……Για να επιτρέψουμε στο επαναστατικό πνεύμα να αναπτυχθεί, οφείλουμε να πετάξουμε τις αποτελειωμένες φόρμουλες και να χρησιμοποιήσουμε στη φιλολογία του Κόμματος ένα στυλ μαρξιστικό-λενινιστικό, ζωντανό, φρέσκο και ενεργητικό. Αυτό το στυλ υπάρχει από πολύν καιρό σε μας, αλλ’ όμως δεν έχει ακόμη αποκτήσει μεγάλη δύναμη και δεν έχει διαδοθεί παντού.
Όταν θα έχουμε καταργήσει τις αποτελειωμένες φόρμουλες, που έχουμε δανεισθεί από το εξωτερικό, όπως επίσης και τα καλούπια στη φιλολογία του Κόμματος, αυτό το καινούργιο στυλ θα μπορέσει να επιβληθεί οριστικά και να διαδοθεί παντού και ο σκοπός της Επανάστασης, που για την πραγματοποίησή του παλεύει το Κόμμα, θα προωθηθεί ταχύτερα.
Οι αποτελειωμένες φόρμουλες δεν βρίσκονται μοναδικά στα άρθρα και στις ομιλίες, αλλά επίσης και στον τρόπο, που κάνουμε τις συνεδριάσεις μας.
"Πρώτον: άνοιγμα της συνεδρίασης, δεύτερον: εισήγηση, τρίτο: συζήτηση, τέταρτο: ομιλία κλεισίματος, πέμπτο: τέλος της συνεδρίασης". Μήπως το να εφαρμόζει κανείς αυστηρά αυτήν τη στερεότυπη τάξη σ’ όλες τις συνεδριάσεις μεγάλες και μικρές, δε σημαίνει ότι ενεργεί σύμφωνα με μια αποτελειωμένη φόρμουλα; Όταν παρουσιάζουν μια εισήγηση σε μια συνεδρίαση, συχνότατα αυτή είναι καμωμένη, όπως πιο κάτω:
I. Η διεθνής κατάσταση. 2. Η εσωτερική κατάσταση. 3. Η κατάσταση στη μεθόρια περιοχή. 4. Η κατάσταση στον καθορισμένο τομέα. Η συνεδρίαση συνήθως κρατάει από το πρωί μέχρι το βράδυ. Επίσης αυτοί, οι οποίοι δεν έχουν τίποτε να πουν, νομίζουν ότι πρέπει να πάρουν το λόγο, αν όχι, δεν αισθάνονται άνετα μπροστά στους άλλους. Επομένως θα πρέπει να εξαλείψουμε επίσης τη συνήθεια να προσκολιέται κανείς, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψη του την πραγματική κατάσταση, στις παλιές αποστεωμένες μορφές, στις στείρες συνήθειες;
Πολλοί αρχίζουν σήμερα έναν αγώνα για την υιοθέτηση μιας επιστημονικής, εθνικής άποψης, για μια στροφή προς τις μάζες και αυτό είναι πολύ καλό.
Αλλ' όμως μ’ αυτό πρέπει- να εννοούμε μια ολοκληρωτική αλλαγή από "κεφαλής μέχρις ονύχων". Μερικοί όμως δεν έχουν κάνει ούτε το ελάχιστο και δημιουργούν μεγάλο θόρυβο γύρω από μια ολοκληρωτική αλλαγή. Θα συμβούλευα αυτούς τους συντρόφους ν’ αρχίσουν από το ελάχιστο καί σε συνέχεια να στραφούν προς την ολοκληρωτική αλλαγή.
………………………………………………………………………
Σήμερα, σε όλους, που μετέχουν σε τούτη τη συνεδρίαση μοιράστηκε μια μπροσούρα, που φέρνει τον τίτλο: Εγχειρίδιο Προπαγάνδας. Αυτή η μπροσούρα περιλαμβάνει τέσσερα ντοκουμέντα, που θα τους συστήσω έντονα να τα διαβάσουν και να τα ξαναδιαβάσουν.
Το πρώτο ντοκουμέντο έχει αποσπάσματα από την Ιστορία του Κομμουνιστικού (μπολσεβίκικου) Κόμματος της Ε.Σ.Σ.Δ., όπου αναφέρεται πως ο Λένιν εργαζότανε σχετικά με την προπαγάνδα. Σε ένα απ’ αυτά τα αποσπάσματα αναφέρεται, πώς ο Λένιν έγραφε φυλλάδια (μικρά έντυπα):
Κάτω από την καθοδήγηση του Λένιν η Ένωση Αγώνα για την απελευθέρωση της Εργατικής τάξης της Πετρούπολης ήταν η πρώτη, που πραγματοποίησε στη Ρωσία τη σύνδεση του Σοσιαλισμού με το Εργατικό Κίνημα. Όταν μέσα σ’ ένα εργοστάσιο ξέσπαγε μία απεργία, η Ένωση Αγώνα, που γνώριζε τέλεια την κατάσταση μέσα στις επιχειρήσεις από τα μέλη των ομάδων της, ενεργούσε άμεσα, δημοσιεύοντας φυλλάδια και σοσιαλιστικές προκηρύξεις. Αυτά τα φυλλάδια κατάγγελναν την καταπίεση από τη μεριά των εργοδοτών, της οποίας θύματα ήταν οι εργάτες, εξηγούσαν πώς οι εργάτες έπρεπε ν’ αγωνιστούν για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους και έθεταν τις εργατικές διεκδικήσεις. Τα φυλλάδια κήρυσσαν όλη την αλήθεια για τις πληγές του καπιταλισμού, για την άθλια ζωή των εργατών, για τη ξεθεωτική τους ημερήσια εργασία από 12 μέχρι 14 ώρες, για την κατάστασή τους, που ήταν κατάσταση παρία.
Εκεί έβρισκε κανείς επίσης και προσαρμοσμένες πολιτικές διεκδικήσεις.
Σημειώστε καλά τις φράσεις: "η οποία εγνώριζε τέλεια", " εκήρυσσαν όλη την αλήθεια" .
«Στο τέλος του 1894, ο Λένιν με τη βοήθεια του εργάτη Μπαμπούχκιν έγραψε το πρώτο απ’ αυτά τα φυλλάδια προπαγάνδας, μια έκκληση προς τούς απεργούς εργάτες του εργοστασίου Σεμιάννιχωφ στην Πετρούπολη.»
Καθώς βλέπετε, για να γράψει κανείς επίσης ένα φυλλάδιο πρέπει να συμβουλεύεται τους συντρόφους, που ξέρουν την κατάσταση. Έτσι έγραφε κι εργαζότανε ο Λένιν στηριζόμενος στην εξέταση και τη μελέτη της κατάστασης.
«Καθένα από αυτά τα φυλλάδια ανέβαζε σοβαρά το ηθικό των εργατών. Αυτοί υπολόγιζαν ότι οι σοσιαλιστές τούς βοηθούσαν και τους υπεράσπιζαν.» (1)
Είμαστε σύμφωνοι με τον Λένιν; Αν ναι, αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να εργαζόμαστε με λενινιστικό τρόπο, χωρίς ατέλειωτες συγχύσεις και άσκοπες φλυαρίες, ότι πρέπει να αποφεύγουμε να ρίχνουμε το βέλος μας χωρίς να χτυπήσουμε έναν αντικειμενικό σκοπό, να ξεχνάμε τους αναγνώστες και τους ακροατές, να θεωρούμε τους εαυτούς μας αλάθητους, να παριστάνουμε τους φανφαρόνους: με λίγα λόγια πρέπει να εργαζόμαστε, όπως εργαζότανε ο Λένιν.
Το δεύτερο ντοκουμέντο αποτελείται από αποσπάσματα μιας ομιλίας του Γιώργη Δημητρώφ στο VII συνέδριο της κομμουνιστικής Διεθνούς. Να αυτό που είπε εκεί:
«Πρέπει να μάθουμε να μιλάμε στις μάζες, όχι στη γλώσσα που συνηθίζεται στις βιβλιακές φόρμουλες, αλλά στη γλώσσα των μαχητών για την υπόθεση των μαζών, που κάθε λόγος, κάθε ιδέα αντανακλά τις σκέψεις και τα αισθήματα εκατομμυρίων εργαζομένων.
. . Η αφομοίωση των αποφάσεών μας από τις πλατιές μάζες είναι αδύνατη, αν δεν μάθουμε να μιλάμε μια γλώσσα κατανοητή στις μάζες. Δεν ξέρουμε πάντοτε να μιλάμε απλά, συγκεκριμένα και να χρησιμοποιούμε εικόνες που να είναι οικείες και κατανοητές στις μάζες, δεν ξέρουμε ακόμη ν’ απαρνιόμαστε τις αποστηθισμένες κι' «αφηρημένες» φόρμουλες. Κοιτάξτε από πιο κοντά τα φυλλάδιά μας (έντυπα), τις εφημερίδες μας, τις αποφάσεις και τις θέσεις μας και θα δείτε ότι συχνά είναι συνταγμένες σε μια γλώσσα τόσο βαριά, που οι μαχητές μας με πολύ κόπο τις καταλαβαίνουν και πολύ περισσότερο οι απλοί εργάτες.»
Αυτό τι θέλει να πει; μήπως δεν έχει την εφαρμογή του εκατό στα εκατό στις δικές μας ελλείψεις; Είναι αλήθεια, ότι η χρησιμοποίηση αποτελειωμένων διατυπώσεων (φόρμουλες) είναι διαδομένη και στο εξωτερικό καί όχι μόνον σε μας. Αυτό είναι μια αρρώστια της μόδας (γέλια), Αλλά πρέπει να γιατρευτούμε απ' αυτή το συντομότερο, ακολουθώντας τις υποδείξεις του συντρόφου Δημητρώφ.
Καθένας από μας οφείλει να αφομοιώσει αυτόν τον βασικό κανόνα σαν ένα νόμο, σαν ένα νόμο μπολσεβίκικο.
« Όταν γράφεις ή μιλάς πρέπει πάντοτε να σκέφτεσαι τον εργάτη, που πρέπει να καταλάβει, να δώσει πίστη στην έκκλησή σου και να είναι έτοιμος να σε ακολουθήσει. Πρέπει να σκέφτεσαι αυτόν για τον οποίον γράφεις, αυτόν για τον οποίον μιλάς.» (2)
Να το φάρμακο που μας έδωσε η Κ.Δ. για να παλέψουμε εναντίον αυτής της αρρώστιας. Οφείλουμε να το εφαρμόσουμε αυστηρά, να γίνει για μας κανόνας.
Το τρίτο ντοκουμέντο είναι δανεισμένο Από τά 'Απαντα του Λου- Σιν. Αυτό είναι μια απάντηση του Λου-Σιν στη σύνταξη της επιθεώρησης Πεϊτέου Τσατζί (3), στην οποία μας λέει πώς πρέπει να γράφουμε. Τι μας λέει ; Διατυπώνει οχτώ κανόνες, που πρέπει να τηρεί κανείς όταν γράφει. Θα επικαλεσθώ μερικούς απ’ αυτούς.
Ο πρώτος κανόνας είναι ο ακόλουθος: "Να βαθαίνουμε σε κάθε φαινόμενο, να σκεφτόμαστε περισσότερο και να μη γράφουμε σύμφωνα με την πρώτη εντύπωση".
Ειπώθηκε "να βαθαίνουμε σε κάθε φαινόμενο" και όχι μόνον σε ένα φαινόμενο οποιοδήποτε και πολύ περισσότερο στα μισά του. Ειπώθηκε "να σκεφτόμαστε περισσότερο" και όχι να ρίχνουμε μια επιπόλαιη ματιά ή να παρατηρούμε με μισόκλειστα μάτια: Λοιπόν, τι κάνουμε στην πραγματικότητα ; Δεν κάνουμε τα αντίθετο; Δεν γράφουμε σύμφωνα με την πρώτη εντύπωση;
Δεύτερος κανόνας: να μη πιέζουμε τον εαυτό μας να γράφει όπως- όπως, όταν δεν μας έρχεται η έμπνευση.
Λοιπόν: Τι κάνουμε εμείς ; Μήπως δεν πασχίζουμε να γράψουμε με κάθε τρόπο, κι όταν επίσης δεν έχουμε τίποτε μέσα στο κεφάλι; Να βιάζουμε τον εαυτό μας να γράψει χωρίς μελέτη, χωρίς προηγούμενη έρευνα, αυτό σημαίνει να κλείνεις τα αυτιά σου στη συναίσθηση της ευθύνης.
Τέταρτος κανόνας: "Πρέπει να ξαναδιαβάζει κανείς τουλάχιστον δυο φορές αυτό που έχει γράψει, κι’ αν ακόμη πρόκειται για ένα κείμενο πολύ μικρό, και να εξαλείψει χωρίς οίκτο τις λέξεις, τις φράσεις, παραγράφους ολόκληρες που μπορεί κανείς να άφησε να του ξεφύγουν. Καλύτερα αξίζει να περιορίσουμε στις διαστάσεις μιας μελέτης το υλικό, που μαζεύτηκε για ένα βιβλίο, παρά να εκθέσουμε συγκεχυμένα μέσα σ’ ένα βιβλίο το υλικό, που μαζεύτηκε για μια μελέτη.
Ο Κομφούκιος συμβούλευε: "να σκέφτεσαι δύο φορές" (4) και ο Χαν Γουέιτ έλεγε: "Η επιτυχία μιας επιχείρησης βρίσκεται στην ολοκληρωμένη μελέτη της" (5). Να τι έλεγαν άλλοτε. Η σημερινή πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Υπάρχουν προβλήματα στα οποία δεν είναι αρκετό να σκεφθεί κανείς επίσης τρεις και τέσσερις φορές. Ο Λου- Σιν συμβουλεύει: "να ξαναδιαβαστεί δυο φορές". Και επί πλέον, δεν το λέει, αλλά για μένα, νομίζω πως δεν είναι κακό, ένα σοβαρό άρθρο να το ξαναδιαβάσει κανείς δέκα και περισσότερες φορές και να το αλλάξει όπως πρέπει και ύστερα να το δημοσιεύσει. Ένα άρθρο είναι η αντανάκλαση της αντικειμενικής πραγματικότητας, η οποία είναι περίπλοκη και πολύμορφη, και δεν μπορεί κανείς να την απεικονίσει σωστά, παρά μελετώντας την απ’ όλες τις πλευρές. Το να δείχνει κανείς επιπολαιότητα και αμέλεια σ’ αυτό το ζήτημα, αυτό σημαίνει, ότι δεν έχει ούτε την ελάχιστη ιδέα για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να γράφει.
Έκτος κανόνας: Να μην επινοούμε επίθετα, που κανείς δεν μπορεί να τα καταλάβει εκτός από τον συγγραφέα τους.
Εμείς επινοούμε πάρα πολλές εκφράσεις "που κανένας δεν μπορεί να καταλάβει". 0ι φράσεις μακραίνουν, φθάνουν σαράντα -πενήντα λέξεις και βρίσκει κανείς εκεί "συσσώρευση" επιθέτων που κανένας δεν μπορεί να καταλάβει. Πολλοί επικαλούνται σε όλους τους τόνους τον Λου-Σίν, αλλά στην πραγματικότητα έρχονται σε αντίθεση με τη διδασκαλία του. Το τελευταίο ντοκουμέντο είναι μια θέση, που υιοθετήθηκε στη δεύτερη ολομέλεια της K.Ε. του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που εκλέχτηκε από το δεύτερο Συνέδριο, σχετικό με την εθνική μορφή, που θα έπρεπε να δοθεί στην προπαγάνδα μας. Κατά τη διάρκεια αυτής της ολομέλειας, που έγινε στα 1938, έχουμε πει:
«Αν (οι κομμουνιστές) εφαρμόζουν τον μαρξισμό χωρίς να υπολογίζουν τις ιδιομορφίες της Κίνας, αυτό θα είναι ένας μαρξισμός αφηρημένος και κενός από κάθε περιεχόμενο.» (6)
Αυτό σημαίνει, ότι είναι απαραίτητο ν' αγωνιστούμε εναντίον των άσκοπων φλυαριών πάνω στο μαρξισμό. Ένας ζωντανός κομμουνιστής στην Κίνα οφείλει να μελετάει το μαρξισμό σε στενή σύνδεση με την πραχτική της Κινεζικής Επανάστασης.
«Πρέπει να τελειώνουμε με τις αποτελειωμένες (δοσμένες) φόρμουλες του εξωτερικού και να ασχολούμαστε λιγότερο με τις αφηρημένες και άσκοπες φλυαρίες, πρέπει να βάλουμε στα συρτάρια το δογματισμό και ν’ αποχτήσουμε τον κινέζικο τρόπο και στυλ, που είναι ζωντανό και γεμάτο φρεσκάδα, ευχάριστο στα αυτιά και στα μάτια των απλών ανθρώπων. Το να χωρίζουν το διεθνιστικό περιεχόμενο από την εθνική μορφή, αυτό χαρακτηρίζει τους ανθρώπους, που δεν καταλαβαίνουν απολύτως τίποτε από διεθνισμό. Όσο για μας είμαστε υπέρ της στενής ενότητας του ενός και του άλλου. Πάνω σ' αυτό το πρόβλημα υπάρχουν σε μας σοβαρές πλάνες, που πρέπει αποφασιστικά να διορθωθούν». (7)
1. Ιστορία του Κομμουνιστικού (μπολσεβίκικου) Κόμματος της Ε.Σ.Σ.Δ. σελ. 20 και 21. Μόσχα 1949
2.Γιώργη Δημητρώφ: "Λόγος πάνω στα συμπεράσματα του VII Συνεδρίου της κομμουνιστικής Διεθνούς "’Εκλεκτά έργα, σελ. 123,141, 142 editions sociales 1952.
3.Ή μηνιαία ’Επιθεώρηση Πεϊτσέου Τσατζί (Η μεγάλη Άρκτος) εκδιδόταν από το σύνδεσμο των Κινέζων συγγραφέων της αριστεράς στα (1931— 1932). Το άρθρο τού Λου-Σιν " Απάντηση στη σύνταξη της Επιθεώρησης Πεϊτσέου Τσατζί βρίσκεται στη συλλογή “Αυτός που σκέπτεται αλλιώτικα” .
4.Στο Λ ο υ ν γ ο υ ε ϊ ένα από τα βιβλία της Κομφουκιανής τετραλογίας.
5.-Χάν- Γουέϊ (8 - 9ος αιώνας): Διάσημος συγγραφέας της εποχής των Τσάνγκ. Στην Εισαγωγή στην Επιστήμη έγραφε: "Η επιτυχία μιας επιχείρησης βρίσκεται στην ολοκληρωμένη της μελέτη, η αποτυχία της προέρχεται από έλλειψη μελέτης (απερισκεψία ).
6. Βλέπε: "Ο ρόλος του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος στον Εθνικό πόλεμο" ΑΠΑΝΤΑ Μάο Τσε - Τούνγκ, τομ. 2ος, σελ. 246.
7. Βλέπε: " "Ο ρόλος του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος στον Εθνικό πόλεμο" ΑΠΑΝΤΑ Μάο Τσε-Τούνγκ τόμ. 2ος.
