Κάτω από σοβαρά προβλήματα που απειλούν και την κρατική της ενότητα βρίσκεται η Ισπανία καθώς την 1η Οκτωβρίου η τοπική κυβέρνηση της Καταλωνίας έχει εξαγγείλει την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος με ερώτημα «θέλετε η Καταλωνία να γίνει κράτος ως δημοκρατία;»
Το δημοψήφισμα στην αυτόνομη περιοχή της Καταλωνίας έρχεται μετά από το προηγούμενο συμβολικό και μη δεσμευτικού χαρακτήρα δημοψήφισμα που έγινε το 2014 με τη συμμετοχή του 40% των ψηφοφόρων και την επικράτηση με 80% του «ναι», αλλά και μετά την πλειοψηφική επικράτηση το 2015 στο τοπικό κοινοβούλιο των ετερόκλητων κομμάτων που τάσσονται υπέρ της απόσχισης. Η αντίθεση μεταξύ της Καταλωνίας και της κεντρικής διοίκησης της Μαδρίτης δεν είναι η μόνη στην Ισπανία, αντίστοιχα υπάρχει τουλάχιστον και αυτή των Βάσκων, και ούτε είναι τωρινή. Στον ισπανικό εμφύλιο η Βαρκελώνη και η Καταλωνία αποτέλεσαν τα προπύργια των δημοκρατικών και αντιφασιστικών δυνάμεων και καθ' όλη τη διάρκεια της φασιστικής δικτατορίας του Φράνκο η Καταλωνία υπέστη σοβαρή πολιτική και εθνική καταπίεση.
Παρά την ύπαρξη μιας ορισμένης αυτονομίας που στα πρόσφατα χρόνια παραχωρήθηκε στην Καταλωνία, οι Καταλανοί αυτοπροσδιορίζονται ως ξεχωριστή εθνότητα με ιδιαίτερα και διαφορετικά εθνικά στοιχεία, γλώσσα και κουλτούρα, διεκδικώντας την εθνική τους αυτοδιάθεση και αυτό δε μπορεί παρά να αποτελεί αίτημα που πρέπει να υποστηριχτεί από κάθε δημοκρατική και προοδευτική φωνή.
Η προκήρυξη του δημοψηφίσματος αποτελεί μέσο έκφρασης της επιθυμίας του Καταλανικού λαού για αυτοδιάθεση, όπως αποτυπώθηκε και στην ογκώδη διαδήλωση στις 11 Σεπτέμβρη στη Βαρκελώνη στην εθνική γιορτή των Καταλανών. Ταυτόχρονα όμως εκφράζει και τις πολιτικές και οικονομικές διεκδικήσεις των αστικών δυνάμεων που ηγεμονεύουν στο κίνημα της αυτοδιάθεσης.
Στο πλαίσιο ιδιαίτερα της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε με δριμύτητα στην Ισπανία η αστική τάξη της εύπορης και ανεπτυγμένης καπιταλιστικά Καταλωνίας (6,3% των ισπανικών εδαφών, 16% του πληθυσμού και 20% του ισπανικού ΑΕΠ) ασφυκτιά κάτω από τους οικονομικούς και πολιτικούς περιορισμούς της κεντρικής διοίκησης και αξιοποιώντας τα λαϊκά αισθήματα προβάλλει τις διεκδικήσεις για μεγαλύτερη οικονομική αυτονομία.
Δεν είναι τυχαίο που το ζήτημα των φόρων έχει αναχθεί σε μείζον ζήτημα της «προεκλογικής» περιόδου, αποτυπώνοντας τις οικονομικές διεκδικήσεις που οι αστικές δυνάμεις προβάλλουν.
Με την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος, η ισπανική κυβέρνηση μέσω του Συνταγματικού δικαστηρίου το έκρινε παράνομο και με μια σειρά αντιδημοκρατικών και κατασταλτικών ενεργειών κλιμακώνει τις αντιδράσεις της για την παρεμπόδισή του.
Το προηγούμενο διάστημα ενεργοποιώντας τον δικαστικό μηχανισμό, πέρασε σε κύμα εκβιασμών, απειλών και ποινικοποίησης δημάρχων και παραγόντων των Καταλανικών περιοχών, ενώ παράλληλα απαγόρευσε συγκεντρώσεις, πέρασε σε κατασχέσεις προπαγανδιστικού υλικού και κατάργηση ιστοτόπων που τάσσονταν υπέρ του δημοψηφίσματος.
Με παρέμβασή του ο Γιούνκερ αναφερόμενος στο Καταλανικό δημοψήφισμα κατέστησε σαφές ότι με πιθανή ανεξαρτητοποίησή της η Καταλωνία θα βρεθεί εκτός Ε.Ε. και θα πρέπει να ξεκινήσει εκ νέου ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ενώ αντίστοιχα σε παρόμοια κατεύθυνση κινδυνολογίας και τρομοκράτησης οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, τα εργαλεία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με εκθέσεις τους απειλούν με μεγάλες οικονομικές συνέπειες στο ενδεχόμενο της αυτοδιάθεσης.
Ωστόσο η στάση πυγμής της κυβέρνησης Ραχόι πέρασε σε άλλο επίπεδο το πρωί της 20ης Σεπτέμβρη, όταν δυνάμεις καταστολής κατέλαβαν το Καταλανικό υπουργείο Οικονομικών και ταυτόχρονα συνέλαβαν υψηλόβαθμα στελέχη της Καταλανικής κυβέρνησης, επιβάλλοντας τον αποκλειστικό έλεγχο των οικονομικών της Καταλωνίας από τη Μαδρίτη, καταλύοντας έτσι την αυτονομία της περιοχής. Ενώ ενέτειναν παράλληλα την κατασταλτική δράση για την αποτροπή της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος.
Η όξυνση που επέλεξε η κυβέρνηση πυροδότησε την αγανάκτηση του Καταλανικού λαού που κατέβηκε και βρίσκεται μαζικά στο δρόμο, σε συγκεντρώσεις σε πλατείες και στα κυβερνητικά κτίρια, αποδοκιμάζοντας την πολιτική του αυταρχισμού και της εθνικής καταπίεσης της κυβέρνησης και του κράτους, οδηγώντας την Ισπανία σε σοβαρή κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες.
