«Ένα εννιάχρονο κοριτσάκι λιποθύμησε από την πείνα, έξω από φούρνο στη Ρόδο (...) Η άνεργη μητέρα του δούλευε στον επισιτισμό...» (Εφημερίδες 19/06).
Σε πανελλαδικές κινητοποιήσεις βρίσκονται οι εργαζόμενοι στον επισιτισμό και τους συναφείς με τον τουρισμό κλάδους, εξ αιτίας τόσο της υγειονομικής κρίσης, αλλά και λόγω της πρωτοφανούς διείσδυσης των ξένων μονοπωλίων του είδους που συντελείται με γρήγορους ρυθμούς στη «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Πέρα από τα αεροδρόμια, λιμάνια, τρένα, οδικούς άξονες, που ξεπουλήθηκαν μπιρ παρά στα ξένα συμφέροντα -στο πλαίσιο της μνημονιακής πολιτικής και των ιδιωτικοποιήσεων- σειρά παίρνουν τώρα οι ξενοδοχειακές μονάδες, τα ταξιδιωτικά γραφεία, οι μεταφορικές εταιρείες, τα γραφεία κρατήσεων, οι ενοικιάσεις αυτοκινήτων, τα τουριστικά μαγαζιά, κλπ, κλπ, με αποτέλεσμα -συνεπικουρούμενο και από την πανδημία- τις χιλιάδες των απολύσεων, την εκ περιτροπής εργασία και τους επιδοτούμενους με τα κυβερνητικά ψίχουλα άνεργους. Σημειώνουμε πως ο αμιγής τουριστικός κλάδος απασχολεί γύρω στους 700.000 - 800.000 εργαζόμενους, που μαζί με τον κλάδο του επισιτισμού και τους παρεμφερείς με τον τουρισμό κλάδους, καλύπτουν το 44,2% των εργαζομένων στη χώρα.
«Ελάτε στην Ελλάδα, φέρτε τους φίλους σας. Ενημερώστε τους ότι η Ελλάδα είναι ανοιχτή», διαλαλεί ο Μητσοτάκης από το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης. Φυσικά και δεν απευθύνεται μόνο στους τουρίστες, αλλά κυρίως στις πολυεθνικές. Γιατί το ξεπούλημα -μέσα στην κρίση- μόλις έχει αρχίσει σε Κρήτη, Χαλκιδική, Κέρκυρα, Ζάκυνθο κ.α., νεκρώνοντας παράλληλα και τις περιφερειακές αγορές, καθώς οι τοπικές και νησιωτικές κοινωνίες -που έχουν ακουμπήσει πάνω στον παρασιτικό τουριστικό τομέα της οικονομίας- εξαθλιώνονται, έχοντας εγκαταλείψει τις παραδοσιακές αγροτικές ή μεταποιητικές δραστηριότητες.
Ήδη, οι εργαζόμενοι αυτοί δεν γνωρίζουν αν θα δουλέψουν ή θα τεθούν σε αναστολή μέχρι τον Σεπτέμβριο, παίρνοντας την αποζημίωση των 534 €. Αλλά με ακόμη χαμηλότερο εισόδημα (δηλ. με το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ των 399 € και μόνο μέχρι τον Αύγουστο), θα πρέπει να ζήσουν οι εποχικοί που δεν έχουν δικαίωμα επαναπρόσληψης! Μάλιστα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό υπογραμμίζει ότι πολλοί συνάδελφοί τους δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα να μείνουν ακάλυπτοι χωρίς καμία ενίσχυση. Επίσης, δεν διευκρινίζεται αν οι εργαζόμενοι αυτοί θα έχουν το δικαίωμα επιδότησης ανεργίας τον προσεχή χειμώνα.
Όπως είχαμε γράψει και στο τελευταίο φύλλο του «Λαϊκού Δρόμου», η φετινή θερινή περίοδος έχει «χειμωνιάτικο άρωμα». Το άνοιγμα των αεροδρομίων και η υποδοχή των πρώτων τουριστών από το εξωτερικό, όσο και αν αποτέλεσε μια «ανάσα» για τους επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου, όπως φαίνεται από τις εξελίξεις, δε φτάνει για να ανατρέψει τόσο την κατακόρυφη πτώση των κρατήσεων στα ξενοδοχεία και τη συνολική μείωση των εσόδων από τον τουρισμό, αλλά και ιδιαίτερα την κατάσταση που επικρατεί στους εργαζόμενους του κλάδου, οι οποίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με το πέταγμα στην ανεργία και τις ραγδαίες μειώσεις μισθών και μεροκάματων.
Ταυτόχρονα, οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι που έχει επιλέξει η κυβέρνηση να πραγματοποιεί στα αεροδρόμια, δεν μπορούν παρά να δημιουργούν ανησυχία, καθώς είναι δεδομένο πως όσα μέτρα και αν παρθούν στις ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις, καταλήγουν να είναι εντελώς υποκριτικά, στο βαθμό ιδιαίτερα που δεν πραγματοποιούνται διαγνωστικοί έλεγχοι στους αφιχθέντες τουρίστες. Με αυτά τα δεδομένα, κανείς δεν μπορεί φυσικά να αποκλείσει το ξέσπασμα νέων κρουσμάτων κορονοϊού στη χώρα, τα οποία με τη σειρά τους απειλούν να οδηγήσουν σε προσωρινό κλείσιμο πολλές επιχειρήσεις, οι οποίες ενδεχομένως και να προχωρήσουν σε οριστικό λουκέτο, μπροστά και στο βάθεμα της νέας οικονομικής κρίσης.
Βαδίζοντας προς την «καρδιά» του καλοκαιριού και κατ’ επέκταση της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου, η κατάσταση στον τουρισμό όχι μόνο δε φαίνεται να βελτιώνεται, αλλά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Μετά και το πλήρες άνοιγμα των αεροδρομίων της χώρας, οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις κάνουν λόγο για το άνοιγμα μόλις του 60% των ξενοδοχείων, εκ των οποίων τα περισσότερα θα λειτουργήσουν στο 20% με 30% της πληρότητάς τους. Με αυτά τα δεδομένα, ακόμη και τα 8 δισ. έσοδα που εκτιμούσε η κυβέρνηση ότι μπορεί φέτος να φέρει ο τουρισμός, μάλλον είναι προϊόν υπεραισιόδοξης εκτίμησης, καθώς όσο προχωράει ο καιρός, φαίνεται ότι ο τζίρος του τουριστικού κλάδου δε θα ξεπεράσει τα 6 δισ. Σημειωτέον, πέρυσι ο κλάδος κατέγραψε πάνω από 18 δισ., επομένως πρόκειται για πτώση του τζίρου κοντά στο 70%.
Κανείς βέβαια, δε θα υποστεί με τον χειρότερο τρόπο τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που πλήττει τον κλάδο, πέρα από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Ξεκινώντας από εκείνους που δουλεύουν στα ξενοδοχεία, τα οποία θα λειτουργήσουν με λιγότερο από το μισό τους προσωπικό, αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς πόσοι χιλιάδες εργαζόμενοι θα μείνουν χωρίς δουλειά. Αλλά και δεκάδες χιλιάδες εποχικοί εργαζόμενοι στον επισιτιστικό κλάδο και σε άλλες τουριστικές επιχειρήσεις έχουν ήδη πεταχτεί στην ανεργία, ενώ κινδυνεύουν εξαιτίας της απώλειας ενσήμων, να μείνουν και τον χειμώνα χωρίς το επίδομα ανεργίας, αλλά και το ειδικό εποχικό βοήθημα του ΟΑΕΔ.
Η πλειοψηφία των τουριστικών επιχειρήσεων δεν έχει ενταχθεί στο κυβερνητικό πρόγραμμα «Συν-εργασία», καθώς το ευρύτερο νομικό πλαίσιο που ψηφίστηκε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία στη χώρα μας, επιτρέπει και νομιμοποιεί τις περικοπές μισθών και τις απολύσεις, αλλά στην πραγματικότητα αφήνει ελεύθερη να αλωνίζει τη μαύρη ανασφάλιστη εργασία και κυρίως επιτρέπει να επικρατούν συνθήκες εργασιακής «ζούγκλας». Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, που όλα τα προηγούμενα χρόνια σήκωσαν στις πλάτες τους το «θαύμα» της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας, που τα 18 δισ. και οι 31 εκατομμύρια τουρίστες στηρίχτηκαν στις απλήρωτες υπερωρίες, στα εξοντωτικά ωράρια, στα φτηνά μεροκάματα, στη μαύρη εργασία, στο άγχος και την κούραση δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων, τώρα πετιούνται μαζικά στην ανεργία, την εκ περιτροπής εργασία, στη δουλειά και τη ζωή χωρίς τα στοιχειώδη.
Σε τραγική κατάσταση βρίσκονται και τα δεκάδες χιλιάδες μικρομάγαζα που στοιχίζονται πλάι στην τουριστική «ανάπτυξη» και όχι μόνο, επιβιώνοντας όπως-όπως κάτω από τον ίσκιο του μεγάλου ντόπιου και ξένου κεφαλαίου. Εδώ το πρόβλημα ρευστότητας -λόγω κλεισίματος της στρόφιγγας των τραπεζικών δανείων- και η κυβερνητική αδιαφορία οδηγούν σε ταχύτατο μαρασμό και λουκέτο το 33,9% των «επιχειρήσεων» και 190.000 απολύσεις μέσα στο χρόνο, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ. Και είναι πολύ πιθανόν ένα παλιρροϊκό κύμα πτωχεύσεων να εμφανιστεί κατά το φθινόπωρο, όταν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι θα βρεθούν μπροστά στις αναβαλλόμενες φορολογικές, ασφαλιστικές και δανειακές τους υποχρεώσεις. Πολλές μάλιστα δεν θ’ αντέξουν ούτε μέχρι τότε.
Η κατάσταση στον κλάδο φαίνεται να είναι μία από τις χειρότερες στην πρόσφατη ιστορία, γεγονός που φυσικά οφείλεται στην πλήρη εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό. Η πιστή εφαρμογή από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων, και ιδιαίτερα από τη σημερινή δεξιά κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνολικά των ιμπεριαλιστών είναι που έχει οδηγήσει την αγροτική και βιομηχανική παραγωγή της χώρα σε κατερείπωση και έχει μετατρέψει την Ελλάδα στο «γκαρσόνι της Ευρώπης». Μία χώρα «διακοπών», που στηρίζει σχεδόν τα μισά της έσοδα στη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού. Και πρόκειται για μια βιομηχανία τόσο «βαριά», που δεν έφτανε παρά το ξέσπασμα μιας οικονομικής κρίσης για να αποσαθρωθεί, με τις συνέπειες της τραγικής αυτής κατάστασης να μεταφέρονται για μια ακόμη φορά στις πλάτες των εργαζομέων, οι οποίοι βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι με την ανεργία, τις απολύσεις και τις μειώσεις των μισθών και των μεροκάματων.
