών που συλλέχθηκαν τις τελευταίες ημέρες λειτουργίας του στρατοπέδου, και που, μετέπειτα, τα χρησιμοποιούσαν για αυτοσχέδιες κατασκευές στρωμάτων ή πουλόβερ. Νομίζω ότι ήταν το πιο συγκλονιστικό από όλα, για εμένα σκεπτόμενη ;oτι όλοι αυτοί οι τόνοι είχαν συγκεντρωθεί σε ελάχιστες ημέρες.
Στο Block 5, βρίσκονται προσωπικά αντικείμενα που είχαν πάρει μαζί τους οι άνθρωποι, πιστεύοντας ότι θα βρούν μια καλύτερη ζωή. Γυαλιά,παπούτσια παιχνίδια, κουζινικά, βαλίτσες. Για αυτό τον λόγο το Block αυτό έχει χαρακτηριστεί ως η Υλική Απόδειξη του Εγκλήματος.
Προχωρώντας παρακάτω, βλέπουμε το Block 10. Δεν είναι ανοιχτό για το κοινό. Εκεί διεξάγονταν τα αποτρόπαια πειράματα των Ναζί γιατρών που μετέτρεπαν τους κρατούμενους σε πειραματόζωα, υποβάλλοντάς τους σε διάφορα ακραία πειράματα όπως στειρώσεις ή δερματικές ανωμαλίες. Δίπλα ακριβώς βρίσκεται το Block 11, οι θαλάμοι αερίων, μέσα στους οποίους θανατώθηκαν χιλιάδες. Τέλος, βρισκόμαστε στο Κρεματόριο. Το Κρεματόριο λειτουργούσε 24 ώρες το 24ωρο. Καίγονταν καθημερινά περίπου 340 άτομα, τα οποία πρώτα εξοντώνονταν μαζικά απο το ZyklonB, καθώς ήταν ταχύτερο και οικονομικότερο. Αυτά τα τρία μαζί αποτελούν το πιο ανατριχιαστικό μέρος του στρατοπέδου.
Είναι πραγματικά απερίγραπτα τα συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει η επαφή ενός ανθρώπου σήμερα με όλες αυτές τις πληροφορίες και εικόνες. Μέσα σε αυτά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έχουν συμβεί κτηνωδίες που ο νους μας δεν μπορεί να συλλάβει. Πετώντας απο πάνω τους κάθε ανθρώπινη υπόσταση, οι Ναζί δολοφόνησαν εν ψυχρώ εκατομμύρια Εβραίους, Ρομά, Πολωνούς, Έλληνες. Χιλιάδες πέθαναν απο ασιτία και εξάντληση, άλλοι απο αρρώστιες που προκλήθηκαν απο τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν.
Η Ιστορία υπάρχει και θα υπάρχει. Έχει δημιουργήσει όλα αυτά που βλέπουμε και μας διδάσκει ποιoν δρόμο πρέπει να διαλέγουμε. Εμείς πρέπει πάντα να επιλέγουμε την θέση με τον άνθρωπο, τον δρόμο για το δίκιο, την αλληλεγγύη. Δεν δείχνουμε καμία ανοχή σε αγκυλωτούς σταυρούς και ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις! Καταδικάζουμε το αστικό πολιτικό σύστημα και τις ιδεολογίες που γεννά, τον φασισμό, τον ιμπεριαλισμό, την προπαγάνδα, την καταστολή, την εκμετάλλευση για το συμφέρον και την ευεργέτηση των δυνατών. Ελπίζουμε οτι ο κόσμος θα αλλάξει. Εμείς θα προσπαθήσουμε.
«Στρατηγέ, ο άνθρωπος είναι χρήσιμος πολύ.
Ξέρει να πετάει, ξέρει και να σκοτώνει.
Μόνο που έχει ένα ελάττωμα.
Ξέρει να σκέφτεται»
Μπέρτολτ Μπρέχτ - «Πόλεμος και ειρήνη»
Τζούλη Μπάου
Αναδημοσίευση από το νέο τεύχος του περιοδικού Πορεία.
