Η 12η Ιουλίου κάθε έτους είναι αφιερωμένη στη μνήμη του πιο πρόσφατου οσίου της ιστορίας μας, του Παϊσίου του Αγιορείτη.
Αυτό αποφάσισε πριν δυόμισι χρόνια, στις 13 Ιανουαρίου 2015, η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, αναγνωρίζοντας τη θαυμαστή ζωή και το σπουδαίο έργο του Καππαδόκη συμπολίτη μας (ο οποίος απεβίωσε το 1994). Ο όσιος αρχικά λεγόταν Αρσένιος, μετά Αβέρκιος, ενώ Παΐσιος ονομάστηκε μετά τα 30 του, οπότε και κατά κύριο λόγο μεγαλούργησε.
Πριν λίγες ημέρες λοιπόν, το χριστεπώνυμο πλήθος συγκεντρωνόταν πρακτικώς μόλις για τρίτη φορά για να τιμήσει τη μνήμη του οσίου. Ακολουθίες και αγρυπνίες πραγματοποιήθηκαν σε πολλούς ναούς, με σημαντικό κέντρο πίστης την Αιτωλοακαρνανία. Ιερά Αγρυπνία τελέστηκε και στον αύλειο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Αγρινίου, στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του Βραχωρίτη (ο οποίος, παρεμπιπτόντως, αρχικώς ονομαζόταν Χασάν).
Οι πιστοί, στη διάρκεια της ιεράς αγρυπνίας, είχαν την ευκαιρία να σταθούν δίπλα στα λείψανα του Αγίου Ιωάννου, καθώς και σε μια φωτογραφία του Παϊσίου, η οποία συνοδευόταν από ένα από τα βρασμένα εκείνα κάστανα που ο όσιος είχε δωρίσει πριν 27 χρόνια σε μια ομάδα φοιτητών υπό τη μορφή ευλογίας. Ένας από τους φοιτητές έμελλε να γίνει ιερέας, και τα κάστανα, προφανώς, έπιασαν τόπο. Όπως μάλιστα πληροφορούμαστε από την επίσημη ανακοίνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, το κάστανο «παραμένει κατά θαυμαστό τρόπο, αναλλοίωτο, ενώ ακούγεται ακόμη και ο καρπός μέσα σε αυτό».
Για κάποιον παράδοξο λόγο, η έκθεση του τριακονταετούς κάστανου σε λαϊκό προσκύνημα φαίνεται ότι ενόχλησε κάποιους, και το θέμα έγινε κανονικό βούκινο στα έντυπα, και, κυρίως, ψηφιακά ΜΜΕ. Όμως, δεν μπορεί να ειπεί κανείς με βεβαιότητα και να προσδιορίσει τη βαθύτερη προέλευση και ρίζα των διαμαρτυριών.
Ίσως, θα μπορούσε βάσιμα να υποθέσει κανείς, λανθάνει η αμφισβήτηση προς τον ίδιο τον (νεοφώτιστο) όσιο, και τα (μετρίως εντυπωσιακά) θαύματά του, διότι για πολλά άλλα (κλασικά) θαύματα δεν ξεσηκώνονται καθόλου διαμαρτυρίες. Εδώ και δεκαετίες, μια φορά το χρόνο, και συγκεκριμένα κάθε Μεγάλο Σάββατο, μεταφέρεται με το πρωθυπουργικό αεροσκάφος (από τα Ιεροσόλυμα στη χώρα μας) και λαμβάνει «τιμές αρχηγού κράτους» το Άγιο Φως, και κανείς δε λέει κουβέντα. Αυτό το θαύμα, μολονότι επαναλαμβάνεται, μάλλον, είναι πιο εντυπωσιακό.
Ίσως, θα μπορούσε βάσιμα να υποθέσει κανείς, κάπως ενοχλεί η (καινούρια) ιδέα του τιμώμενου κάστανου δίπλα στα πανίερα λείψανα ενός αγίου. Βέβαια, για όλη εκείνη τη μεγάλη μερίδα πιστών που ετοιμάζεται μέσα στην καρδιά του Αυγούστου να διοργανώσει πανηγύρια και να στήσει σούβλες γιορτάζοντας, πρακτικώς, τον θάνατο (την «Κοίμηση») κάποιου άλλου ανθρώπου, είναι προφανές ότι δεν τίθεται ακριβώς θέμα «προσβολής του νεκρού».
Η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας, μετά ταύτα, για να βοηθήσει να καταλαγιάσει ο πολύς θόρυβος, συναινετικά εξήγησε: «Πολλές φορές η αγάπη και ο σεβασμός για τους Αγίους μας, οδηγεί σε υπερβάλλοντα σεβασμό των αντικειμένων τους, τα οποία σίγουρα αποτελούν ιδιαίτερη_προσωπική ευλογία, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν εξισώνονται με τα Ιερά Λείψανα και τις θαυματουργές Εικόνες, που αντίστοιχα είναι ή τμήματα από το ίδιο το σώμα των Αγίων μας ή εικονίζουν το ιερό τους πρόσωπο». Εδώ, έχουμε μια ιεράρχηση του σεβασμού που πρέπει να επιδεικνύουμε. Δεν μπορεί να προσκυνούμε το ίδιο, ένα διατηρημένο κάστανο και ένα διατηρημένο αφτί Αγίου.
Βέβαια με την ανακοίνωση που εξέδωσε ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, και εδώ μετά το ξέσπασμα των διαμαρτυριών, κάλυψε πλήρως την απόφαση να εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα το βρασμένο κάστανο:
«Ο σκοπός που εκτέθηκε η ευλογία του Οσίου Παϊσίου, δεν είναι βεβαίως ειδωλολατρία, αλλά τιμή στον Άγιο και ευλογία από αυτόν.
Όπως μας διδάσκει η Αγία Γραφή, ο Θεός αρνείται την ειδωλολατρία, αλλά σε πολλά χωρία ευλογεί εικόνες και σκεύη, ζητώντας από το λαό σεβασμό σε αυτά (όπως π.χ. στο βιβλίο Εξόδου στα κεφάλαια ΚΕ΄, 7-18 και ΚΣΤ΄, 1-3).
(…)
Η προσκύνηση εικόνων, λειψάνων και αντικειμένων των Αγίων, μας προσφέρει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που είχαν οι Άγιοι, η οποία με τη σειρά της μας προσφέρεται είτε ως ευλογία και εσωτερική χαρά είτε ως προστασία είτε πολλές φορές ως θαύμα. Κάθε αντικείμενο λοιπόν των Αγίων, έχει εμποτιστεί με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος που είχαν και οι ίδιοι. Να θυμηθούμε:
- Τα ενδύματα του Χριστού, που θαυματουργούσαν με το να εξέρχεται δύναμη εξ αυτών, όπως στη θεραπεία της αιμορροούσας γυναικός._
- Το ραβδί του Μωυσή, που άνοιξε την Ερυθρά Θάλασσα._
-_Το χάλκινο φίδι, με το οποίο, ως σύμβολο του Σταυρού, θεραπεύονταν οι Ισραηλίτες στην έρημο._
- Η λιτανεία της Κιβωτού της Διαθήκης, με την οποία έπεσαν τα τείχη της Ιεριχούς.
(…)
Ακόμη και ο ίσκιος του Αποστόλου Πέτρου, όταν σκέπασε δαιμονισμένο, αυτός θεραπεύθηκε, όπως αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων. Έτσι, ακόμη και η σκιά του Αγίου, που δεν είναι καν ύλη αλλά απουσία φωτός, έκανε θαύματα._
Για τους λόγους αυτούς, προσκυνούμε τα λείψανα, τα αντικείμενα και τις εικόνες των Αγίων. Όχι γιατί τους λατρεύουμε ως θεούς, όπως κακόβουλα κάποιοι ισχυρίζονται και κατηγορούν τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, αλλά για ευλογία και προστασία».
(σ.σ. η έντονη γραφή, και στις δύο ανακοινώσεις, δική μας)
«Συνεχίζουμε ακάθεκτοι», και «Δεν τρέχει κάστανο» είναι το μήνυμα του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου, το οποίο συγκροτεί επιχειρηματολογία που σπάει κόκαλα. Όλα τα κόκαλα, εκτός από εκείνα των αγίων. Και, εν πάση περιπτώσει, επειδή είναι δύσκολο στις μέρες μας να αναζητηθεί το ραβδί του Μωυσή ή η Κιβωτός της Διαθήκης, πόσο μάλλον ο ίσκιος του Αποστόλου Παύλου, θα απαιτηθεί να μπορούμε να αρκεστούμε σε βρασμένα -πλην ευλογημένα- κάστανα.
