Το ξεκίνημα της «Αναγέννησης» συμπίπτει με μια εποχή όπου η νεολαία και ειδικότερα το σπουδαστικό κίνημά της πραγματοποιεί μαζικούς αγώνες που αποκτούν πιο έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά. Οι μαρξιστές-λενινιστές εξαρχής στρέφουν την προσοχή τους στο νεολαιίστικο κίνημα προβάλλοντας θέσεις που φωτίζουν τον χαρακτήρα του και συμβάλλουν στον σωστό προσανατολισμό του. Από το πρώτο τεύχος της «Αναγέννησης» γράφονται άρθρα για τις σχέσεις του προοδευτικού κινήματος με τη νεολαία, για την κοινωνική θέση της νεολαίας και τα προβλήματά της, την ιδεολογική πάλη στη νεολαία, για τις επιδιώξεις του
νεολαιίστικου κινήματος και την οργάνωσή του. Μαζί με την πάλη ενάντια στις πολιτικές της Δεξιάς και του Κέντρου, υποβάλλουν σε κριτική το «νέο πνεύμα» και τη «στροφή» στη γενική γραμμή της Νεολαίας της ΕΔΑ που έχει επιβάλει η ρεβιζιονιστική επικράτηση στην ηγεσία της ΕΔΑ.
Η ιδεολογικοπολιτική απήχηση των μαρξιστών-λενινιστών θα φέρει δίπλα τους αριστερούς φοιτητές που χαράζουν μια συνεπή αγωνιστική κατεύθυνση μέσα στο μαζικό σπουδαστικό κίνημα. Η παρουσία των συνεπών αριστερών φοιτητών στις σχολές γίνεται αισθητή και η φωνή τους αποκτά και έντυπη έκφραση μέσα από το περιοδικό «Σπουδαστικός Κόσμος» που εκδίδουν.
Στις 11 Απριλίου του 1966, 37 σπουδαστές της Συνεπούς Αριστεράς από Πανεπιστημιακές και Πολυτεχνικές σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης θα υπογράψουν και θα δώσουν στη δημοσιότητα Διακήρυξη που θα οδηγήσει στη δημιουργία της Προοδευτικής Πανσπουδαστικής Συνδικαλιστικής Παράταξης (ΠΠΣΠ). Η Διακήρυξη περιγράφει τα γενικά και ειδικά χαρακτηριστικά της Παιδείας της χώρας, εντάσσοντάς τα σε μια ανάλυση για την κοινωνικοοικονομική φυσιογνωμία της Ελλάδας τη δεκαετία του 1960, περιέχει εκτιμήσεις για την πορεία του φοιτητικού κινήματος και κριτική στη γραμμή των πολιτικών δυνάμεων στο φοιτητικό χώρο. Καταλήγει με την ανάδειξη του καθήκοντος των προοδευτικών φοιτητών για τη συγκρότηση μιας αντιιμπεριαλιστικής-αντιφασιστικής δημοκρατικής Παράταξης, σκιαγραφώντας τον προορισμό της, βασικά σημεία του Προγράμματός της, τα αιτήματα που προβάλλει στον φοιτητικό κόσμο, τον χαρακτήρα της δραστηριότητας και της λειτουργίας της.
Δημοσιεύουμε, σήμερα, εκτεταμένα αποσπάσματα από αυτήν τη Διακήρυξη:
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ
Προς όλους τους προοδευτικούς, προς όλους τους δημοκρατικούς φοιτητές
Συνάδελφοι,
Η κατάσταση που υπάρχει σήμερα στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από τη συνεχή, επίμονη και αδίστακτη προσπάθεια των δυνάμεων του πραξικοπήματος, ξένων και ντόπιων, να χαλκέψουν ακόμα πιο σφιχτά τα δεσμά που έχουν περάσει στον ελληνικό λαό. Οι λύσεις που συζητούνται και προωθούνται και κατευθύνονται είτε στην ανοιχτή επιβολή των δυνάμεων του φασισμού, είτε στην κατασκευή σχημάτων μεταβατικού ή άλλου χαρακτήρα για την εκτόνωση της αγωνιστικότητας του ελληνικού λαού και την προπαρασκευή εκλογών τύπου 1961, προς τον ίδιο στόχο αποβλέπουν. Η επίθεση των δυνάμεων αυτών εκδηλώνεται με ξεχωριστή ένταση στο χώρο των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και η γνωστή τακτική της αστυνόμευσης του φοιτητικού συνδικαλισμού και με τη βροχή των αποβολών και την έξαρση της «πειθαρχικής» διαδικασίας, αλλά και με την χονδροειδή παραβίαση και αυτού ακόμα του ακαδημαϊκού ασύλου, τις συλλήψεις, τους ξυλοδαρμούς, τη δραστηριότητα του «Σπουδαστικού», την ένταση της φασιστικής δραστηριότητας κλπ. κλπ.
Μπροστά στην κατάσταση αυτή το φοιτητικό κίνημα, παρά την αγωνιστικότητα και τον παλμό που επέδειξε και επιδείχνει μετά τις 15 Ιουλίου δεν αντιτάσσει τη δύναμή του εναντίον των δυνάμεων του πραξικοπήματος, δεν παλεύει σχεδιασμένα και δεν διαδραματίζει το ρόλο που μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει. Η κρίση μέσα στην οποία χρόνια τώρα παραδέρνει συνεχίζεται και βαθαίνει ακατάπαυστα. Πολλές «λύσεις» καί «θέσεις» προβάλλονται από διάφορες πλευρές. Έγιναν και γίνονται επικλήσεις για «ενότητα». Παρ' όλα αυτά η πορεία των πραγμάτων διαψεύδει και τις επικλήσεις και τις «λύσεις» και τις «θέσεις». Γιατί η κρίση του φοιτητικού κινήματος έχει τις αιτίες του που δεν μπορούν να αναζητηθούν παρά μόνο μέσα στα γεγονότα .................................................................
2. ΠΑΙΔΕΙΑ — ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
Α΄ ΠΑΙΔΕΙΑ
1. Τα γενικά χαρακτηριστικά της Παιδείας στη χώρα μας.
Η Παιδεία στην Ελλάδα φέρνει όλα τα χαρακτηριστικά της παιδείας μιας καθυστερημένης και εξαρτημένης απ' τον ιμπεριαλισμό χώρας. Ακόμα περισσότερο, φέρνει τα ειδικά χαρακτηριστικά της παιδείας της καθυστερημένης και εξαρτημένης από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό Ελλάδας.
Τα γενικά αυτά χαρακτηριστικά μπορούν να συνοψιστούν όπως παρακάτω: Βαθύτατα αντιδραστικό, αναχρονιστικό περιεχόμενο. Απροκάλυπτη εχθρότητα σε κάθε πρωτοπόρο επιστημονικό πνεύμα, τόσο στην περιοχή των θεωρητικών και κοινωνικών επιστημών, όσο και σε εκείνη των θετικών επιστημών. Θεωρητικά η παιδεία στηρίζεται στον ελληνοχριστιανικό πολιτισμό και στην ιδεολογία του ελεύθερου κόσμου. Πρακτικά είναι διαποτισμένη με το πνεύμα του αστικού κοσμοπολιτισμού και της εθνικής υποτέλειας. Το πνεύμα της αρχαιοπληξίας και της προγονολατρείας εξακολουθεί να επιβιώνει με την πιο φορμαλιστική μορφή, μαζί με την καλλιέργεια ενός παμπάλαιου σοβινιστικού μεγαλοελλαδιτισμού που συνυφαίνεται με τερατώδικο τρόπο με τη φιλοσοφία του αμερικάνικου πραγματισμού.
Τα πλαίσια της εξάρτησης της χώρας μας από το ξένο κεφάλαιο και η κυριαρχία των μεγαλοαστών υποτακτικών του, καθορίζουν τα όρια οποιασδήποτε αναπροσαρμογής στο περιεχόμενο και στη μορφή της παιδείας. Αυτό συνέβαινε και στο παρελθόν και μάλιστα στην περίοδο της αστικής αναγέννησης, 1880-1915, που η κυριαρχική θέση της Αγγλίας στη χώρα μας συντελούσε στο κράτημα της τεχνικής παιδείας της χώρας σε μια αντιστοιχία· προς το επίπεδο υποανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, ενώ η επιρροή της Γερμανίας συντελούσε στην άνθιση της τυπολατρείας και της αρχαιοπληξίας, που κυριαρχούσε στις θεωρητικές και κοινωνικές έπιστήμες.
Η συνένωση της αντιδραστικής ιδεολογίας της Μεγάλης Ιδέας με την ιδεολογία του κοσμοπολιτισμού καί της εθνικής υποτέλειας, της λατρείας των ξένων προτύπων, διευκολύνθηκε από τις «αναπροσαρμογές» που έπιχειρήθηκαν στο παρελθόν από κυβερνήσεις της «φιλελεύθερης» πτέρυγας της αστικής τάξης, που στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» και της «αναπτύξεως» της χώρας έμπασαν βαθύτερα την ιδεολογία του ραγιαδισμού και της ξενολατρείας στην παιδεία μας.
Κινήματα μεταρρυθμιστικά ξεσηκώθηκαν στο χώρο της παιδείας. Ακριβώς η πικρή εμπειρία της τύχης της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Δημ. Γληνού ώθησαν την ομάδα των ριζοσπαστών διανοουμένων, που επικεφαλής τους βρίσκονταν ο τελευταίος, να συγχωνεύσουν το κίνημα του κοινωνικού δημοτικισμού με το κίνημα της κοινωνικής απελευθέρωσης των εργαζομένων μαζών της χώρας μας. Η «μεταρρυθμιστική» ομάδα που έμεινε πίσω από το κίνημα αυτό, χρησίμευε για να «θεωρητικοποιεί» και να «εξωραΐζει» τις κάθε είδους «Αναπροσαρμογές» στο χώρο της Παιδείας, σαν κι' αυτή που έκαναν οι Ε. Βενιζέλος - Γ. Παπανδρέου το 1928- 1932 και πρόσφατα ο τελευταίος.
Σήμερα, η Παιδεία στη χώρα μας, παρά τις «αναπροσαρμογές» αυτές βρίσκεται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο που βρισκότανε πολλές δεκάδες χρόνια πριν. Οι αλλαγές που έχουν μεσολαβήσει δεν είναι αλλαγές περιεχομένου και διάρθρωσης της παιδείας, αλλά αλλαγές που έχουν σχέση με τη συνειδητοποίηση μεγάλων λαϊκών μαζών για την ανάγκη να επέλθει μια πραγματική αλλαγή στην Παιδεία, μια πραγματική αλλαγή στη «μοίρα» του έθνους μας και του λαού μας. Να καταλυθεί το καθεστώς της ξενοκρατίας και της ξενοδουλείας, να αποκτήσουμε μια πραγματική εθνική, δημοκρατική παιδεία................................................
.
Β' ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
.......Το φοιτητικό κίνημα είναι ένα μαζικό κίνημα. Το πλάτος του δεν είναι πάντα το ίδιο΄εξαρτάται από τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, από τη συγκεκριμένη σύγκρουση των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων στη χώρα μας, και από το συσχετισμό των δυνάμεων που συγκρούονται και από μια σειρά άλλους παράγοντες.
Έτσι η φυσιογνωμία του φοιτητικού κινήματος της περιόδου 1931—1936 ήταν αλλιώτικη από εκείνη της περιόδου 1920- 1931, όπως επίσης η φυσιογνωμία του φοιτητικού κινήματος της περιόδου του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα ήταν αλλιώτικη από εκείνη των δύο περιόδων που αναφέρθηκαν.
Στη σημερινή περίοδο, η ευρύτητα του φοιτητικού κινήματος καθορίζεται από το γεγονός πως οι δυνάμεις του Ιμπεριαλισμού και της ντόπιας αντίδρασης κρατάνε κάτω από την πολύμορφη εξάρτηση τον ελληνικό λαό, θίγοντας ακόμα τα συμφέροντα και της μεσαίας αστικής τάξης.
Έτσι, σήμερα μπορούμε να πούμε πως στο φοιτητικό κίνημα εντάσσονται όλοι οι φοιτητές που σ' αυτόν ή σ' εκείνο το βαθμό συγκρούονται με την υπάρχουσα κατάσταση στη χώρα μας, ειδικότερα σήμερα μετά το πραξικόπημα της 15 Ιουλίου.
Έτσι το φοιτητικό κίνημα δεν διαφέρει από εκείνο της περιόδου 1961—1963.
Οι δυνάμεις όμως που τα συμφέροντά τους θίγονται από το πραξικόπημα, όπως χθες θίγονταν από την πολιτική της κυβέρνησης της ΕΡΕ, έξω από τη γενική αντίθεση που τις αντιπαραθέτει στις δυνάμεις του πραξικοπήματος αντιτίθενται και μεταξύ τους.
Οι κοινωνικές και πολιτικές αυτές αντιθέσεις εκφράζονται μέσα στο φοιτητικό κίνημα. Έτσι μπορούμε να πούμε πως υπάρχουν δύο κύρια ρεύματα μέσα στο φοιτητικό κίνημα: Εκείνο που θέλει να ωθήσει το φοιτητικό κίνημα προς τα εμπρός προς τη συνένωσή του με το λαϊκό κίνημα, που έχει σαν επιδίωξή του την πλήρη απαλλαγή της χώρας μας από την κυριαρχία του ιμπεριαλισμού και των υποτακτικών του και το άλλο που θέλει να συγκρατήσει το φοιτητικό κίνημα στα πλαίσια εκείνα που θα εξυπηρετήσουν τις κοινωνικές εκείνες δυνάμεις που δεν κατευθύνονται στη ρήξη με τον ιμπεριαλισμό και με το καθεστώς της υποτέλειας και της ξενοκρατίας αλλά στην επίτευξη βελτιώσεων τέτοιων που να καταστήσουν δυνατή τη συνέχιση της ίδιας κατάστασης στη χώρα μας με άνοδο στη διακυβέρνηση της χώρας της μερίδας εκείνης που θεωρεί ότι μπορεί να εξυπηρετήσει καλλίτερα τα συμφέροντα της υπάρχουσας κατάστασης πραγμάτων.............................
4. ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΣΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΧΩΡΟ
........στην ουσία σήμερα η κύρια μάζα των φοιτητών έχει συγκεντρωθεί γύρω από το Κέντρο και τη Δεξιά. Οι δυνάμεις που είναι ενταγμένες γύρω από τη ΔΝΛ βρίσκονται από χρόνια σε μια πορεία συνεχούς πτώσης. Η πτώση αυτή φυσικά δεν είναι ανεξήγητη.· '
Έτσι τίθεται το ερώτημα: Πώς συνέβηκε αυτό; Για να απαντήσουμε χρειάζεται να ερευνήσουμε τα γεγονότα προσεκτικά.
Η πορεία των Αριστερών φοιτητών στο διάστημα αυτό ήταν πορεία μεγαλειωδών αγώνων, που όμως έμειναν αναξιοποίητοι από οργανωτική και πολιτική άποψη. Έτσι, αν και οι οργανωμένες αριστερές δυνάμεις αποτέλεσαν το τμήμα κρούσης όλων των αγώνων πού ξεσηκώθηκαν στο σπουδαστικό χώρο είδαν την πολιτική τους επιρροή να μειώνεται σταθερά στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Παράλληλα οι οργανώσεις της νεολαίας της ΕΔΑ και της ΔΝΛ μειώνονταν εξακολουθητικά από αριθμητική άποψη, ενώ από την άποψη της λειτουργίας τους, του ιδεολογικού και πολιτικού επιπέδου των μελών τους σημείωναν σταθερή πτώση. Τα αποτελέσματα αυτά ήταν εκπληκτικά γιατί είναι όλως διόλου αντιφατικό, μια αριστερή οργάνωση που πρακτικά πρωταγωνιστεί στο ξεσήκωμα όλων των μαζικών αγώνων του χώρου, να βγαίνει από τους μαζικούς αγώνες της περιόδου 1960—65 με σοβαρά μειωμένη την πολιτική της επιρροή, ενώ αντίθετα η πολιτική ε π ι ρ ρ ο ή του Κ έ ν τ ρ ο υ α ν ε ρ χ ό τ α ν α σ υ γ κ ρ ά τ η τ α σε βάρος της. Εδώ βλέπουμε το εξής παράδοξο : Μια παράταξη που ήταν από άποψη ιδεολογικής και πολιτικής επιρροής αδύνατη και συχνά ανύπαρκτη και που η πρακτική της δράση ήταν στην ουσία συντηρητική και γεμάτη αντιφάσεις μπόρεσε να γίνει ο πόλος έλξης τής πολύ μεγάλης πλειοψηφίας των δημοκρατικών δυνάμεων. Ενώ αντίθετα η ΕΔΑ και η ΔΝΛ που υποτίθεται ότι εξέφραζαν την Αριστερά, με την πολύ δυνατή ιδεολογία της και τις ιστορικές προοπτικές της, έχασαν περίπου το μισό της πολιτικής τους επιρροής. Επίσης τα προβλήματα που σχετίζονται με την οικοδόμηση της οργάνωσης, όχι μόνο δεν μπήκαν σε ένα δρόμο επίλυσης, αλλ' επιδεινώθηκαν σταθερά. Το πρόβλημα της αμορφίας της βάσης της οργάνωσης ήταν και παραμένει πρόβλημα, σε μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό σήμερα, απ' ό,τι στο παρελθόν. Κι αυτή η εξέλιξη είναι περίεργη, γιατί οι αγώνες που προηγήθηκαν έπρεπε φυσιολογικά να δυναμώσουν τη δομή της οργάνωσης.
Τι συνέβη, ώστε από τη μια οι οργανωμένοι αριστεροί να είναι η ψυχή του φοιτητικού κινήματος και από την άλλη να βλέπουν την πολιτική επιρροή της παράταξής τους συνεχώς να μειώνεται; Τι συνέβη ώστε οι οργανώσεις της Ν.ΕΔΑ και ΔΝΛ, αντί να δυναμώνουν μέσα από τους αγώνες, να χαλαρώνουν και να διαλύονται ή να μεταβάλλονται σε άμορφα μπουλούκια - παρέες; Η αιτία γι' αυτά τα αποτελέσματα πρέπει να αναζητηθεί στην ατελεύτητη σειρά λαθών, λαθών στη θεωρία και την πρακτική της αριστερής οργάνωσης. Τα λάθη αυτά πού οφείλονται άραγε; Η ηγεσία της Ν. της ΕΔΑ παλιά και της ΔΝΛ σήμερα, πάντα ήταν εξαιρετικά πρόθυμη για γενναίες «αυτοκριτικές», για παραδοχή σημαντικών λαθών, αδυναμιών κλπ. Για ένα πράγμα πάντα ήταν ανίκανη και απρόθυμη- να δείξει τις ιδεολογικές και πολιτικές ρίζες των λαθών της ή μάλλον αρνιόταν όλως διόλου την ύπαρξη αυτών των ριζών. Η ηγεσία της ΔΝΛ ανάγει εξακολουθητικά όλα τα τεράστια λάθη πού έγιναν στην ανωριμότητα του υποκειμενικού παράγοντα (δηλ. των μελών και στελεχών της οργάνωσης) που δεν κατανόησε και δεν εφάρμοσε με συνέπεια την ορθή γενική γραμμή της οργάνωσης. Για έναν όμως που έχει κάπως υπ' όψη του την πείρα του προοδευτικού κινήματος, είναι φανερό ότι μια βασικά ορθή πολιτική γραμμή διαμορφώνει βαθμιαία και τους κατάλληλους φορείς που πρακτικά την εφαρμόζουν. Συνεπώς, η εξακολουθητική αποτυχία στην άσκηση μιας πολιτικής σημαίνει ότι η πολιτική αυτή είναι στη βάση της λαθεμένη. Η ηγεσία της ΔΝΛ καλά θα έκανε να μην επικαλείται την ανωριμότητα του υποκειμενικού παράγοντα σαν αιτία των αποτυχιών της πολιτικής της, γιατί γι΄ αυτό ακριβώς είναι υπόλογη: για το ότι δηλ. μέσα σε ευνοϊκότατες αντικειμενικά συνθήκες ο υποκειμενικός παράγοντας παρέμεινε, από τη λαθεμένη της γραμμή, ανώριμος, έτσι ώστε μεγάλο μέρος της επιρροής της Αριστεράς να ακολουθεί σήμερα το Κέντρο και οι οργανώσεις της να έχουν μεταβληθεί σ' ό,τι άλλο εκτός από πρωτοπόρες αριστερές οργανώσεις. Η αιτία για τη βαθμιαία αποσύνθεση της επιρροής της Ν. της ΕΔΑ και της ΔΝΛ και του οργανωτικού εκφυλισμού της είναι η υιοθέτηση μιας γενικής αναθεωρητικής γραμμής, που συνοψίζεται γενικά στο εξής: πρόσδεση στο Κέντρο και εγκατάλειψη στην πράξη όλων εκείνων των επιδιώξεων, που έδιναν στην Αριστερά τον ξεχωριστό χαρακτήρα της και αποτελούσαν και την ακαταμάχητη ελκτική της δύναμη .....................
5. ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΩΝ
ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΜΙΑΣ
ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ
Η ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΥΡΥΤΑΤΟΥ
ΑΝΤΙΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΟΥ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ
Σήμερα, μπροστά στους φοιτητές ανοίγεται μια περίοδος σκληρών αγώνων. Οι αγώνες αυτοί θα γίνουν μέσα σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες απ' ό,τι στο παρελθόν. Δεν πρέπει να υπάρξει σχετικά με αυτό καμμιά αυταπάτη. Αλλά ταυτόχρονα, επειδή οι ιμπεριαλιστές και οι υποτακτικοί τους γίνονται όλο και πιο επιθετικοί και πιο αδίστακτοι, δημιουργούν με τις ενέργειές τους μια πολύ πλατειά αντικειμενική φάση για μια ευρύτατη και επίμονη αγωνιστική κινητοποίηση της σπουδαστικής νεολαίας, παρέχουν εξ αντικειμένου ένα πιο πρόσφορο έδαφος για μια πιο στενότερη σύνθεση των αγώνων της σπουδαστικής νεολαίας με τους αγώνες της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων στρωμάτων και συντελούν στην ωρίμανση των όρων για μια πορεία συσπείρωσης όλων των αντιιμπεριαλιστικών - αντιφασιστικών δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας μας, για την ανατροπή του αμερικανόπνευστου αυλικού πραξικοπήματος, για την επίτευξη μιας συνεπούς αντιιμπεριαλιστικής δημοκρατικής νίκης.
Για την επιτυχή πορεία του φοιτητικού κινήματος προς την κατεύθυνση αυτή, είναι αναγκαίο να υπερνικηθούν πολλά εμπόδια:
1. Η σύγχυση που σκορπίζει εσκεμμένα η ηγεσία της ΕΔΑ και της ΔΝΛ σχετικά με τον αληθινό χαρακτήρα και τις επιδιώξεις της Ε.Κ και της Δεξιάς. 2. Η πολιτική της κεντρώας παράταξης και 3. Οι απόψεις και η πρακτική κύκλων και ομάδων που συνενώνονται μέσα και γύρω από την ΠΑΝΔΗΚ και που θέλουν να εμφανίζονται ότι εκφράζουν μια συνεπή θέση στο φοιτητικό κίνημα.
Στην παρούσα φάση η αριστερή ηγεσία στο όνομα της αποτροπής της εγκαθίδρυσης μιας ανοιχτής διχτατορίας στον τόπο μας καλλιεργεί, ύστερα μάλιστα από τη θέση της με τα γνωστά Πέντε σημεία, ένα πνεύμα συνθηκολόγησης μπροστά στον ιμπεριαλισμό και εξευμενισμού της αντίδρασης. Το πνεύμα αυτό εκφράζεται και στο φοιτητικό χώρο. Ταυτόχρονα η ηγεσία αυτή, πραγματοποιώντας κάθε είδους συμφωνίες με την ΕΔΗΝ, καταπατώντας κάθε αρχή για την εφαρμογή αυτών των συμφωνιών προσπαθεί να εξωραΐσει τη στάση της φλυαρώντας για «πανσπουδαστικό δημοκρατικό μέτωπο», για ενιαίες δημοκρατικές δυνάμεις, ενώ παράλληλα χτυπάει με όλους τους τρόπους κάθε προσπάθεια για μια πραγματική δημοκρατική συνεργασία, διασπάει συμμαχίες και συνδυασμούς, επιτίθεται εναντίον των φοιτητών εκείνων που προβάλλουν και αγωνίζονται να προβάλουν τα πρόσωπα της Αριστεράς, παίζει το ρόλο του τμήματος «κρούσης» της Κεντρώας Παράταξης.
Η Κεντρώα Παράταξη εξάλλου δεσμεύοντας ένα μεγάλο αριθμό δημοκρατικών φοιτητών, προσπαθεί νά συγχωνεύσει και οργανωτικά τις μάζες των αριστερών φοιτητών, προβάλλοντας και τον κίνδυνο του φασισμού και της δικτατορίας, αλλά και την ανικανότητα της αριστερής σπουδαστικής οργάνωσης, ενεργεί σαν ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος του φοιτητικού χώρου, χρησιμοποιεί τους μαζικούς συνδικαλιστικούς φορείς για την προβολή του προσώπου και της πολιτικής του αρχηγού της ΕΚ, χρησιμοποιώντας προς το σκοπό αυτό την αριστερή σπουδαστική ηγεσία.
Η δραστηριότητα εξάλλου των κύκλων και ομάδων γύρω από την ΠΑΝΔΗΚ, που θέλουν να εμφανίζονται ότι εκφράζουν μια συνεπή θέση στο φοιτητικό κίνημα, αχρηστεύει ζωντανές φοιτητικές δυνάμεις, σκορπάει τον ιδεολογικό και πολιτικό αγνωστικισμό και ενισχύοντας αντικειμενικά την πολιτική και τις επιδιώξεις της Κεντρώας Παράταξης ρίχνει ταυτόχρονα γέφυρα για να εισορμήσουν στο φοιτητικό χώρο οι διάφορες ποικιλίες - ισμών, από τον καθαρό τροτσκισμό μέχρι το «νεόκοπο» ουμανισμό. Η έλλειψη ενός καθαρού ιδεολογικο-πολιτικού προσώπου και η προβολή ενός ακαθόριστου συστήματος όπου συμπλέκονται όλων των ειδών οι απόψεις, όσο κι' αν καλύπτονται με την ταμπέλα της αναζήτησης και της συνέπειας, αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της θέσης και της δραστηριότητας των στοιχείων αυτών.
Σα συνέπεια του ιδεολογικο-πολιτικού εκφυλισμού των σχημάτων που βρίσκονται κάτω από την ηγεσία της ΕΔΑ, γεννήθηκαν -όπως ήταν φυσικό- φαινόμενα απογοήτευσης και αδιαφορίας σε όχι μικρή κλίμακα. Αυτά εκτρέφουν μια ιδιότυπη απολιτική άποψη και εκδηλώσεις σαν κι αυτή που βρίσκεται κάτω από την προστασία του Συγκροτήματος και που φιλοδοξεί να παίξει και ρόλο τάσης στο φοιτητικό κίνημα, προβάλλοντας σα «θέση» της την αποδέσμευση από κάθε εξάρτηση ιδεολογική, πολιτική και κομματική, και την προβολή του «ελεύθερου» και ανήσυχου ατόμου. Τό άτομο αυτό, κατά την άποψη των υποστηριχτών της θεωρίας αυτής, που αντλούν τα «υλικά» τους από τα έντυπα της παμπλικής πτέρυγας της 4ης Διεθνούς και από το παρισινό «Σοσιαλίσμ ου Μπαρμπαρίσμ» του παλαιού καθοδηγητή του Α. Παπανδρέου, Κορνήλιου Καστοριάδη, οφείλει νά αναπτύξει μόνο του αυτόβουλη δράση, ανεξάρτητο από κάθε δέσμευση γιατί κάθε μορφή οργάνωσης τείνει προς τη «μυστικοποίηση», τη «γραφειοκρατικοποίηση» και τον «αστισμό».
Προκύπτει επομένως η ανάγκη της υπερνίκησης αυτών των εμποδίων, της εξάλειψης όλων των νοσηρών φαινομένων και καταστάσεων, της προβολής μιας ορθής γραμμής αγώνων και της ανασύνταξης των προοδευτικών δυνάμεων στο σπουδαστικό χώρο σε μια νέα βάση. Το τριπλό αυτό καθήκον δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά με τη συνένωση όλων των ατομικών επιμέρους προσπαθειών σε μια ενιαία οργανωμένη προσπάθεια.
Προβάλλει λοιπόν αναπόφευκτα η ανάγκη δημιουργίας ενός οργανισμού που να εξυπηρετεί τον παραπάνω σκοπό. Ο οργανισμός αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από μια συγκροτημένη, οργανωμένη, συνεπή αντιιμπεριαλιστική - δημοκρατική - αντιφασιστική παράταξη. Την παράταξη αυτή μπορούν να τη συγκροτήσουν όσοι προοδευτικοί φοιτητές συμφωνούν στις βασικές γραμμές μιας συνεπούς αντιιμπεριαλιστικής - αντιφασιστικής - δημοκρατικής πάλης γενικά και στην ανάγκη της ένταξης του φοιτητικού κινήματος στα πλαίσια της πάλης αυτής, καθώς και στην ανάγκη μιας ανεξάρτητης γραμμής στο σπουδαστικό χώρο από εκείνη που ακολουθούν οι ηγέτες της ΕΔΗΝ και της ΔΝΛ τα τελευταία χρόνια. Η παράταξη αυτή θα είναι ένας οργανισμός που δεν θα προϋποθέτει μια πλήρη σύμπτωση απόψεων στο ιδεολογικο-πολιτικό πεδίο. Δεν θα είναι μια μονολιθική πολιτική οργάνωση, αλλά και δεν θα είναι και μια ακαθόριστη μάζα οπαδών. Θα διέπεται από τις αρχές και το πρόγραμμα που θα αντιστοιχούν στο χαρακτήρα και στους σκοπούς της και θα διευρύνεται καθημερινά στο βαθμό που θα κάνει συνείδηση σε όλο και μεγαλύτερη μάζα σπουδαστών την ανάγκη της αποδέσμευσης από τα σημερινά «καθορισμένα» πλαίσια των «επίσημων» φορέων του φοιτητικού κινήματος.
Ορισμένα σημεία του Προγράμματος της Παράταξης αυτής μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
-Αντίθεση στις συμφωνίες που εντάσσουν την Ελλάδα στην κατηγορία των εξαρτημένων από τον ιμπεριαλισμό χωρών, όπως της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας του 1953, των ελληνογερμανικών συμφωνιών του 1958 κλπ. Η Ελλάδα έξω από το ΝΑΤΟ. Αντίθεση στις συμφωνίες και συμβάσεις με τις οποίες παραδίνεται ο πλούτος της χώρας στα ξένα μονοπώλια, όπως η σύμβαση Τομ Πάππας, Πεσινέ κλπ. Η Ελλάδα έξω από την ΕΟΚ.
-Πάλη για μια ανεξάρτητη πολιτική στο Κυπριακό, προς την κατεύθυνση της παροχής του δικαιώματος της ανεξαρτησίας - αυτοδιάθεσης στον κυπριακό λαό. Στήριξη στις πραγματικά αντι-αποικιακές δυνάμεις. Κατά των μεσολαβήσεων του ΟΗΕ και της παρουσίας δυνάμεων που παίζουν το ρόλο κάλυψης των ιμπεριαλιστικών μηχανορραφιών.
-Πάλη για την κατάργηση όλης της αντιδημοκρατικής νομοθεσίας, των νόμων 509, 375 και όλων των άλλων αντιδημοκρατικών νόμων και ψηφισμάτων για τη γενική αμνηστία, τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ και τον πλήρη και χωρίς όρους επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων.
-Συμπαράσταση στους λαούς που καταπιέζονται από τις δυνάμεις του διεθνούς ιμπεριαλισμού και πριν απ' όλα από τις ΗΠΑ.
- Πάλη για πραγματικές καταχτήσεις στον τομέα των συνθηκών σπουδής, για βελτίωση του επιπέδου σπουδών. Υπέρ μιας πραγματικής πορείας αγώνων για τη βελτίωση του περιεχομένου σπουδών και όλης της εσωτερικής ζωής στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
- Πάλη για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής παιδείας στη βάση της απαλλαγής της χώρας από το ζυγό των ξένων και ντόπιων μονοπωλίων, της κατάχτησης μιας πραγματικής οικονομικής και πολιτικής ανεξαρτησίας.
- Για ένα εθνικό, αντιιμπεριαλιστικό, δημοκρατικό, πολιτιστικό μέτωπο εναντίον της «ιδεολογίας» του κοσμοπολιτισμού και της εθνικής υποτέλειας, εναντίον της πολιτιστικής επίθεσης του ιμπεριαλισμού και των ξενόδουλων υποστηριχτών του.
Ο χαρακτήρας της Παράταξης αυτής επιβάλλει την ανάπτυξη μιας πλούσιας δραστηριότητας και μέσα στους κόλπους των φοιτητικών συλλόγων, αλλά και έξω από αυτούς. Η δραστηριότητα αυτή θα διαποτίζεται από το στοιχείο της αγωνιστικότητας και της στήριξης στη μάζα των φοιτητών. Κατά συνέπεια, η παρασκηνιακή δραστηριότητα, η «διπλή» τακτική — μια για τα προσχήματα και τις διακηρύξεις και μια άλλη στην πράξη — είναι στοιχεία ασυμβίβαστα με το χαρακτήρα της Παράταξης. Επιπλέον η Παράταξη λειτουργεί και αποφασίζει με δημοκρατικό τρόπο μπροστά στις μάζες και όχι πίσω από τις μάζες. Η «μυστική» πολιτική που ακολουθούν οι ηγεσίες της ΔΝΛ και της ΕΔΗΝ απορρέει από τον ίδιο το χαρακτήρα τους. Δεν στηρίζονται στις μάζες και δεν έχουν εμπιστοσύνη σ' αυτές. Επίσης υπηρετούν τις συγκεκριμένες επιδιώξεις της παπανδρεϊκής πολιτικής, δηλ. της πολιτικής μιας μερίδας της μεγαλοαστικής τάξης, με διάφορους τρόπους και η πρώτη και η δεύτερη.
Η Παράταξη ενεργεί μπροστά στις μάζες, για τις μάζες και όχι σε «επίπεδο κορυφών». Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι η Παράταξη δεν πρέπει να επιδιώκει και να πραγματοποιεί συνεργασίες με τις ηγεσίες παρατάξεων όπου αυτό είναι δυνατό. Αλλά ο τρόπος που θα πραγματοποιεί αυτές τις συνεργασίες δεν θα οδηγεί στην απομάκρυνση από τη θεμελιώδη αρχή ότι οι ηγεσίες δεν σπρώχνονται στη συνεργασία γιατί έγιναν έξυπνοι ελιγμοί και «τσουβαλιάστηκαν», αλλά γιατί η ίδια η σχεδιασμένη συνεχής δράση των φοιτητικών μαζών τις υποχρέωσε.
Είναι φανερό πως μια τέτοια Παράταξη δέ μπορεί στις σημερινές συνθήκες να αναπτυχθεί αριθμητικά με μιας, αλλά αυτό θα συντελεσθεί στην πορεία μιας συνεχούς, επίμονης και επίπονης προσπάθειας των πρωτοπόρων σπουδαστών που θα επωμιστούν το βάρος της οικοδόμησής της. Ξεκινώντας από διάφορες απλές μορφές δράσης θα ανυψώνουν το επίπεδο της δραστηριότητάς τους, θα συνενώνουν τις επιμέρους προσπάθειες και θα τις ανεβάζουν στο επίπεδο μιας πανσπουδαστικής δραστηριότητας. Αξιοποιώντας την πείρα του παρελθόντος, παίρνοντας υπόψη τους τα δοσμένα της καθημερινής πρακτικής, διεξάγοντας μια πλατειά ζύμωση με όλα τα πρόσφορα μέσα, θα κατακτούν νέες θέσεις, θα στερεώνουν αυτές που έχουν κατακτήσει, θα ανοίγουν δρόμους για τη μεγαλύτερη διεύρυνση της επιρροής και της οργανωμένης τους δύναμης.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για την οικοδόμηση μιας Παράταξης, που φιλοδοξεί να παίξει ανεξάρτητο καθοδηγητικό ρόλο στην ανάπτυξη των αγώνων του σπουδαστικού κόσμου προς μια συνεπή αντιιμπεριαλιστική -αντιφασιστική - δημοκρατική κατεύθυνση στις σημερινές συνθήκες.
Ταυτόχρονα η Παράταξη αυτή μπορεί να αγωνισθεί για την επίτευξη μιας πλατειάς δημοκρατικής συμπαράταξης με αντιιμπεριαλιστική - αντιφασιστική αιχμή στη βάση ενός προγράμματος που να εκφράζει ορισμένα ώριμα αιτήματα του φοιτητικού κόσμου, που συνδέουν με ορθό τρόπο το φοιτητικό κίνημα με το πραγματικά αντιιμπεριαλιστικό - δημοκρατικό κίνημα της χώρας μας.
Ορισμένα αιτήματα που μπορούν να προβληθούν είναι τα ακόλουθα:
1) Καταδίκη του αυλικού πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου. Πάλη εναντίον της σκοταδιστικής αντιφοιτητικής πολιτικής των αυλικών κυβερνήσεων. Πάλη εναντίον της επίθεσης του νεοφασισμού και των οργανώσεών του (ΕΚΟΦ, 4η Αυγούστου, Εθνικό Μέτωπο κλπ.). Πάλη εναντίον της Δεξιάς στη βάση της ανοιχτής ενιαίας καταπολέμησής της.
2) Υπεράσπιση του φοιτητικού συνδικαλισμού από τις επιθέσεις της κυβέρνησης και των πρυτανικών αρχών. Υπεράσπιση και διασφάλιση του ακαδημαϊκού ασύλου. Πάλη για τη νομοθετική κατοχύρωση του ακαδημαϊκού ασύλου.
3) Τροποποίηση των καταστατικών των συλλόγων που εμποδίζουν την έκφραση όλων των τάσεων της φοιτητικής νεολαίας. Καθιέρωση της αναλογικής. Ομαλή, δημοκρατική λειτουργία των συλλόγων και των άλλων αζικών οργανώσεων.
4) Πάλη για την κατάχτηση του δικαιώματος της ανεξαρτησίας - αυτοδιάθεσης του κυπριακού λαού. Απόρριψη κάθε λύσης που κάτω από όποιονδήποτε μανδύα και αν καλύπτεται αυτή, κατευθύνεται στην αποστέρηση του δικαιώματος αυτού από τον κυπριακό λαό.
5) Εναντίον των επεμβάσεων των ξένων οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων στη ζωή της χώρας. Αγώνας για μια ανεξάρτητη πολιτικά και οικονομικά Ελλάδα. Γιατί δημοκρατία, αναγέννηση στην Παιδεία δεν μπορεί να επέλθει με εξαρτημένη τη χώρα μας από τα ξένα μονοπώλια με στέρηση των πολιτικών ελευθεριών που είναι συνέπεια της υποταγής της στο ΝΑΤΟ.
6) Αγώνας για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και σπουδής. Γιά καλλιτέρευση του περιεχομένου σπουδών.
Τα αιτήματα αυτά υποστηρίζονται σήμερα από τη μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών, όπως αποδείχτηκε τελευταία από μια σειρά συνελεύσεις σχολών, αλλά και απ' αυτό το Γ΄Εθνικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ. Η επίσημη, ανοιχτή τοποθέτηση διαφόρων δυνάμεων του σπουδαστικού κόσμου μπορεί ασφαλώς να συνεγείρει τεράστιες μάζες φοιτητών και να τις δραστηριοποιήσει προς την κατεύθυνση της πάλης για την πραγματοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος.
Τά γενικά αυτά αιτήματα δέν μπορεί παρά να εξειδικευθούν σε κάθε σχολή, σε κάθε ίδρυμα και σε κάθε πόλη, στη βάση της μελέτης των ξεχωριστών συνθηκών τόσο από την άποψη της συγκεκριμένης κατάστασης, όσο και από την άποψη του βαθμού συνειδητοποίησής τους από τις φοιτητικές μάζες. Οι δυνάμεις της Αντιιμπεριαλιστικής - Αντιφασιστικής Δημοκρατικής Παράταξης σε κάθε σχολή, ίδρυμα, πόλη οφείλουν να επεξεργαστούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που δεν θα «επιβληθεί» αυτούσιο από τα πάνω στις δυνάμεις με τις οποίες πρόκειται να συμπαραταχθούν, αλλά θα είναι το αποτέλεσμα της συνένωσης των γενικών αιτημάτων και της γενικής πείρας με τη συγκεκριμένη μελέτη των συγκεκριμένων συνθηκών.
Οι δυνάμεις εκείνες που αποδέχονται σαν ορθά και ώριμα αυτά τα αιτήματα οφείλουν να προχωρήσουν σε επίσημη ανοιχτή διακήρυξη της υιοθέτησής τους και να αναλαμβάνουν σχεδιασμένα, οργανωμένο αγώνα για την προώθησή τους. Η τέτοια συμπαράταξη μπορεί να πραγματοποιείται είτε με την έγκριση των ηγεσιών των επίσημων παρατάξεων ή και ανεξάρτητα απ' αυτήν. Είναι φυσικά δυνατό κάτω από την πίεση της πάλης των φοιτητών να επιτυγχάνεται σ' αυτό ή σ' εκείνο το σημείο η υιοθέτηση από μέρους των ηγεσιών αυτών. Αλλά δεν πρέπει να υπάρξει σε καμιά περίπτωση η αυταπάτη ότι η «υιοθέτηση» δεν θα έχει ένα περιορισμένο χαρακτήρα.
Στις σημερινές όμως συνθήκες η απήχηση από την προβολή αυτού ή εκείνου του συνθήματος μέσα στη φοιτητική μάζα δεν μπορεί να επέρχεται σαν αποτέλεσμα μιας αυθόρμητης διαδικασίας. Πολύ περισσότερο η συνεχής ανάπτυξη αγώνων σε καθορισμένους στόχους και κατευθύνσεις προϋποθέτει τη συνεχή ενεργητική παρεμβολή ενός παράγοντα που να μπορεί να παίζει με συνέπεια κι' ως το τέλος το ρόλο αυτό. Υπό την έννοια αυτή η Αντιιμπεριαλιστική - Αντιφασιστική Δημοκρατική Παράταξη επωμίζεται ένα δύσκολο και τιμητικό καθήκον:
Της ανασύνταξης των προοδευτικών - δημοκρατικών δυνάμεων στο σπουδαστικό χώρο σε μια νέα βάση, της συσπείρωσής τους και της αξιοποίησής τους προς το γενικό συμφέρον του φοιτητικού κινήματος και γενικώτερα του λαϊκού κινήματος, αλλά και της προώθησης της υπόθεσης της ενότητας των φοιτητικών εκείνων δυνάμεων που μπορεί να ενωθούν προς την κατεύθυνση της πάλης εναντίον του πραξικοπήματος γενικά, του πραξικοπήματος ειδικά στο σπουδαστικό χώρο, δηλαδή της αποκατάστασης της ενότητας των δημοκρατικών φοιτητών σε μια νέα βάση. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα δύσκολο καθήκον, που απαιτεί ξεχωριστές προσπάθειες, επιμονή και υπομονή και ακατάβλητη θέληση.
Αυτό το δύσκολο, αλλά τιμητικό καθήκον είναι βέβαιο πως θα αναλάβουν οι πρωτοπόροι προοδευτικοί σπουδαστές με πίστη και ενθουσιασμό.
Η Αντιιμπεριαλιστική - Αντιφασιστική Δημοκρατική Παράταξη έχει αρχίσει ήδη να πραγματοποιείται. Όλο και νέες δυνάμεις προστίθενται στις παλιότερες. Η φάλαγγα των πρωτοπόρων σπουδαστών πυκνώνει.
Ας αντηχήσει παντού το αγωνιστικό προσκλητήριο: Προοδευτικοί, δημοκρατικοί σπουδαστές καί σπουδάστριες, ενωθείτε! Δώστε όλες σας τις δυνάμεις, για την οικοδόμηση ενός ευρύτατου αντιιμπεριαλιστικού - αντιφασιστικού δημοκρατικού μετώπου. Συνδυάστε τον αγώνα για τα σπουδαστικά αιτήματα με τον αγώνα για τα λαϊκά, για τα πανεθνικά αιτήματα. Αγωνισθείτε ως το τέλος για τη νίκη της δημοκρατίας και της αντιιμπεριαλιστικής υπόθεσης. Ελέγξετε τη δύναμη και τη στερεότητα όλων των ιδεών και των αντιλήψεων μέσα στο καμίνι ενός παρατεταμένου, επίμονου αντιιμπεριαλιστικού αγώνα!
