Μέχρι τα μισά περίπου της διαδρομής, και πριν ολοκληρωθεί η βαθμολόγηση, η Νοτιοκορεάτισσα Dami Im, η οποία τραγουδούσε εκπροσωπώντας την Αυστραλία, βρισκόταν αγκαλιά με την πρώτη θέση του λεγόμενου και ευρωπαϊκού Διαγωνισμού Τραγουδιού «Eurovision».
Ευρωπαϊκές και …περίπου ευρωπαϊκές χώρες (από τις 42 οι 26 έφτασαν στον τελικό), κονταροχτυπήθηκαν σε απευθείας σύνδεση μπροστά σε εκατομμύρια τηλεθεατές, βεβαίως στο θέαμα και στην πρωτοτυπία (στα όρια της καινοτόμου σαχλαμάρας), ενδεχομένως στις δημόσιες ή και διεθνείς σχέσεις, σίγουρα όχι στη μουσική.
Για να μην προκληθεί μεγαλύτερη αναστάτωση στη γεωγραφία με τις χώρες που θα διαγωνίζονταν σε μία «ευρωπαϊκή» αναμέτρηση, ο διάσημος αμερικανός τραγουδιστής τής ποπ Τζάστιν Τίμπερλεϊκ τραγούδησε στη Eurovision εκτός συναγωνισμού, ως guest star.
Παρά τη Βαβέλ χωρών και τραγουδιστών, και τη θεωρητική πολυφωνία, το δεδομένο είναι ότι όλες οι χώρες που έφτασαν στον τελικό τραγούδησαν στην αγγλική γλώσσα. Γροθιά στο κατεστημένο έδωσε μόνον η Αυστρία, η οποία τραγούδησε στα …γαλλικά. Ανατρεπτικές επίσης ήταν οι Ιταλία, Γαλλία, Βουλγαρία και Ουκρανία, οι οποίες συνόδεψαν τα αγγλικά τους με κάποιες λέξεις στα ιταλικά, γαλλικά, βουλγαρικά και …ταταρικά, αντιστοίχως.
Μέσα σε κλίμα άφατου ενθουσιασμού, το κοινό που παρακολούθησε ζωντανά τον διαγωνισμό αγγλόφωνου τραγουδιού διατηρούσε το δικαίωμα να πανηγυρίζει με σημαίες πέραν της αγγλικής, χωρίς όμως υπερβολές: η διοργανώτρια αρχή, (περίπου κυριολεκτικώς) «για τον φόβο των Ιουδαίων», απαγόρευσε μεταξύ άλλων να ανεμίσει σημαία της Παλαιστίνης. Επίσης, με τόσο έντονο το βρετανικό στοιχείο, κρίθηκε σκόπιμο να μην επιτραπεί κυματισμός σκωτσέζικης σημαίας στον συναυλιακό χώρο.
Για να μην υπάρξει κίνδυνος πολιτικοποίησης της μουσικής βραδιάς, η διοργανώτρια αρχή είχε από την πρώτη στιγμή απαγορεύσει στον διαγωνισμό της «τους στίχους, τη γλώσσα ή τις χειρονομίες πολιτικού ή παρεμφερούς χαρακτήρα». Αυτό πρακτικώς σημαίνει ότι τα τραγούδια θα μπορούσαν να μιλούν για την αγάπη, για τα χρώματα, για τη φύση, και όλα αυτά με ασάφειες και μέχρι ενός ορισμένου σημείου, χωρίς πολλές πολλές λεπτομέρειες στις οποίες κάποιες φορές διεισδύει η πολιτική. Η ελευθερία της Ευρώπης έχει κι αυτή τα όριά της.
Όλες οι διαγωνιζόμενες χώρες συμμορφώθηκαν, κατά το δυνατόν, και το επέδειξαν αυτό εμφατικά και στους τίτλους των τραγουδιών τους, πχ.: «Καρδιοχτύπι» (Λετονία), «Κύμα Αγάπης» (Αρμενία), «Φτιαγμένοι από αστέρια» (Ισραήλ), «Περίμενα γι’ αυτή τη βραδιά» (Λιθουανία), κοκ.
Εντούτοις, η Ουκρανία η οποία επανεμφανίστηκε μάλιστα έπειτα από έναν χρόνο απουσίας (λόγω των γνωστών εθνικών αναστατώσεων) μπόρεσε και «πέρασε» το τραγούδι της υπό τον τίτλο «1944», ένα μοιρολόι για τους Τατάρους της Κριμαίας που μεταφέρθηκαν στο Ουζμπεκιστάν με εντολή του Στάλιν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Φαίνεται ότι οι κριτές πείστηκαν, λέει, ότι το τραγούδι της Ουκρανίας το οποίο απέδωσε θεατρικά και μουσικά και η καλλιτέχνης Jamala, έχει «ιστορικό» περιεχόμενο, και όχι «πολιτικό». Εν πάση περιπτώσει, αν όντως συνέβη κάτι τέτοιο, θα πρόκειται για την πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση ιστορικού γεγονότος το οποίο δεν φέρει πολιτική χροιά, έστω λανθάνουσα ή συγκαλυμμένη. Έχουμε δηλαδή εδώ να κάνουμε με ένα «unicum», με ένα φαινόμενο το οποίο είναι κατηγορία από μόνο του: ιστορία δίχως πρόσημο. Κάτι τέτοιο, είναι άξιο ακρόασης, τουλάχιστον.
Το κοινό και οι κριτές (συνδυασμένος τρόπος βαθμολόγησης) έχοντας πιστοποιήσει τα τελευταία χρόνια τη διάθεσή τους να ψηφίζουν αντισυμβατικά (τραγουδίστριες με μούσια, τραγουδιστές ντυμένους τέρατα, κλπ.) έκαναν και φέτος τον αναμενόμενο αιφνιδιασμό, και σε μια βραδιά γιορτής του τραγουδιού επεφύλαξαν την πρώτη θέση σε ένα πένθιμο άσμα, ένα μοιρολόι, ακαταλαβίστικο στο ευρύ κοινό τόσο για την ιδιαιτερότητα του «ιστορικού» του περιεχομένου, όσο και για ορισμένους από τους στίχους του, τραγουδισμένους σε άπταιστη ταταρική Κριμαίας.
Σε ό,τι αφορά στο αποστειρωμένο, υποτίθεται, «ιστορικό» περιεχόμενο του μοιρολογιού της Jamala, όσα δεν μπόρεσαν να καταλάβουν οι θεατές και οι τηλεθεατές από τους ίδιους τους στίχους του πένθιμου άσματος, φρόντισαν να τα εξηγήσουν σε πολλές γλώσσες οι παρουσιαστές. Και εδώ, οι πολλές λεπτομέρειες αποφεύχθηκαν, όπως ότι ένα κομμάτι των Τατάρων της Κριμαίας, όπως και της δυτικής Ουκρανίας, είχε προτιμήσει στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου να πολεμήσει στο πλευρό του φασισμού, ότι η πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν είχε καταλυτική σημασία στην απελευθέρωση της Ευρώπης από τον ναζιστικό ζυγό, ότι οι σύγχρονοι υμνητές του Χίτλερ επανέρχονται σήμερα στην Ουκρανία υψώνοντας τη σβάστικα, χαιρετώντας ναζιστικά, και συνθηματολογώντας, μεταξύ άλλων, για δημιουργία αυτόνομου κράτους των Τατάρων στην Κριμαία.
Όχι μόνον το τραγούδι τής Jamala, μα ολόκληρος ο διαγωνισμός της Eurovision, καταθέτουν τη συμβολή τους στην αναθεώρηση όλων όσων γνωρίζαμε για την πολιτική, την ιστορία, τη γεωγραφία, και, βεβαίως, για τη μουσική.
Ευτυχώς για τους Έλληνες, ο φετινός αποκλεισμός μας από τον μεγάλο τελικό, το αναπάντεχο μουσικό grexit τής χώρας μας από τη βραδιά της απονομής, περιέσωσαν την αξιοπρέπειά μας. Σε ό,τι αφορά σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις και θεσμούς, μάλλον σώζουμε εαυτούς δια της μη συμμετοχής μας.
