Λίγο καιρό μετά την ανάληψη των νέων του καθηκόντων, ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης έφερε στη δημοσιότητα ένα νέο και φιλόδοξο πρότζεκτ για τους δημότες της Αθήνας, υπό τον τίτλο «Υιοθέτησε την πόλη σου» και τον υπότιτλο «Γίνε συμμέτοχος στην αλλαγή της Αθήνας». Όπως ανακοίνωσε ο ίδιος σε εκδήλωση του Ελληνοβρετανικού Επιμελητηρίου, πρόκειται για «το πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων, με το οποίο καλούνται οι κάτοικοί της, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, ιδρύματα και φορείς αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος να υιοθετήσουν έναν δρόμο, ένα πεζοδρόμιο, ένα πάρκο, μία πλατεία, μία παιδική χαρά, μία γειτονιά, ακόμα κι ένα δέντρο ή ένα παγκάκι της πρωτεύουσας, αναλαμβάνοντας, ταυτόχρονα, και την ευθύνη για την φροντίδα και τη συντήρησή του, με τη συνεργασία του Δήμου Αθηναίων όπου και όταν χρειάζεται».
Για να είμαστε δίκαιοι, η όλη ιδέα δεν είναι καινούρια: είχε ξεκινήσει στα τέλη του 2015 από τον τέως Δήμαρχο Γιώργο Καμίνη με τη σύσταση του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Σύμπραξη για την Αθήνα» (Athens Partnership). Το σκεπτικό ήταν εξαρχής να προωθηθεί η συνεργασία του Δήμου με τον ιδιωτικό τομέα, είτε στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, δηλαδή προσφορές σε είδος, είτε στο πλαίσιο χορηγικών προγραμμάτων, δηλαδή συνεισφορές σε χρήματα σε τομείς όπως η καθαριότητα, ο φωτισμός, το πράσινο, οι άστεγοι, ο πολιτισμός, η κοινωνική αλληλεγγύη, οι τεχνολογίες, ο αθλητισμός, η εκπαίδευση αλλά και σε μεγάλα ή μικρά δημόσια έργα.
Το έναυσμα για να επανέλθει η «καινοτόμος ιδέα» με τρόπο επιτακτικό από τον Κώστα Μπακογιάννη έδωσε ο επικείμενος εορτασμός των Χριστουγέννων και η έλλειψη επαρκούς χριστουγεννιάτικου φωτισμού (η τελευταία προμήθεια υλικού έγινε το 2003, με αποτέλεσμα ολόκληρες περιοχές να μένουν έξω από το εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά δημοσιεύματα). Λοιπόν, καλούμαστε να αποδείξουμε επιτέλους ότι αγαπάμε αυτή την πόλη, ότι τη νοιαζόμαστε, ότι τη θέλουμε όμορφη και καθαρή -να την υιοθετήσουμε, όπως θα κάναμε με ένα κατοικίδιο ή με ένα παιδί! Ο Κ. Μπακογιάννης μίλησε για «ένα νέο μοντέλο άσκησης δημόσιας πολιτικής, όπου αλληλεπιδρούν το Δημόσιο με τις επιχειρήσεις, με την κοινωνία των πολιτών, με τα πανεπιστήμια, με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις», εξήγησε ότι «η ευθύνη για την πόλη είναι κατά 50% του δήμου, είναι όμως και κατά 50% ευθύνη του δημότη», και κατέληξε ότι «το πρόγραμμα “Υιοθέτησε την πόλη σου”, βασίζεται στην πολύ απλή διαπίστωση πως ό,τι είναι δημόσιο δεν είναι κρατικό και ότι ο δημόσιος χώρος ανήκει σε όλους τους δημότες». Δεν ξέχασε να αναφέρει ότι στο τέλος οι Αθηναίοι θα επιβραβεύονται για το ρόλο τους ως ευσυνείδητοι πολίτες. Και ο δήμος, με τα δημοτικά τέλη που θα συνεχίσει να εισπράττει, θα αναλάβει να διευκολύνει τους πολίτες στο έργο τους.
Ξαφνικά, με έναν λαϊκίστικο και εύσχημο τρόπο, αλλά και με μια επίκληση στο συναίσθημα, ο δήμαρχος μεταθέτει τις ευθύνες από την πόλη και το κράτος στον πολίτη, συγκαλύπτει τη δραματική μείωση πόρων, έμψυχων και υλικών, νομιμοποιεί και καθιερώνει την ανάμειξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη δημόσια σφαίρα, συρρικνώνει το κράτος και τις ευθύνες του, δημιουργεί σύγχυση ως προς τους ρόλους κράτους-πόλης και πολίτη, και τις έννοιες κρατικού και δημόσιου.
Η εν λόγω καινοτομία δεν είναι βέβαια πατέντα ελληνική, αλλά θεωρείται «ένα διεθνές μοντέλο καλής πρακτικής για την αντιμετώπιση αναγκών και προβλημάτων»: οι αρχές στη Ρώμη ήδη αναζητούν μεγάλες εταιρείες αλλά και γενναιόδωρους απλούς πολίτες που θα χρηματοδοτήσουν ανασκαφές, την αποκατάσταση τμημάτων του Κολοσσαίου καθώς και την επισκευή βρυσών, υδραγωγείων, αγαλμάτων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών palazzos – μια μορφή «υιοθεσίας», όπου κάθε χορηγός θα αναλαμβάνει να προστατεύσει ένα μνημείο.
Κάποιοι από εσάς μπορεί να αναρωτηθείτε: ποια θα είναι η φυσική συνέχεια του καινοτόμου αυτού πρότζεκτ; Θα είναι μάλλον το εξής: «Υιοθέτησε ένα απορριμματοφόρο, ένα σχολείο, ένα νοσοκομείο, ένα αστυνομικό τμήμα» - αλλιώς δεν πρόκειται να λειτουργήσουν. Με άλλα λόγια, ο απόλυτος θρίαμβος του νεοφιλελευθερισμού!
Ιωάννα Ζ.
Αναδημοσίευση από το νέο τεύχος του περιοδικού Πορεία.
