Ούτε χρόνος δεν έχει συμπληρωθεί από την ψήφιση του νόμου-πλαισίου, του αντιεκπαιδευτικού πακέτου της Διαμαντοπούλου που έθεσε μια κανονικότατη βόμβα στα θεμέλια του συστήματος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως τουλάχιστον τη γνωρίσαμε τα τελευταία χρόνια.
Ανάμεσα στις εκσυγχρονιστικές «μεταρρυθμίσεις» του νομοθετικού τερατουργήματος (το οποίο ψηφίστηκε πέρυσι τον Αύγουστο από 250 και πλέον βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, του ΛΑΟΣ και της ΔΗΣΥ) υπήρξε και η «πρόνοια» για την ανάγκη να συμβαδίζει η ύπαρξη των ΑΕΙ και ΤΕΙ με τα περιθώρια που επιτρέπουν οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας: «Η συγχώνευση, κατάτμηση ή κατάργηση ΑΕΙ, καθώς και η ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση ή κατάργηση σχολών πρέπει να είναι σύμφωνες με τις ανάγκες και δυνατότητες της εθνικής οικονομίας..»
Τις τελευταίες ημέρες, και παράλληλα με τη πραγματοποίηση της πρώτης ουσιαστικά συνάντησης του νέου υπουργού Παιδείας (και Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και Πολιτισμού) με εκπροσώπους της συνδικαλιστικής ηγεσίας της ΠΟΣΔΕΠ και της ΟΣΕΠ-ΤΕΙ, πολλά μέσα έντυπης και ηλεκτρονικής ενημέρωσης «θυμήθηκαν» ότι υπάρχει σοβαρό θέμα πληθωρισμού τμημάτων και σχολών, ΑΕΙ και ΤΕΙ, σε όλη την επικράτεια.
«Η Ελλάδα έχει σήμερα 24 πανεπιστήμια και 15 ΤΕΙ, δηλαδή σχεδόν 40 ΑΕΙ σε μια χώρα 10 εκατομμυρίων ανθρώπων…» διαβάζουμε σε σχετικό άρθρο. Για «Σαρωτικό “Καλλικράτη” σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ ώστε να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα αλληλοκαλυπτόμενων επιστημονικών αντικειμένων» πληροφορούμαστε από άλλη στήλη· την ίδια στιγμή, ειδικοί πίνακες, συνοδευτικοί των άρθρων, αποδίδουν παραστατικά τη «μεγάλη γεωγραφική διασπορά τμημάτων» σε πολλές περιπτώσεις τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Βέβαια, όταν στη δεκαετία 1999-2009 φυτεύονταν κυριολεκτικά περί τα 100 τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ σε όλη την επικράτεια, τότε δεν εκφράστηκε κάποια σχετική αγωνία, ούτε για τις επιστημονικές και υλικοτεχνικές προϋποθέσεις υπό τις οποίες ιδρύονταν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ούτε για τη γεωγραφική τους διασπορά, η οποία προγραμματιζόταν με βάση την ικανοποίηση τοπικιστικών και άλλων σχεδιασμών, ούτε για τα φαινόμενα αλληλο-κάλυψης γνωστικών πεδίων. Κανείς από την πολιτική ηγεσία του τόπου δεν αγχώθηκε τότε για τη διασφάλιση της συνεχούς και απρόσκοπτης λειτουργίας των εκπαιδευτικών μονάδων, τουλάχιστον από την οικονομική άποψη, σε βάθος χρόνου.
Ας σημειωθεί ότι εκείνοι ακριβώς που άλλοτε φύτευαν τα τμήματα χωρίς πολλά-πολλά, είναι αυτοί που πρώτοι σήμερα εκφράζουν την πρόθεσή τους να τα «θερίσουν»· ο νυν υπουργός Παιδείας, με δυο σύντομες φράσεις του έδωσε το στίγμα των κατευθύνσεων που δρομολογούνται από την κυβέρνηση σε ό,τι αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, για «εξορθολογισμό του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια και την κοινωνική και οικονομική γεωγραφία της χώρας» καθότι μάλιστα «είναι εμφανές ότι το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια πρέπει να αλλάξει».
Βέβαια, οι πράξεις «θερισμού» εκδηλώθηκαν νωρίς φέτος. Ενδεικτικά θυμίζουμε ότι στα τέλη Μάη 2012, η συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ, υπό τις ευλογίες της τρόικας, προχώρησε σε «νόμιμες» λεηλασίες των αποθεματικών των ΑΕΙ και ΤΕΙ [μέσα σε μια βραδιά κλάπηκαν περίπου 87 εκατομμύρια ευρώ από τα ΑΕΙ (τα 120 εκ. ευρώ μειώθηκαν σε 33 εκ. ευρώ) και 100 εκατομμύρια ευρώ από τα ΤΕΙ (τα 150 εκ. ευρώ μειώθηκαν σε 50 εκ. ευρώ)]. Παράδοξο. Οι ίδιοι άνθρωποι που στέρησαν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από την τριτοβάθμια εκπαίδευση της χώρας, σήμερα μετά λύπης τους διαπιστώνουν ότι υποχρεώνονται από τα πράγματα να οδηγήσουν σε λουκέτο πολλές σχολές, διότι αυτές δεν διαθέτουν τα αναγκαία κονδύλια για να παραμείνουν σε λειτουργία.
Την ώρα ακριβώς που πρέπει να στηριχτεί η υπόθεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να μη γίνει δεκτό από την ελληνική κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα κανένα επιχείρημα για σφράγισμα σχολών και τμημάτων, μεγάλη ζημιά προκαλούν δηλώσεις εκπαιδευτικών ΑΕΙ και ΤΕΙ, οι οποίοι διαλέγουν καταφανώς λάθος στιγμή για να προτείνουν αλλαγές στον δόλιο τον χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Με δήλωσή του στο Βήμα της 15/7, ο εκπρόσωπος των καθηγητών ΤΕΙ, Γ. Τσάκνης, προτείνει για κάθε περιφέρεια εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης «να λειτουργεί ένα ΑΕΙ με πανεπιστημιακό και τεχνολογικό τομέα υπό κοινή διοίκηση, κοινό διοικητικό προσωπικό, κοινή βιβλιοθήκη. Αυτό θα μειώσει δραστικά τα ιδρύματα, αλλά και τα τμήματα που λειτουργούν σήμερα, ενώ θα λύσει και τα προβλήματα σχέσεων μεταξύ πανεπιστημιακού και τεχνολογικού τομέα». Στο ίδιο άρθρο, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων, Τ. Αλμπάνης, εκτιμά ότι θα προκληθεί σοκ αν η κυβέρνηση επιχειρήσει να εφαρμόσει στα πανεπιστήμια έναν «Καλλικράτη» χωρίς διάλογο, ωστόσο, καταλήγει, «αν γίνει σταδιακά, με βάση τα στοιχεία της ΑΔΙΠ (σ.σ. Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας, δηλαδή φορέας Αξιολόγησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ), τότε δεν θα είμαι αντίθετος».
«Για μας είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας η χωροταξική ανακατανομή των ΑΕΙ και αυτό το τονίσαμε στον υπουργό» δήλωσε στο Έθνος της 18/7 ο πρόεδρος της ΠΟΣΔΕΠ, Νίκος Σταυρακάκης, επιτρέποντας στον Αρβανιτόπουλο να τρίψει τα χέρια του από ικανοποίηση.
Μολονότι από τη συνάντηση της 17ης Ιούλη φάνηκε ένα μακρινό ενδεχόμενο μικρών παραχωρήσεων του υπουργείου Παιδείας προς τα ΑΕΙ και ΤΕΙ (π.χ., η παράταση της θητείας των νυν πρυτάνεων, και έγκριση προϋπολογισμών των ΑΕΙ), τα γενικά μαντάτα είναι ιδιαίτερα δυσοίωνα για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ο ίδιος ο υπουργός Παιδείας δήλωσε ότι σύντομα αναμένεται να στελεχωθεί ο οργανισμός που θα αναλάβει τις χωροταξικές αλλαγές στα ιδρύματα. Σημειωτέον, το λουκέτο στις σχολές θα επέλθει μετά από σχετικό έλεγχο …ποιότητας, οπότε προς το παρόν απλώς αναζητείται νέα ηγεσία στην (σήμερα ακέφαλη) ΑΔΙΠ· η εν λόγω Αρχή θα προβεί άμεσα σε αξιολογήσεις και (όπως μπορεί να μαντέψει κανείς ήδη από τώρα) συνεπαγόμενες προτάσεις για συγχωνεύσεις και καταργήσεις. Το επόμενο κύμα επίθεσης της κυβέρνησης προς τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ θα φορά τη μάσκα της αξιολόγησης.
Φοιτητές, σπουδαστές και οι καθηγητές τους καλούνται πρώτοι να κατανοήσουν ότι, αυτή τη στιγμή, οι (άλλοτε συντεχνιακές, άλλοτε πολιτικά κατευθυνόμενες, και άλλοτε όντως αγνές και ειλικρινείς) προτάσεις για αλλαγή του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης στρώνουν ακόμα περισσότερο, με ροδοπέταλα, τον ήδη ανοιγμένο δρόμο για τις καταργήσεις-κατατμήσεις-συγχωνεύσεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Καλούνται να συνειδητοποιήσουν ότι ο φορέας Αξιολόγησης έρχεται να λύσει τα χέρια της κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας, έρχεται να σβήσει από τον χάρτη ολόκληρες σχολές και τα τμήματα, υπό το εύηχο, ωστόσο ψευδές, επιχείρημα τής γενικής ανύψωσης του επιπέδου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
