Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Πορεία», Τεύχος 50, που κυκλοφορεί
Σε μια περίοδο κρίσιμη για την ανθρωπότητα η κυβέρνηση της ΝΔ πέρασε όλες τις κόκκινες γραμμές που είχε θέσει το εκπαιδευτικό κίνημα. Το αντιεκπαιδευτικό Νομοσχέδιο της κυβέρνησης, που τέθηκε σε Διαβούλευση μέσα Μαΐου, αφορά όλες τις βαθμίδες και διαμορφώνει ένα σχολείο ακόμα πιο εξοντωτικό και εχθρικό προς τις ανάγκες των μαθητών, των εκπαιδευτικών και των γονιών. Με το άρθρο 9 του Ν. «Αναβάθμιση του σχολείου και άλλες διατάξεις» προβλέπεται η επαναφορά της λεγόμενης Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (Τ.Θ.Δ.Δ.) για όλους τους τύπους Λυκείου.
Η Τ.Θ.Δ.Δ. είναι ουσιαστικά ένας ηλεκτρονικός αποταμιευτής που λειτουργεί στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) και όπου οι εκπαιδευτικοί μπορούν να στέλνουν διαγωνίσματα για προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις. Πρόκειται για περίπου 17.000 θέματα που περιλαμβάνονται στην Τ.Θ. από το 2014, από όπου επιλέγονται με ηλεκτρονική κλήρωση τα θέματα των εξετάσεων.
Τα θέματα της Τ.Θ. του 2014 θα επαναξιολογηθούν και θα διαβαθμιστούν ως προς τη δυσκολία τους. Για την οργάνωση της Τράπεζας θα γίνει προκήρυξη (με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ). Οι εκπαιδευτικοί θα υποβάλουν θέματα στο ΙΕΠ και εκεί θα υπάρχει επιτροπή η οποία θα τα αξιολογεί και θα τα κατατάσσει με κριτήριο τον βαθμό δυσκολίας.
Πρώτοι οι μαθητές της Α΄ Λυκείου της επόμενης σχολικής χρονιάς 2020-2021 θα εξεταστούν, με χρήση της Τ.Θ. στις προαγωγικές εξετάσεις τον Μάιο του 2021. Το μέτρο συνδυάζεται με την αυστηροποίηση του βαθμολογικού ορίου για την προαγωγή και την απόλυση. Πλέον, οι μαθητές θα πρέπει να έχουν μέσο όρο 10, αντί του 9,5. Η θεσμοθέτηση του εθνικού απολυτηρίου «απαιτεί» τη βάση του 10 ως όριο για το επόμενο βήμα, δηλαδή την εισαγωγή στα ΑΕΙ.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, η εκ νέου σύσταση της Τ.Θ.Δ.Δ. έχει στόχο τη συμβολή στην ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στη διαμόρφωση ενός πιο συνεκτικού συστήματος αποτίμησης της προόδου των μαθητών, ….. οι εκπαιδευτικοί λόγω της ύπαρξης της Τράπεζας θα είναι υποχρεωμένοι να ολοκληρώνουν όλη τη διδακτέα ύλη και αυτός είναι ένας τρόπος να μη δημιουργούνται μαθητές και σχολεία διαφορετικών ταχυτήτων...!
Πρόκειται για το «άκρον άωτον» της υποκρισίας της κυβέρνησης της ΝΔ αλλά και των διάφορων υποστηρικτών της.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η Τράπεζα Θεμάτων συνιστά έναν καταστροφικό θεσμό..! Το Υπ. Παιδείας «πατά» σε παλαιότερες αντιδραστικές αλλαγές στον χώρο της εκπαίδευσης, στις βαθιά αντιδραστικές νομοθετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, για τη σύνδεση της εκπαίδευσης στις ανάγκες της Αγοράς.
Αρχικά, το διάστημα που εφαρμόστηκε αυτή η μέθοδος προαγωγής (επί Αρβανιτόπουλου 2013-1014) εκτίναξε το ποσοστό της σχολικής αποτυχίας και άφησε μετεξεταστέους χιλιάδες μαθητές. Αύξησε τη μαθητική διαρροή και εξώθησε βίαια τους μαθητές στην πρόωρη άτυπη κατάρτιση μετά το γυμνάσιο και στην απλήρωτη και εκμεταλλευτική μαθητεία.
Η λογική του νέου συστήματος επαναφέρει την απαίτηση για αποστήθιση απίστευτων λεπτομερειών από το σύνολο της διδακτέας ύλης χωρίς να υπάρχει καμία διάκριση μεταξύ των βασικών γνώσεων και των λιγότερο σημαντικών πληροφοριών.
Η χρησιμοθηρική προσέγγιση της «διδακτέας ύλης» γίνεται πλέον καθεστώς από την Α΄ Λυκείου. Οι μαθητές δηλαδή αντιμετωπίζουν τη γνώση όχι ως το προϊόν του εθνικού και παγκόσμιου πολιτισμού και ως εργαλείο κατανόησης και ερμηνείας του κόσμου, αλλά απλώς ως έναν αριθμό σελίδων, άσχετων με την πραγματική ζωή και τον πολιτισμό.
Ο δε συνυπολογισμός του βαθμού προαγωγής από την Α΄ στη Β΄ και από τη Β΄ στη Γ΄ στον τελικό βαθμό πρόσβασης στο Πανεπιστήμιο, δίνει τη χαριστική βολή σε μία βαθμίδα που έχει κατά πολύ απολέσει το χαρακτήρα του δημόσιου δωρεάν σχολείου. Όλα θα υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση το πόσο συμβάλλουν στην επιτυχία στις τελικές εξετάσεις.
Το μέτρο αυτό φέρνει σε δύσκολη θέση ακόμα πιο πολύ τα πιο φτωχά παιδιά και σπρώχνει όλο και περισσότερους μαθητές σε φροντιστήρια, που θα πρέπει εγκαίρως να ξεκινήσουν εντατικά μαθήματα, ώστε να προλάβουν να καλύψουν το μέγιστο δυνατό ποσοστό από την πληθώρα θεμάτων.
Το κυνήγι του βαθμού και της επιτυχίας, ο εξοντωτικός ανταγωνισμός στερεί το ενδιαφέρον των μαθητών για το σχολείο, καλούνται να αποστηθίσουν και όχι να ερευνήσουν, στήνοντας έναν εξεταστικό μαραθώνιο, ώστε όσοι μαθητές δεν θα έχουν την… στήριξη της παραπαιδείας να εξωθούνται στην απόρριψη, τη μορφωτική και κοινωνική.
Έτσι όχι μόνο πολλαπλασιάζει τους εξεταστικούς φραγμούς, αλλά συγχρόνως αποσυνδέει τη διδασκαλία -που πρέπει να προσαρμόζεται στα κοινωνικά και γνωστικά δεδομένα των παιδιών κάθε τάξης και σχολείου- από την εξέταση, δείχνοντας στα φτωχά λαϊκά στρώματα ότι είναι… ανεπιθύμητα σε αυτήν την εκπαιδευτική βαθμίδα που προορίζεται μόνο για τους «ολίγους και εκλεκτούς».
Η Τ.Θ. με τη δεσποτεία των τεστ και των τυπικών κριτηρίων στην εξεταστική διαδικασία, απαξιώνει την γνώση και την αντικαθιστά από τις «λεγόμενες» δεξιότητες, επιβάλλεται μια συμμορφωτική διδασκαλία με προκαθορισμένα προγράμματα και… ασκήσεις αποδοχής και εκτέλεσης από τους εκπαιδευτικούς.
Στο νέο σχολείο που προετοιμάζεται ο εκπαιδευτικός εκτός από ενδεής θα πρέπει να είναι πειθήνιος και υποταγμένος. Απόλυτα χειραγωγημένος από την κεντρική εξουσία και απόλυτα μόνος από υπεράσπιση.
Άμεση είναι η συσχέτιση της μαθητικής επιτυχίας με την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας. Τα ποσοστά μαθητικής προαγωγής ή απόρριψης θα συνιστούν τα τα πρώτα δεδομένα για την αξιολόγηση και κατηγοριοποίηση των σχολείων και τελικά τη δημιουργία σχολείων διαφορετικών επιπέδων και ταχυτήτων.
Το σύστημα αξιολόγησης δεν εξαλείφει ούτε αμβλύνει τις διαφορετικές αφετηρίες από τις οποίες ξεκινά ο κάθε μαθητής, τις ταξικές ανισότητες, που εκφράζονται και μέσα στις σχολικές τάξεις. Έχει ως στόχο να εξασφαλίζει τον κατανεμητικό ρόλο του σχολείου και συνολικά τη φυσιογνωμία μιας εκπαίδευσης, που αναπαράγει τις ανισοτιμίες που υπάρχουν στην κοινωνία.
Αυτά που καθορίζουν τα «αποτελέσματα» της παιδαγωγικής πράξης, της μαθητικής επίδοσης είναι οι ελλείψεις στα σχολεία, τα μεγάλα κενά, οι απαράδεκτες υποδομές, η υποβάθμιση της Ειδικής Αγωγής, η μετατροπή των Συλλόγων Διδασκόντων σε «πολυεργαλεία», που επωμίζονται ευθύνες που δεν τους αναλογούν.
Απέναντι σε αυτό το σχολείο, που περιστέλλει την παιδαγωγική ελευθερία, δίνουν μάχη χρόνια τώρα μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί. Διεκδικούν ένα δημοκρατικό σχολείο που αφήνει πραγματικά τους μαθητές του να ονειρεύονται, να δημιουργούν με βάσει τις ευαισθησίες τους. Το οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα με μαζικούς και ενωτικούς αγώνες πρέπει να ανοίξει δρόμους για να πεταχτεί στα αζήτητα η «Τράπεζα Θεμάτων», όπως έκαναν και στο παρελθόν οι μαθητές με τις μαζικές κινητοποιήσεις τους!
Στέλλα Σ.
