Στις 9 Ιουνίου 2016 δημοσιεύτηκε η «Έκθεση Συμμόρφωσης» της Κομισιόν, στα πλαίσια του τρίτου συμπληρωμένου μνημονίου. Σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση, επαναλαμβάνονται διατυπώσεις που γνωρίσαμε και στο αρχικό κείμενο του τρίτου μνημονίου, τονίζεται δηλαδή ρητώς η ανάγκη …εξυγίανσης σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, σύμφωνα με τα πρότυπα των βέλτιστων πρακτικών στην ΕΕ και γενικότερα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Επίσης, πληροφορούμαστε ότι δρομολογείται άμεσα επικαιροποιημένη έκθεση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος η οποία, μαζί με τα Πορίσματα του Εθνικού Διαλόγου, θα οδηγήσει σε τριετές πλάνο δράσης, αρχής γενομένης τον Σεπτέμβριο του 2016.
Ο «Εθνικός Διάλογος» μετράει λίγους μήνες ζωής, και συγκεκριμένα από τις 28 Δεκεμβρίου του 2015. Η Επιτροπή του συγκροτείται από 35 εκπαιδευτικούς, καθηγητές και ερευνητές, με κύριο κοινό τους γνώρισμα την επιλογή τους από τον υπουργό Παιδείας, κ. Ν. Φίλη, για τη θέση του μέλους στο όργανο εκείνο το οποίο πρακτικώς αναλαμβάνει να επενδύσει θεωρητικά και να εξωραΐσει προειλημμένες αποφάσεις σε βάρος της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας. Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο κ. Α. Λιάκος, ο οποίος φαίνεται ότι διέπρεψε εξάλλου στη θέση του Προέδρου του ΟΠΕΚ (Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας) υπό τις ευλογίες του πρώην πρωθουπουργου Κ. Σημίτη.
Αποστολή της Επιτροπής είναι να διασκεδάσει, όσο μπορεί, την οικονομική και πολιτική αδυναμία και απροθυμία του ελληνικού κράτους να στηρίξει τη δημόσια εκπαίδευση, και μέσα από μία ακατάσχετη όσο και αφόρητη ψευτοαριστερή, υποτίθεται διανοουμενίζουσα, προσέγγιση πάνω στα μεγάλα προβλήματα, να βοηθήσει στην άρση των αδιεξόδων της παιδείας υποδεικνύοντας λύσεις με δήθεν προοδευτικό πρόσημο.
Στις 27 Μαΐου 2016, η Επιτροπή του Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου δημοσίευσε τα «Πορίσματα» του υποτιθέμενου Διαλόγου που πραγματοποίησε. Τα πορίσματα θα όφειλαν, σύμφωνα και με τις μνημονιακές δεσμεύσεις, να ήταν έτοιμα έως τα τέλη Απριλίου, αλλά η Επιτροπή επέλεξε να δώσει έδαφος στην «εξυγίανση», τη χρονική εκείνη στιγμή, του ασφαλιστικού-συνταξιοδοτικού και του φορολογικού, και να μην ανοίξει άλλα μέτωπα για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Σε ό,τι αφορά στις «μεταρρυθμίσεις» που προτείνει να εφαρμοστούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η Επιτροπή του Εθνικού Διαλόγου, σταχυολογούμε διατυπώσεις της τελευταίας, οι οποίες έγιναν μέσω της δημοσίευσης των Πορισμάτων, αλλά και τους μήνες που μόλις προηγήθηκαν, κατά τη διάρκεια του λεγόμενου «Διαλόγου».
Καταργήσεις ΑΕΙ-ΤΕΙ
Ο κ. Λιάκος είχε προετοιμάσει για ένα εκπαιδευτικό τοπίο με λιγότερα πανεπιστήμια. Οι συγχωνεύσεις και τα λουκέτα σε τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, αυτήν τη φορά δεν θα υλοποιούνταν από τον Αρβανιτόπουλο και τη ΝΔ, αλλά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. «Οι συγχωνεύσεις ιδρυμάτων μπορούν να δημιουργήσουν ισχυρούς πανεπιστημιακούς πόλους κατά περιοχές. Προσωπικά μιλώντας, θεωρώ υπερβολικά μεγάλο τον αριθμό των 37 τριτοβάθμιων ιδρυμάτων» σημείωνε πριν λίγο καιρό ο κ. Α. Λιάκος.
Με μεγαλύτερη καθαρότητα, στο κείμενο των Πορισμάτων, καταγράφεται τώρα η πρόθεση για α) «Συγχωνεύσεις Πανεπιστημίων», β) «Να μειωθούν δραματικά και να συγχωνευθούν/καταργηθούν πολλά τμήματα μηδενικής ζήτησης και όχι μόνο. Οι εισακτέοι να μειωθούν στα επίπεδα του αριθμού που προτείνουν οι σχολές», και γ) «Κατάργηση των ΤΕΙ, ή απορρόφησή τους από τα ΑΕΙ, ή δημιουργία κατωτέρων σχολών διαφόρων επιπέδων υπό την ομπρέλα των ΑΕΙ».
«Μήπως», διερωτάται η Επιτροπή, «η συγκρότηση μεγάλων περιφερειακών πόλων, οι οποίοι θα ομοσπονδοποιούν ΑΕΙ, ΤΕΙ και Ερευνητικά Ιδρύματα, αναλαμβάνοντας ευρύτερες εκπαιδευτικές λειτουργίες στην περιοχή ευθύνης τους, θα μπορέσει να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά τους και να τους προσδώσει διεθνή επιφάνεια;»
Στην πραγματικότητα, πίσω από τα …πολυδύναμα εκπαιδευτικά πανεπιστημιακά κέντρα κρύβεται (και πάλι) η πρόθεση της κυβέρνησης (μάλιστα, λίγα χρόνια μετά το «σχέδιο Αθηνά» που έβαλε οριστικό λουκέτο στο 30% των υφισταμένων, μέχρι τη στιγμή εκείνη, τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων) να προχωρήσει σε νέο γύρο συγχωνεύσεων και καταργήσεων τμημάτων και σχολών.
Καταργήσεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων
Θυμίζουμε ότι, δίπλα στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, ο Πρόεδρος της Επιτροπής του …κυβερνητικού μονολόγου οραματίζεται να «εξορθολογίζονται», δηλαδή να καταργούνται, και μεταπτυχιακά προγράμματα. «Να δούμε», λέει ο κ. Λιάκος για τα μεταπτυχιακά, «τι είναι το καθένα, και αν έχει λόγο ύπαρξης», ενώ υποδεικνύει ως υπεύθυνους για τον πληθωρισμό μεταπτυχιακών προγραμμάτων τους ίδιους τους …καθηγητές (λες και δεν υπάρχει υπουργείο που να ελέγχει τα παρεχόμενα προγράμματα σπουδών): «Ο ξαφνικός πολλαπλασιασμός των μεταπτυχιακών δεν σχετίζεται με τις έξτρα αμοιβές καθηγητών; Όταν θα κυκλοφορήσει η αντίστοιχη μελέτη θα μείνετε έκπληκτοι. Η αποδιοργάνωση της δημόσιας εκπαίδευσης θα φέρει στο προσκήνιο τους κερδοσκόπους της εκπαίδευσης». Λοιπόν, για να τιμωρηθούν οι κερδοσκόποι καθηγητές, θα πρέπει να ξεριζωθεί το πρόβλημα, και αυτό θα γίνει με την κατάργηση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων στα οποία υπηρετούν οι καθηγητές…
Κατάργηση διανομής δωρεάν συγγραμμάτων
Κηρύσσοντας πόλεμο σε «μικρά, μεγάλα, και πολύ μεγάλα συμφέροντα» που κρύβονται, όπως σημείωνε, πίσω από τη διανομή δωρεάν συγγραμμάτων στους φοιτητές, ο Πρόεδρος της Επιτροπής του Διαλόγου προ λίγων μηνών παρατηρούσε: «Το 2014-2015 μοιράστηκαν πάνω από 2.120.000 τόμοι σε 230.000 φοιτητές με ετήσιο κόστος που ανέρχεται σε, περίπου, πενήντα τέσσερα εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή στο 84% των συνολικών δαπανών για την απόκτηση επιστημονικού υλικού από τα ΑΕΙ. Δεν είναι εξωφρενικό; Δεν υπάρχουν συμφέροντα εδώ;»
Τα Πορίσματα σήμερα έρχονται να επαναλάβουν: «Ένα ζήτημα επίσης που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η δαπάνη για τα συγγράμματα. Το πρόβλημα έχει δύο όψεις. Η πρώτη αφορά τις καταχρήσεις και τις υπερτιμολογήσεις. Η δεύτερη αφορά την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού μέσω της νέας τεχνολογίας, από πανεπιστημιακά ιδρύματα ή ιδιώτες εκδότες».
Το πραγματικά «εξωφρενικό» της υπόθεσης είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση και οι επιτροπές της, μ’ όλα τα φουσκωμένα στοιχεία που παρουσιάζουν, θεωρούν πολυτέλεια να λαμβάνει ένας φοιτητής 9 βιβλία ανά ακαδημαϊκό έτος, όταν υπάρχουν έτη σπουδών με 12 ή 14 ή 16 διδασκόμενα μαθήματα. Ο κ. Α. Λιάκος και η Επιτροπή Διαλόγου, για να κόψουν και τα τελευταία αυτά κονδύλια για βιβλία, άλλοτε θεοποιούν την ψηφιακή εποχή και το «ηλεκτρονικό σύγγραμμα», και άλλοτε, πατώντας σε υπαρκτές παθογένειες (και) στον τρόπο διανομής συγγραμμάτων, προτείνουν να …παύσει γενικώς η διανομή.
Μείωση αριθμού επιλογών τμημάτων στα μηχανογραφικά
Μετά από αναστοχασμό, η Επιτροπή του Εθνικού Διαλόγου βρήκε τον τρόπο ώστε οι υποψήφιοι φοιτητές να μην καταλήγουν σε Τμήματα και Σχολές που βρίσκονται πολύ χαμηλά στις επιλογές του μηχανογραφικού τους, δηλαδή μακριά από τις πρώτες επιλογές τους: Θα μειώσει, αριθμητικώς, τις επιλογές τους. «Για να γίνουν αποδεκτές οι επιθυμίες των υποψηφίων φοιτητών, πρέπει να γίνουν διακριτές και υπεύθυνες. Αυτό δεν μπορεί να γίνει σήμερα με τις δυνατότητες να προσθέσει κανείς, διαδοχικά, έως και 70 τμήματα στις επιλογές του, και τμήματα πάρα πολύ διαφορετικά, το ένα από το άλλο».
Μείωση αριθμού φοιτητών
Σαν να επρόκειτο για κάτι αυτονόητο, ή σαν να μην πρόκειται για κάτι άξιο μεγαλύτερης αναφοράς, η Επιτροπή του Εθνικού Διαλόγου, η οποία αφιέρωσε σελίδες επί σελίδων σε ακατάσχετη παιδαγωγική ηθικοπλαστική μπουρδολογία, δεν θεώρησε σκόπιμο να αναλύσει περισσότερο την (ανατρεπτική) εισήγησή της για τον προτεινόμενο μελλοντικό αριθμό των φοιτητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από τις 131 σελίδες των Πορισμάτων, αφιέρωσε συνολικά …2 αράδες για το σχετικό ζήτημα: «Το κράτος θα πρέπει να κοστολογήσει τις σπουδές και να δώσει την δυνατότητα να σπουδάσουν δωρεάν στα ΑΕΙ τόσοι όσοι κρίνονται αναγκαίοι για την μελλοντική κοινωνία». Πόσοι κρίνονται αναγκαίοι; Πόσοι περισσεύουν; Σε κάθε περίπτωση, οι ιθύνοντες της παιδείας επί των ημερών του ΣΥΡΙΖΑ έφτασαν σε ανοιχτές αντιεκπαιδευτικές και αντικοινωνικές προτάσεις τις οποίες δεν τόλμησαν να ξεστομίσουν ούτε εκείνοι του ΠΑΣΟΚ ούτε της ΝΔ.
Περιορισμός σε σίτιση
και στέγαση
Με εύσχημο και, για μία ακόμη φορά, λακωνικό τρόπο, τα Πορίσματα φέρνουν στο τραπέζι του «Διαλόγου» την προοπτική περικοπών στο δικαίωμα της σίτισης και στέγασης των φοιτητών. Η Επιτροπή προτίμησε με …έμμεσο τρόπο να δείξει ότι ο φοιτητικός κόσμος θα πρέπει να πληρώνει τη σίτιση και τη στέγασή του, ωστόσο το υπουργείο Παιδείας θα δρομολογήσει …ευκολίες αποπληρωμής(!): «Καθιέρωση φοιτητικών δανείων για τις ανάγκες στέγασης και σίτισης των φοιτητών».
Στην τροχιά της Συνθήκης της Μπολόνια
«Η τελευταία τάξη του λυκείου αυτονομείται και λειτουργεί ως προπαρασκευαστικό έτος για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση. Η ανώτατη εκπαίδευση είναι τρίχρονη». Με την σύντομη πρότασή της αυτή, η Επιτροπή ουσιαστικά θυμάται τις δεσμεύσεις όλων των κυβερνήσεων των προηγούμενων δεκαετιών για την «σύγκλιση» (στην πραγματικότητα, στρογγυλοποίηση προς τα κάτω) των εκπαιδευτικών συστημάτων όλων των κρατών μελών της ΕΕ.
Η σύγκλιση αυτή στην τρίτη βαθμίδα εκπαίδευσης μεταφράζεται, σε ό,τι αφορά στα έτη σπουδών, στην περίφημη αλυσίδα 3-2-3, δηλαδή 3 έτη πτυχιακές σπουδές, 2 έτη μεταπτυχιακές σπουδές, 3 έτη διδακτορικό.
Επιπλέον, η Επιτροπή σεμνύνεται ότι βρήκε τη λύση για να χτυπήσει τον εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα του 3ετούς Λυκείου, και η λύση αυτή είναι να κάνει το λύκειο …2ετές (!)
Οικονομική «αυτονομία» ΑΕΙ
Το κείμενο των Πορισμάτων συστηματικά εισηγείται την απεμπλοκή της πολιτείας από κάθε υποχρέωση να στηρίζει οικονομικά τόσο τα γυμνάσια και τα λύκεια, όσο και τα ΑΕΙ-ΤΕΙ της χώρας.
«Με δεδομένη την ανεπάρκεια των δημόσιων πόρων για την ανώτατη εκπαίδευση...» σημειώνει η Επιτροπή, «…το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να αναλάβει τις πρωτοβουλίες και να προωθήσει τις πολιτικές εκείνες που θα δώσουν στα ΑΕΙ τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν ίδιους πόρους τόσο από εξωτερικές όσο και από εσωτερικές πηγές».
Τα Πορίσματα επαναφέρουν τους οικονομικούς σχεδιασμούς που είδαμε στον εκτρωματικό Νόμο-Πλαίσιο της Διαμαντοπούλου, με τη χρηματοδότηση των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων να εξαρτάται από τα λεγόμενα 4ετή business plans, ένα σύστημα οικονομικού προγραμματισμού και ελέγχου των πανεπιστημίων σε τετραετίες με ενσωματωμένο κόφτη δαπανών. Ας σημειωθεί ότι ρητώς προτείνεται από την επιτροπή η «ελαχιστοποίηση των μορφών της δημόσιας χρηματοδότησης» προς τα ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Η Πορεία θεωρεί ότι η κυβέρνηση, αυτή τη φορά μέσω των «Πορισμάτων» της, επιχειρεί να εναρμονίσει τις μνημονιακές της δεσμεύσεις με στημένους διαλόγους που έφεραν χρονοδιακόπτη, κυβερνητικούς αντιεκπαιδευτικούς μονολόγους στην ουσία τους, οι οποίοι είχαν και προκατασκευασμένα πορίσματα.
Με πρώτο βήμα την αποκάλυψη της πραγματικής αποστολής του Εθνικού Διαλόγου και των μνημονιακών στοχεύσεων που αυτός υπηρετεί, με μέλημά μας πλατιά να αναδείξουμε ότι οι κατασκευασμένες κυβερνητικές «Επιτροπές» αποτελούν οχήματα νέων αντιεκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων, να καταθέσουμε την αγωνιστική μας συμβολή ενάντια στο νέο κύμα εκπαιδευτικού «εξορθολογισμού» που ετοιμάζει ο ΣΥΡΙΖΑ με τις ευλογίες των Ευρωπαίων και Αμερικανών κηδεμόνων του.
Η Πορεία θα βρεθεί μαζί με τους φοιτητές, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές που αγωνίζονται για να υπερασπιστούν τη δημόσια και δωρεάν παιδεία, τα εκπαιδευτικά αλλά και τα γενικότερα κοινωνικά δικαιώματα και κεκτημένα, τα οποία επιχειρεί να λεηλατήσει σήμερα το τρίτο μνημόνιο και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που το υλοποιεί.
Δ. Κουφοβασίλης
