250 από τους 300
Με ευρεία κοινοβουλευτική συναίνεση πέρασε τελικά το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. 250 από τους 300 βουλευτές ψήφισαν την κατεδάφιση του δημόσιου πανεπιστημίου, και μετά πανηγύρισαν για την εθνική ομοψυχία τους. Στην πραγματικότητα, οι αλλαγές που επήλθαν στο αρχικό σχέδιο νόμου και μέχρι το τελικό νομικό κείμενο ήταν επουσιώδεις, και πραγματοποιήθηκαν μόνο και μόνο για να τηρηθούν κάποια προσχήματα, ώστε να γίνει έτσι δυνατή η εγκληματική μεταρρυθμιστική σύμπραξη.
ΠΑΣΟΚ
Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι «η μεγάλη αλλαγή που φέρνουμε με το παρόν νομοσχέδιο στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν είναι θέμα του μνημονίου, δεν μας το επιβάλει κανείς, δεν μας το υπαγορεύει κανένας τρίτος, μας το υπαγορεύει η συνείδησή μας. Η συνείδηση ότι πρώτοι εμείς και κανένας άλλος θα λύσουμε τα προβλήματά μας». Αλήθεια, τι είναι χειρότερο; Να εγκληματείς υπό καθεστώς πιέσεων ή να εγκληματείς με δική σου πρωτοβουλία; Σημαντική ήταν η (ενδεικτική της κατεύθυνσης των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων) δήλωση που έκανε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, σχετικά με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων: «δεν είναι δουλειά του κράτους, αλλά των φορέων (σ.σ. των Επιμελητηρίων)»…
Η Διαμαντοπούλου, με μια μικρή δόση υπερβολής, εντόπιζε στο νομοσχέδιο το μυστικό της αναγέννησης του έθνους: «Η σπουδαία Ελλάδα των φωτεινών μυαλών, η Ελλάδα της εξωστρέφειας, των μεγάλων επιστημόνων, η Ελλάδα με το ήθος, με τους ανθρώπους με προσφορά, η αρχαία Ελλάδα που συνεισέφερε στο Πνεύμα που δημιούργησε τη σημερινή Ευρώπη, η σπουδαία Ελλάδα, στην οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η ελευθερία της Ευρώπης είναι και σήμερα εδώ».
ΝΔ
Αφού (ορθώς) κατήγγειλε το νομοσχέδιο ως αντισυνταγματικό, τελικά η ΝΔ το ψήφισε χωρίς πολλές-πολλές τύψεις. Ορισμένες από τις αλλαγές που επήλθαν στο σώμα του νομικού κειμένου ήταν παραχωρήσεις της υπουργού Παιδείας προς τον Σπηλιωτόπουλο, για να εξασφαλίσει τη συναίνεση της ΝΔ.
Αξίζει να σημειωθεί η σημαντική τροποποίηση (προς το χειρότερο) που έγινε για τα μάτια της ΝΔ, στο θέμα του ασύλου. Φυσικά, άλλο που δεν ήθελε και το ΠΑΣΟΚ. Στο Άρθρο 3 λοιπόν, που αναφέρεται στην «Ακαδημαϊκή ελευθερία», αφαιρέθηκε η παράγραφος που έλεγε «Δεν επιτρέπεται η επιβολή επιστημονικών απόψεων και ιδεών, ούτε η διεξαγωγή απόρρητης έρευνας» και προστέθηκε εκείνη που δέχεται ότι «Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία» (!). Αυτή είναι, με άλλα λόγια, η νομοθετική πράξη κατάργησης του ασύλου.
ΛΑΟΣ
Στις δύσκολες στιγμές της τον μήνα που πέρασε, η Διαμαντοπούλου είχε τη στήριξη του ΛΑΟΣ και του Καρατζαφέρη, ο οποίος υπερθεμάτιζε για τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, καλώντας την υπουργό Δια βίου Μάθησης «να μην υποκύψει», να «αντέξει στις πιέσεις του κατεστημένου». Ο εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ Α. Ροντούλης χαιρέτισε τις προωθούμενες αλλαγές, σημειώνοντας με ενθουσιασμό για το ζήτημα των ακαδημαϊκών ελευθεριών ότι «συνιστά πραγματική τομή η κατάργηση του ασύλου.»
ΔΗΣΥ
Από κοντά και η Δημοκρατική Συμμαχία της Ντόρας, η οποία στήριξε εξαρχής, και τελικά ενίσχυσε και με την ψήφο της το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η πρόεδρος της ΔΗΣΥ, ως άλλος Καρατζαφέρης, είχε ζητήσει αποφασιστικότητα από την κυβέρνηση, καλώντας την να μην ακολουθήσει «μεσοβέζικες λύσεις και ιδιοτελείς συμβιβασμούς», αλλά να συγκρουστεί με τον κομματισμό, τη γραφειοκρατία και τις συντεχνιακές λογικές των οργανωμένων μειοψηφιών.
ΔΗΑΡ
Πολύ θα ήθελε και ο Φ. Κουβέλης να σταθεί στο πλευρό του ΠΑΣΟΚ, αλλά, τελευταία στιγμή, ντράπηκε. Με άτονες και άχρωμες δηλώσεις, απλά προσπάθησε να γλιτώσει τον διασυρμό της Δημοκρατικής «Αριστεράς», αλλά τελικά φάνηκε ότι καταψήφισε με μισή καρδιά. «Η κοινωνία απαιτεί αλλαγές, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι γνωρίζει αυτές τις αλλαγές που προωθούνται». Αυτό ήταν το βαρύγδουπο συμπέρασμα του προέδρου της ΔΗΑΡ. Τελικά, ο Φ. Κουβέλης, μάλλον δεν γλίτωσε την αυτό-έκθεσή του, ειδικά όταν απολογήθηκε για την άρνησή του να στηρίξει το νομοσχέδιο, με εξηγήσεις του τύπου: «Εξακολουθούν να υπάρχουν ζητήματα εξαιρετικά σημαντικά και καίρια, όπως αυτά που αφορούν τη λειτουργία του κοσμήτορα» (!).
ΚΚΕ
Για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες, ο Παπανδρέου κατηγόρησε τον τρόπο λειτουργίας του ελληνικού πανεπιστημίου με τις ίδιες λέξεις, περιγράφοντας το ως συγγενικό προς το «σοβιετικό μοντέλο κεντρικού σχεδιασμού». Αμέσως ο Σπ. Χαλβατζής «τσίμπησε», και υπεραμύνθηκε του «σοβιετικού κεντρικού σχεδιασμού», εξηγώντας ότι «ο σχεδιασμός αυτός συνέβαλε αποφασιστικά» για να ανθίσει η παιδεία στη Σοβιετική Ένωση… Ευτυχώς το ΚΚΕ καταψήφισε το νομοσχέδιο.
ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΎΡΙΖΑ κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας ενάντια νομοσχέδιο, αλλά η ένσταση απορρίφθηκε με τις ψήφους του ΠΑΣΟΚ και του ΛΑΟΣ. Για άλλη μια φορά έδωσε τον αγώνα του, αποκλειστικά μέσα στα τετραγωνικά μέτρα της Βουλής. «Δεν πρόκειται να δώσουμε άλλοθι σε μία προσπάθεια πισωγυρίσματος, που θα βρει στην πράξη και μια σειρά από δυσκολίες εφαρμογής», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΥΝ. Το επιχείρημα ήταν λίγο σαθρό. Δηλαδή, αν το νομοσχέδιο δεν επρόκειτο να βρει στο δρόμο του δυσκολίες εφαρμογής, θα το στήριζε;
Οι αντιδράσεις των καθηγητών
Πολλές υπήρξαν οι έντιμες φωνές που στάθηκαν κόντρα στον κοινοβουλευτικό συνασπισμό της ντροπής.
Η ΠΟΣΔΕΠ κάλεσε τους βουλευτές να μη ψηφίσουν το νομοσχέδιο στη δοσμένη του μορφή, ενώ δικαίως κατηγόρησε την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και την κυβέρνηση ότι μέχρι και λίγο πριν την ψήφιση του νόμου-πλαισίου δεν είχαν δώσει το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου στη δημοσιότητα.
Μάλλον όμως χλιαρά στάθηκαν τα επιχειρήματα αυτά, όπως και εκείνα των προέδρων των ΤΕΙ, σημαντική ένσταση των οποίων αφορά στη μη πρόνοια του νομοσχεδίου για δυνατότητα χορήγησης διδακτορικών από τα ΤΕΙ. Οι πρόεδροι των ΤΕΙ βρέθηκαν ενάντια στο νομοσχέδιο, στον έναν ή στον άλλο βαθμό όμως, για τους λάθος λόγους.
Από το Λαύριο, η Σύνοδος των πρυτάνεων, μετά από έκτακτη σύγκλισή της, κάλεσε κι αυτή τη Βουλή των Ελλήνων «να μη ψηφίσει το νομοσχέδιο για τα πανεπιστήμια όπως έχει, και να προασπίσει το κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα δημόσιο και αυτοδιοικούμενο πανεπιστήμιο». Οι νομικές απειλές για έλεγχο της συνταγματικότητας του νομοσχεδίου και η έκκληση που απευθύνεται σε …βουλευτές, μάλλον είναι ένδειξη της αδυναμίας των πρυτάνεων, παρά της μαχητικότητάς τους.
Πιο ξεκάθαρες απαντήσεις στα σχέδια της Διαμαντοπούλου έδωσαν ορισμένα πανεπιστήμια, μεταξύ των οποίων το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: «Η Σύγκλητος του ΑΠΘ συναισθανόμενη τις ευθύνες της ως κορυφαίο ακαδημαϊκό και δημοκρατικά εκλεγμένο όργανο του μεγαλύτερου Πανεπιστημίου της χώρας έναντι του Συντάγματος και των πανεπιστημιακών δασκάλων και φοιτητών που εκπροσωπεί, δεν έχει άλλο δρόμο παρά να προβάλει ως άμεσο και βασικό στόχο της πανεπιστημιακής κοινότητας την με κάθε νόμιμο τρόπο κατάργηση των αντισυνταγματικών διατάξεων του νόμου, που πλήττουν ευθέως τα ιδανικά της Παιδείας και διαλύουν την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας.» Ταυτόχρονα, εκ μέρους της Πρωτοβουλίας για την Υπεράσπιση του Δημόσιου και Δωρεάν Πανεπιστημίου (1050 περίπου πανεπιστημιακοί που αντιτίθενται στις προτάσεις του υπουργείου Παιδείας), η Ε. Καραμαλέγκου, πρόεδρος του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο πλαίσια συνέντευξης Τύπου που δόθηκε πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου, μίλησε για το ενδεχόμενο «μεγάλης αναστάτωσης τον Σεπτέμβριο».
Οι παρατάξεις
Είναι πολύ σημαντικό (και σίγουρα όχι συνηθισμένο), ότι, έστω και σε επίπεδο διακηρύξεων, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, οι φοιτητικές παρατάξεις στο σύνολό τους αντιτίθενται στον νόμο-πλαίσιο. Βέβαια το θέμα είναι να περάσει η θεωρητική τους τοποθέτηση στην πράξη, αλλά ας δεχτούμε ότι υπάρχει μια καλή βάση για ανάπτυξη αγώνων.
ΠΑΣΠ
«Ως Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη δηλώνουμε πως θα είμαστε απέναντι σε κάθε προσπάθεια που επιχειρεί το Υπουργείο Παιδείας για κατάργηση του Δημόσιου και Δωρεάν χαρακτήρα της Παιδείας, καθώς και κατάλυση της Δημοκρατίας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Εφόσον η Υπουργός αγνοεί τα αιτήματα της πανεπιστημιακής κοινότητας, είναι και αποκλειστική υπεύθυνη για τις κινητοποιήσεις που θα πραγματοποιηθούν το επόμενο χρονικό διάστημα από τις δυνάμεις που αγωνίζονται για διεύρυνση της δημοκρατίας στα ΑΕΙ και για γενναία αύξηση της χρηματοδότησής τους ώστε να αποκτήσουν αξία τα πτυχία μας.» Η στάση της ΠΑΣΠ από-νομιμοποιεί τις ενέργειες της Διαμαντοπούλου, και «βγαίνει από τα αριστερά» στις υπόλοιπες παρατάξεις.
ΔΑΠ
Η ΔΑΠ θεωρεί ότι «το νομοσχέδιο που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή αποτελεί δυστυχώς μία από τις χειρότερες σελίδες στην ιστορία των ελληνικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, καθώς εισάγει τα ακαδημαϊκά ιδρύματα στο πεδίο του κομματικού βολέματος» και ότι πρόκειται να ξεκινήσει «ένα άνευ προηγουμένου κομματικό «αλισβερίσι» για τον έλεγχο των διοικήσεων των ιδρυμάτων, προκειμένου να βολευθούν οι ημέτεροι κάθε πλευράς». Και η ΔΑΠ, στα βήματα της ΠΑΣΠ, παραπέμπει σε αγώνες του μέλλοντος: «Ας μην ξεχνά η κα. Διαμαντοπούλου πως αυτή την εβδομάδα οι Σχολές «ανοίγουν» ξανά, και τώρα είναι που αρχίζουν όλα.» Ας πούμε κι ένα αστείο: η ΔΑΠ, «με αφορμή την κατάθεση από την κυβέρνηση του νέου νόμου-πλαίσιο για τις αλλαγές στα πανεπιστήμια», ζητά σύγκληση του απερχόμενου κεντρικού συμβουλίου της ΕΦΕΕ και της ΕΣΕΕ, για να ληφθούν αποφάσεις. Η παράταξη που έχει δώσει όλο της το «είναι» στη διάλυση των φοιτητικών οργάνων, καμώνεται ότι ενδιαφέρεται για την ενεργοποίησή τους. Σε λίγο, βλέπετε, αρχίζει η νέα ακαδημαϊκή χρονιά.
ΜΑΣ
Από τις σελίδες του Ριζοσπάστη, στις οποίες δεν υπάρχει ούτε καν αναφορά για τα εκπαιδευτικά συλλαλητήρια και κινητοποιήσεις ετέρων πλην του ΚΚΕ, το ΜΑΣ διαμαρτύρεται διότι τα ΜΜΕ αγνοούν επιδεικτικά στα άρθρα τους τα «αγωνιστικά ραντεβού» που αυτό προγραμματίζει: «Καταγγέλλουμε τα ΜΜΕ που «θάβουν» το συλλαλητήριο του ΜΑΣ και του ΠΑΜΕ, την ίδια στιγμή που η Ελευθεροτυπία και άλλα αστικά ΜΜΕ διαφημίζουν (στην ουσία οργανώνουν) δήθεν «πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια» για τα οποία κανένας φορέας-σύλλογος δεν έχει πάρει απόφαση. Καλούμε τους φοιτητές να βγάλουν συμπέρασμα να γυρίσουν την πλάτη στους χαϊδεμένους των μεγάλων συγκροτημάτων του τύπου».
Κατά τα άλλα, το ΜΑΣ συνεχίζει τον διασπαστικό και ανθενωτικό του αγώνα, οργανώνοντας συγκεντρώσεις και πορείες σε διαφορετικούς χρόνους και τόπους από όλους τους άλλους.
