Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Πορεία, τεύχος 55 που κυκλοφορεί
Με την καθιέρωση της τηλεργασίας σε ένα μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων, κυρίως στο κλάδο των υπηρεσιών, παρατηρήθηκε ένα άλμα στην ανάπτυξη λογισμικών παρακολούθησης των εργαζομένων. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι εταιρείες για να διασφαλίσουν την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων τους, στράφηκαν σε νέες τεχνολογίες καταγραφής και ανάλυσης της δραστηριότητάς τους. Οι σύγχρονες λύσεις λογισμικού δίνουν πλέον τη δυνατότητα καταγραφής της οθόνης του υπολογιστή του εργαζομένου, την πλήρη πρόσβαση και έλεγχο του υπολογιστή, καθώς και πλήρη καταγραφή οτιδήποτε πληκτρολογεί ο εργαζόμενος. Φυσικά αυτά συνδυάζονται πολλές φορές με κάμερες και συστήματα GPS σε αυτοκίνητα αλλά και στα κινητά των εργαζομένων.
Πέρα από την αύξηση της παραγωγικότητας, λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται και για την ανάλυση και την πρόβλεψη της συμπεριφοράς των εργαζομένων. Οι αλγόριθμοι αυτών των συστημάτων σκοπό έχουν να προειδοποιήσουν έγκαιρα την εργοδοσία για μια πιθανή παραίτηση ή τον σχεδιασμό για τη δημιουργία ενός σωματείου. Παρόμοια λογισμικά χρησιμοποιούνται συχνά και στην ανάλυση των υποψηφίων για μια θέση εργασίας, αναλύοντας τις λέξεις που χρησιμοποίησαν στην συνέντευξη ή το ύφος και τον τόνο της φωνής τους.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο κλάδος των τηλεφωνικών κέντρων. Για δεκαετίες οι εργοδότες πρωτοστατούσαν στην χρήση αυτών των λογισμικών. Στις μέρες μας η απλή καταγραφή της κλήσης έχει αντικατασταθεί από σύγχρονα συστήματα καταγραφής και ανάλυσης σε πραγματικό χρόνο της συνομιλίας, τα οποία παρακινούν τους εργαζομένους να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια της κλήσης.
Γνωστή πολυεθνική εταιρεία του συγκεκριμένου κλάδου προσπάθησε μέσα στη περίοδο της πανδημίας να εγκαταστήσει κάμερες στους υπολογιστές όλων των εργαζομένων ενώ τους επέβαλε να υπογράψουν ότι αποδέχονται την χρήση των προσωπικών τους δεδομένων από την εργοδοσία. Η ίδια εταιρεία στη Βουλγαρία και Κολομβία παρακολουθεί τους εργαζόμενους της με κάμερες στα σπίτια τους ενώ τους έχει υποχρεώσει να υπογράψουν ότι συμφωνούν στην καταγραφή και ανάλυση των συνομιλιών ακόμα και των μελών της οικογένειάς τους.
Μπροστά σε αυτές τις συνθήκες και με την πλήρη ασυδοσία που προσφέρει στην εργοδοσία το νομικό πλαίσιο, όπως στην χώρα μας με το νόμο Χατζηδάκη, οι εργαζόμενοι αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν τη μεγάλη παραβίαση των προσωπικών τους δεδομένων. Εκεί ακριβώς ξεφυτρώνουν διάφορες εταιρείες που πουλάνε σε εργαζόμενους εφαρμογές για την «ψηφιακή προστασία» τους από τους εργοδότες. Λογισμικά που υπόσχονται να μπλοκάρουν ή να ξεγελούν τους μηχανισμούς παρακολούθησης.
Φυσικά καμία εφαρμογή δεν μπορεί να προστατεύσει πραγματικά τα προσωπικά δεδομένα των εργαζομένων. Κανένας ρυθμιστικός κώδικας για την τηλεργασία δεν μπορεί να βάλει φρένο στην παρακολούθηση της προσωπικής και οικογενειακής ζωής τους.
Η πραγματική προστασία τους βρίσκεται στην ίδια τους την ενεργητική συμμετοχή στα σωματεία και τα συνδικάτα, στην προσπάθεια για την ανάπτυξη ενός μαχητικού συνδικαλιστικού κινήματος.
Λεωνίδας Σ.
